تحقیق تازه‌ای که از سوی دیدبان شفافیت انجام شده، نشان می‌دهد که مراکز صحی دولتی (کلینیک‌ها و شفاخانه‌ها) با چالش‌های عملیاتی، حفظ و مراقبت، مدیریت ضعیف و نظارت غیرموثر توسط وزارت صحت، روبرو اند.
دیدبان شفافیت، روز یک‌شنبه (۲۸ ثور)، با نشر نتایج این تحقیق، از دولت افغانستان خواسته است تا نظارت خود را بهبود بخشیده، به مشوره‌ی دوامدار با شرکای سکتور صحت پرداخته و به نیازهای فوری عملیاتی، دارو، منابع بشری و تجهیزاتی مراکز صحی، رسیدگی کند.
این تحقیق، بر بنیاد بررسی ۴۱ مرکز دولتی صحی حوزوی، ولایتی، ولسوالی و سطح محل در ۱۳ ولایت تهیه شده است. این تحقیق دربردارنده‌ی ارزیابی‌ای از مدیریت زیرساخت‌ها، بخش طبی و منابع بشری سیستم صحی افغانستان و میزان تأثیر این بخش‌ها بر ظرفیت مراکز صحی در راستای ارائه‌ی خدمات صحی است.
سید اکرام افضلی، رییس اجرایی دیدبان شفافیت، گفته است که سکتور صحی دولتی، همیشه باز است، اما کیفیت خدمات صحی در نتیجه‌ی کمبود منابع و امکانات و ضعف نظارت با مشکل مواجه است.
او، پیشنهاد کرده است، زمانی می‌توان به صورت کامل به توانایی بالقوه‌ی سکتور صحی رسید که مشارکت معنادار مردم در لایه‌های پایین جامعه تأمین و نظارت جدی و سخت وزارت صحت از کابل و ولایت‌ها با آن همراه شود.
بر اساس این تحقیق، اعتبارنامه‌ها و مدیریت کارمندان نسبتا خوب است و تنها ۷ درصد داکترها برای خدماتی که ارائه می‌کنند، تصدیق شده نیستند.
در این تحقیق آمده است که ارزیابی سالانه قناعت بخش است و در۸۰ درصد مراکز صحی انجام می‌شود و ۸۳ درصد رفتار کادر صحی با بیماران نیز خوب است.
از سویی هم، استاندارد بخش‌های حفظ و مراقبت و عملیاتی، بد گزارش شده است. به عنوان مثال: ۳۹ درصد مراکز صحی آب پاک ندارند، ۵۱ درصد سطوح شیب‌دار برای صندلی‌های چرخی بیماران ندارند، تنها ۲۲ درصد دارای لوازم هشدار آتش و ۲ درصد دارای دروازه‌ی خروجی اضطراری اند.
بخش رساندن تجهیزات طبی با ۵۹ درصد مشکل گزارش شده و همین درصدی در مورد مشکلات سیستم گرمایشی مراکز صحی در زمستان نیز گزارش شده است. نیمی از تشناب‌ها ناپاک و غیر صحی گزارش شده است. آمبولانس در اکثر تسهیلات صحی وجود دارد، اما تا هنوز تعدادی از مراکز صحی یا آمبولانس ندارند و یا تعداد آمبولانس‌ها ناکافی و پاسخ‌گوی تقاضا نیست.
دکتر نیپا بانرجی، نویسنده‌ی این تحقیق، گفته است که بعضی از یافته‌های این تحقیق، وضعیت مراکز صحی را در جایگاه قناعت بخشی قرار می‌دهد.
به گفته‌ی او، تجهیزات و داروی طبی و وسایل ضروری ترانسپورتی مانند آمبولانس، از جمله نیازهای بنیادی خدمات با کیفیت صحی تلقی می‌شود و نقاط ضعف در این مسائل حتا اگر در تعداد کمی از مراکز صحی وجود داشته باشد، باید به عنوان اولین گام‌های کاری که نیازمند اصلاح است، در نظر گرفته شود.
