نگاهی به حقوق زنان در اسلام

صبح کابل
نگاهی به حقوق زنان در اسلام

نویسند: رخشانه احمدی

زنان به عنوان نصف از پیکر جامعه از آسیب پذیرترین قشر جوامع به شمار می‌روند، همیشه نسبت به مردان حقوق و امتیازهای شان پایمال شده است و در اکثر امورات زندگی و اجتماعی نادیده گردفته می‌شوند. با تحریف‌های که گروه‌های افراطی و تندرو از دین و مذاهب ارایه می‌کنند، زنان را مورد خشونت و اذیت قرار می‌دهند. در این مقاله بر چگونگی حقوقی و امتیازات زنان در اسلام پرداخته شده است.

حق سیاسی منحیت اولین حق در اسلام برای زنان اعطا شده است، یک زن مسلمان حق انتخاب کردن و انتخاب شدن را دارد، چنانچه در زمان پیامبر برزگ اسلام زنان در تمام کارها اعم از جهاد، بیعت و هجرت با پیامبر برزگ اسلام سهم می‌گرفتند؛ هم‌چنان در زمان پیامبر بزرگ اسلام شوراهای زنان نیز موجود بود، چنانچه زمانی که مسلمانان از مدینه به مکه به خاطر بیعت با حضرت محمد (ص) می‌آمدند، در بین شان دو زن بنام‌های سماء و نصیبه به نمایندگی از زنان مدینه آمدند تا به نمایندگی از زنان مدینه، با پیامبر بزرگ‌وار اسلام بیعت نموده و اسلام بیاورند.

همچنان زمانی که مکه توسط مسلمانان فتح شد، رسول اکرم (ص) با زنان به طور جداگانه بیعت نمود و بیعت ایشان را پذیرفت که این بیعت در تاریخ اسلام به نام بیعت اسلام یاد شده است و این خود یک مثال برجسته از مشارکت زنان در امور سیاسی زنان در اسلام است که در قرآن کریم نیز از آن یادآوری شده است.

ترجمه: ای پیامبر هنگامی که زنان مومن نزد تو بیایند و با تو بعیت کنند که چیزی را شریک خدا قرار ندهند، دزدی و زنا نکنند و اولادهای شان را به قتل نرسانند، پس بعیت شان را بپذیر.

در زمینه‌ی فعالیت‌های اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و علمی نیز زنان از حق و استقلال کامل برخوردار اند. از نظر اسلام، میدان فعالیت و تلاش علمی، اقتصادی و سیاسی، برای زنان کاملاً باز است. اگر کسی با استناد به بینش اسلامی بخواهد زن را از کار علمی محروم کند، از تلاش‌های اقتصادی باز دارد، یا از تلاش سیاسی و اجتماعی بی نصیب سازد، برخلاف حکم خدا عمل کرده است.

زنان حق دارند تا در امور نظامی اشتراک کنند چنانچه در زمان پیامبر بزرگ‌وار اسلام، زنان در امور نظامی اشتراک می‌کردند. اشتراک فاطمه زهرا، در جنگ احد، ام عطیه از زنان قهرمان انصار که در هفت غزوه اشتراک نموده بود، ام عمار از زنان فداکار و شجاع است که در غزوه‌ی احد اشتراک کرده بود و حضرت عایشه رضی الله تعالی عنه، از جمله زنانی است که در صدر اسلام در بخش‌های نظامی اشتراک داشتند.

آزادی بیان هم یکی دیگر از حقوق اساسی زنان در اسلام است. زنان در صدر اسلام حق آزادی بیان را داشتند، به این معنا که از نظر اسلام کدام محدودیتی برای بیان عقیده و اظهار نظر زنان وجود ندارد. زنان در اسلام در زمینه‌ی حق آزادی بیان با مردان دارای حقوق مساوی و یک‌سان اند.

در جامعه‌ی امروز افغانستان، اکثر زنان با برداشت‌های غلط و تحریف‌های ساخته و پرداخته‌ی خرافاتی از دین، از حق کار محرم اند. اسلام حق کار برای زنان را به رسمیت شناخته و این حق را به زنان داده است. چنانچه در زمان حیات رسول اکرم (ص)، زنان به کارهای چون تجارت، خیاطی، فروشند­گی و… مصروف بودند، بناً در احکام اسلامی هیچ شغل مشروع و قانونی برای زنان حرام نیست و زن می‌تواند کار کند و مزد حلال به دست بیاورد. کار کردن و روزی حلال بدست آوردن بهتر است از این که محتاج دیگران باشند.

یک کشور نمی‌تواند از نیروهای کار زنان در عرصه‌های مختلف بی­نیاز باشد و نیروی کاری زنان را نادیده بگیرد. به خصوص فعالیت‌های اجتماعی زنان را که بقای اجتماعی وابسته به آن است. در طول تاریخ بشریت زنان دوشادوش مردان در ترقی و پیشرفت جوامع مختلف گام برداشته اند؛ اما مهم‌ترین و عمده‌ترین حقوق زنان حق تعلیم است؛ چون زنان با سواد و تعلیم دیده می‌توانند حقوق خویش را به دست بیاورند، رمز موفقیت زنان، تعلیم و آموزش است.

اسلام بر حق تعلیم خیلی تاکید کرده است و زنان در این عرصه با مردان حقوق مساوی و یک‌سان دارند. چنانچه پیامیر اکرم (ص) فرموده اند: طلب کردن یا آموختن علم بالای هر مسلمان -زن و مرد- فرض است. هم‌چنان آن مبارک در حدیث دیگر فرموده اند که هر کسی سه دختر یا سه خواهر داشته باشد و آنان را تعلیم دهد و در آن رضای خداوند را در نظر داشته باشد، بهشت بر او واجب می‌شود.

حق تعلم برای زنان نسبت بر سایر حقوق و امتیازهای شان اولویت دارد؛ چون زنان تحصیل کرده می‌توانند حقوق و امتیازات که مربوط شان می‌شود، به دست آورده و خود را مصئون نمایند. دانش و تعلیم، زنان را قدرت‌مند کرده و آسیب‌پذیری زنان را در جامعه پایین آورده و زمینه‌های مشارکت زنان را در تمام امورات بلند می‌برد.

تعلیم و تحصیل، زمینه‌های مشارکت زنان را در در تمام اموارت بلند برده، زنان باسواد و تحصیل کرده می‌توانند دوشادوش مردان در راه ترقی و آسایش جامعه کار کنند و نقش عمده­ی را در ساختارهای مختلف جامعه بازی کنند.