مهاجرت افغانستانیها به دلیلهایی از دیر باز به کشورهای اروپایی و امریکایی جریان داشته است؛ اما هجوم بیسابقهی افغانستانیها به سمت اروپا به دور دوم ریاستجمهوری حامد کرزی برمیگردد؛ به ویژه از سال ۲۰۱۳ به این سو، شمار افغانستانیهایی که میخواهند به هر بهایی که شده خود را به اروپا برسانند، از گذشته افزایش یافته است. این امر دلیلهای زیادی دارد که نخست، این دلیلها را باید در درون مرزهای ملی افغانستان جستوجو کرد.
در روزهای پایانی حکومت آقای کرزی، بحث بیرون شدن نیرویهای خارجی و به ویژه ناتو و ایالات متحدهی امریکا روی زبانها شد. به اساس گفتههای منابع رسمی امریکایی و افغانستانی قرار بر این شد تا نیروهای نظامی خارجی به رهبری ناتو تا پایان سال ۲۰۱۴ از افغانستان بیرون شوند. این در حالی بود که افغانستان هنوز برای باشندگان روستاییاش مکان امنی نبود و از سویی هم ناتوانی ارتش افغانستان و نبود اعتماد مردم به این ارتش برای پاسبانی از امنیت افغانستان و مقابله با گروههای مخالف مسلح مثل طالبان و داعش؛ شماری از جوانان و خانوادههای افغانستان را بر آن داشت تا برای مطمئن شدن از آیندهی شان تصمیم به بیرون رفتن از افغانستان گرفته و برای رسیدن به کشورهای پیشرفتهی اروپایی راه مهاجرت را در پیش بگیرند.
مشکلات اقتصاد از افت روزافزون سرمایه پس از سال ۲۰۱۴ دلیل دیگری بود که اکثر از خانوادهها را به مهاجرت تشویق کرد و عدهای بر این شدند که با فرار از مرزهای افغانستان، زندگی و آیندهی بهتری برای خود و فرزندان شان رقم بزنند.
چون افغانستان تا هنوز هم که هنوز است دارای اقتصاد منظم و قانونی نیست.
در کل فقر، بیکاری، ناامنی و دوام آن باعث شده است تا روزانه به شمار مهاجران افغانستان در اروپا و کشورهای منتهی به آن افزوده شود.
افغانستان در میان کشورهای جهان بیشترین مهاجر را در ایران دارد که به ۲٫۵ میلیون تن میرسد.
اقتصاد ایران پس از وضع تحریمهای امریکا بر این کشور دچار بحران شده و مهاجران افغانستانیای که در ایران مصروف کار بوده اند، برای بهتر شدن وضعیت شان و یافتن کار بهتر به سمت ترکیه در حرکت شده اند که از ۲۰۱۸ به این سو شمار مهاجرانی که از ایران به ترکیه میروند، با وجود سختگیریهایی که در مرز ترکیه و ایران وجود دارد و هر روز بیشتر میشود؛ میزان مهاجرانی که از ایران به ترکیه میرسند، در حال افزایش است.
از سویی هم شماری از مهاجران افغانستانی در ایران که دیگر نمیتوانند سختیهای زندگی در ایران را دوام آورده و به تحقیر و روانآزاری از سوی ایرانیان تن نمیدهند، ناچار اند برای ادامهی زندگی به مقصد کشورهای اروپایی در حرکت شوند که روی این دلیل مقصد نخست این مهاجران پس از ایران ترکیه است.
اما این مهاجران در ترکیه نیز به سادگی نمیتوانند جای پا برای خود پیدا کرده و به زندگی شان سروسامان بدهند.
از ماه جولای سال روان به این سو به دلیل بحران اقتصادی و اعتراضهای مردمی، حکومت ترکیه نیز فشار را بر مهاجران بدون اسناد افزایش داده است. این امر باعث شده که بسیاری از مهاجران در ترکیه تصمیم رفتن به کشورهای پیشرفتهی اتحادیهی اروپا را بگیرند.
از سوی دیگر مهاجران غیر سوری، به سادگی نمیتوانند اجازهی اقامت در ترکیه را دریافت کنند و بیشتر افغانستانیها ناچار اند ترکیه را ترک کرده و به سمت یونان سفر کنند تا از آن جا خود را به کشورهای پیشرفتهی اتحادیهی اروپا برسانند و یا این که به دست پولیس ترکیه گرفتار شده و دوباره به افغانستان برگردند. به اساس امار رسمی دولت ترکیه پس از ماه جون سال روان، بیش از ۳۰ هزار مهاجر بدون اسناد در ترکیه بازداشت شده و شمار زیادی از مهاجران افغانستانی از ترکیه اخراج شده اند. اینها باعث میشود مهاجرانی که امکان بیرون شدن از ترکیه را دارند به سمت یونان رفته و از آن جا میکوشند که خود را به کشورهای پیشرفتهی اتحادیهی اروپا برسانند. دلیل مهم دیگری که مهاجران افغانستانی را تشویق میکند تا از ترکیه به سمت کشورهای پیشرفتهی اروپایی در حرکت شوند؛ پایین بودن سطح رفاه اجتماعی در ترکیه است. با این که ترکیه یک کشور شرقی است؛ اما برای افغانستانیها مدغم شدن در جامعههای اروپایی، راحتتر از مدغم شدن در ترکیه است . این نیز کمک میکند که مهاجران افغانستانی در ترکیه، برای ادامهی زندگی کشورهای اروپایی را مقصد نهایی خود دانسته و بار سفر شان را از طریق آب یا خشکه به مرزهای اروپایی برسانند.