نویسنده: فوزیه کوفی
منبع: فارین پالیسی
برگردان: ابوبکر صدیق
سال روان می‌تواند سال تاریخی صلح افغانستان باشد. پایان‌دادن به دو دهه جنگ برای تمام طرف‌های دخیل اهمیت خاصی دارد. من هنوز نگرانم که صلح با طالبان به قیمت ارزش‌های بنیادی حقوق‌بشری، به ویژه حقوق زنان که در دهه‌های اخیر توسعه‌ی خوبی داشته است، تمام نشود.
اعلام خروج نیروهای امریکایی در ۱۱ سپتمبر سال روان میلادی از طرف جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا، روی گفت‌وگوهای صلح جاری دولت افغانستان و طالبان و ناامنی تأثیر می‌گذارد، به ویژه اگر نیروهای امریکایی پیش از دست‌یافتن به یک راه حل مسالمت‌آمیز سیاسی دایمی، این کشور را ترک کنند.
خروج زودهنگام نیروهای امریکایی، بدون درنظرداشت شرایط کنونی، به تأمین صلح میان طرف‌های گفت‌وگوکننده کمک نمی‌کند. شتاب در روند گفت‌وگوهای صلح، نگرانی به حاشیه‌رفتن زنان و دست‌آورد سال‌های اخیر را به دنبال دارد. برای توسعه‌ی افغانستان، ما به تأمین صلح پایدار با ضمانت بنیادی نیاز داریم و طرف‌دار حضور نمایشی زنان در شکل‌دهی آینده‌ی کشور خویش نیستم.
به عنوان عضو هئیت گفت‌وگوکننده‌ی دولت افغانستان در دوحه که حدود شش ماه را در گفت‌وگو با نمایندگان سپری کردیم، تلاش‌ها این بود تا به خشونتهای جاری در کشور نقطه‌ی پایان گذاشته شود.
من به عنوان یک خانم در کنار سایر بانوان اعضای هئیت مذاکره‌‌کننده برای این این‌جا استم که روند مذاکرات صلح با زنان افغانستان گره خورده است. مطالعات نشان داده است؛ نتیجه‌ی صلحی که در آن زنان نقش داشته باشند، پایدارتر است. این اصلاح در افغانستان خیلی صدق می‌کند.
در اولین دیدار ما در سپتمبر ۲۰۲۰، نمایندگان طالبان با حضور من خیلی راضی به نظر نمی‌رسیدند؛ آن‌ها از نگاه مستقیم به من طفره می‌رفتند و تلاش می‌کردند تا نام مرا خاموشانه صدا بزنند.
در میان شمار زیادی از ناظران در داخل و بیرون از افغانستان، من به دوحه آمدم، نه تنها به عنون عضو هئیت گفت‌وگوکننده برای یک بحث – گفت‌وگوی – مهم؛ بلکه هدف اصلی این بود تا دنیا را متقاعد کنیم؛ دولت افغانستان که من از آن نمایندگی می‌کنم، به حقوق زنان اهمیت می‌دهد.
پس از آن، نمایندگان طالبان با من و بانوان همکارم احساس نزدیکی می‌کنند؛ آن‌ها به ما گوش میدهند، اکنون ما هم‌دیگر خود را به نام صدا می‌زنیم و زمانی که هم‌دیگر را در دهلیز می‌بینیم احوال‌پرسی می‌کنیم. ما در اتاق مذاکره با هم بحث داریم. من امیدوارم آن‌ها از تنوع فکری و کارشناسانه‌ای که ما زنان در میز مذاکره ایجاد کردیم، استفاده کنند.
بانوان همکارم آزادی را قربانی راه حل سیاسی نخواهند کرد
گفت‌وگوهای دوحه، در حقیقت تنها گفت‌وگو در حافظه‌ی معاصر است که طرف‌های مختلف در آن روی حقوق زنان افغانستان بحث می‌کنند. من و بانوان همکارم در دوحه تنها روی موضوع زنان بحث نمی‌کنیم؛ ما این‌جا استیم تا از حقوق تمام شهروندان افغانستان از آزادی تا امنیت، از اقتصاد و توسعه دفاع کنیم.
در فبروری ۲۰۲۰، ایالات متحده‌ی امریکا و طالبان به توافق صلح در افغانستان دست یافتند؛ اما این روند، خشونت فاجعه‌بار را به دنبال داشت بود. در سال ۲۰۲۰ آمار قربانیان ملکی در جنگ افغانستان به ۸۸۲۰ تن رسید. با این که ظاهر زنگ پایان جنگ نواخته شده است؛ افغانستان یکی از کشورهای مرگ‌بار برای قربانیان جنگ باقی مانده است.
در کنار تهدیدهای شدید امنیتی، کمک‌های غربی به افغانستان در دوهه‌ی اخیر، زمینه‌ی رقابت را میان شهروندان افغانستان ایجاد کرد، گروه‌های خاصی به منابع بیشتری دست‌یافتن و در حقیقت زنان نسبت به همه محروم ماندند.
پیش از ۲۰۰۱ که طالبان در افغانستان حکمیت داشتند، زنان حق آموزش و کار را نداشتند؛ اکنون ما به عنوان وزیر و پزشک جراح در دولت خدمت می‌کنیم. هم‌چنان نهادهای بین‌المللی و غیردولتی را رهبری می‌کنیم، آن‌گونه که امروز من آن را انجام می‌دهم.
حضور ما در دوحه سمبولیک یا نمایشی نیست؛ من این‌جا هستم تا نشان دهیم که حقوق زنان هنوز در افغانستان به حاشیه نرفته است. زنان نیمی از پیکر جامعه‌ی ما را شکل میدهند: اگر آن‌ها مصون نباشند و مورد تبعیض قرار گیرند، ملت ما رنج خواهد کشید و ابزاری برای ادامه‌ی جنگ طولانی در کشور خواهد شد.
برخی از بازی‌گران در روند مصالحه‌ی افغانستان، باور دارند که زنان به عنوان بازوی قوی برای رسیدن به یک راه حل سیاسی، مبارزه کرده اند. برای رسیدن به توافق و شریک‌ساختن قدرت با طالبان، ما روی قربانی‌ها، آزادی و امنیت بحث خواهیم کرد.
گسترش ناامنی‌ها، نگرانی از تهدید و سلب آزادی زنان و محصورشدن در چهاردیواری خانه را افزایش داده است. با ایجاد چنین شرایطی، نگرانی زنان همه‌روزه افزایش می‌یابد که نتوانند روزی به صورت آزاد و مصون در جاده‌ها قدم بزنند؛ اما من و همکارانم، آزادی را فدای راه حل سیاسی نخواهیم کرد و قدرت‌های منطقه‌ا‌ی آن را بر ما تحمیل نخواهند کرد.
قدرت‌های بیرونی مطمین باشند که همکاری آن‌ها در کشور، بنیادی برای تنفرزایی زنان ایجاد نکرده است. در حالی که طالبان از ظاهر دچار تحول شده اند تا با هئیتی از زنان مانند من صحبت کنند؛ اما از نگاه کرکتر شخصیتی، به نظر نمی‌رسد که طالبان در رابطه به حقوق زنان و کل برابری جنسیتی در افغانستان دچار تغییر شده باشند. بنا بر این، طالبان تا هنوز در رابطه به حقوق زنان موقف روشنی ندارند. طالبان در میز گفت‌وگوها جزییاتی را ارایه نکرده، با این که به صورت تحمیلی، چهره‌به‌چهره با ما روی یک میز قرار می‌گیرند.
در این شرایط حساس، من به سازمان ملل متحد، ایالات متحده‌ی امریکا، اتحادیه‌ی اروپا و کشورهای منطقه و همسایه که منافع شان در تأمین ثبات افغانستان است، صدا می‌زنم که بر دولت افغانستان و طالبان فشار وارد کنند؛ تا حد اقل ۳۰ درصد از کرسی انتخابی و انتصابی در نظامی سیاسی آینده‌ی افغانستان، به زنان تخصیص داده شود.
مهم این‌که کمک‌های بین‌المللی باید به نقش کلیدی زنان در نظام سیاسی و دموکراتیک آینده‌ی افغانستان مشروط شود و این حقوق اساسی، بخشی از برنامه‌ی نشست‌های دوحه و نشست استانبول باشد.
مردم افغانستان از قربانی‌های مردم امریکا به عنوان متحدان خویش سپاس‌گزار استند؛ آن‌ها اکنون به صورت واضح منطق خروج نیروهای امریکایی را درک کرده اند؛ اما قدرت‌های بیرونی اطمینان داشته باشند که تلاش‌های آن‌ها در کشور ما، به معنای سحطی‌نگری و تنفرزایی برای زنان نبوده است. زنان افغانستان دست‌آوردهای زیادی دارند و با صلحی نمایشی، نباید همه‌ی آن از دست برود.
