طرح کمیته‌ی ادغام مجدد و مرکز معلوماتی برگشت‌کنندگان از سال ۲۰۱۶ تا کنون، از سوی وزارت مهاجرت افغانستان روی دست گرفته شده است. به گفته‌ی مقام‌های این وزارت هم‌اکنون این کمیته در ۲۸ ولایت افغانستان شعبات فعال خود را ایجاد کرده و دیتابیس این کمیته‌ها در حال حاضر به سیستم معلوماتی مهاجران وزارت وصل شده است. از آغاز فعالیت رسمی این کمیته‌ها، آمار به ثبت رسیده در این کمیته‌ها ۶۰۰ هزار مهاجر بازگشت‌کننده به ولایات اصلی خودشان را نشان می‌دهد.
در برنامه‌ای که روز پنج‌شنبه (۱۰ دلو) در دفتر والی کابل به منظور افتتاح کمیته‌ی ادغام مجدد کابل برگزار شده بود، سیدحسین عالمی بلخی، وزیر امور مهاجرین و عودت‌کنندگان، در رابطه به کمیته‌های ادغام مجدد ولایات گفت که این کمیته ها تحت ریاست والی‌ها و عضویت چندین نهاد ملی و بین‌المللی، در عرصه‌های فراهم‌سازی زمینه‌ی مسکن، اشتغال و فراهم‌سازی حقوق شهروندی برای برگشت‌کنندگان فعالیت می‌کند.
از گفته‌های وزیر امور مهاجرین و عودت‌کنندگان، چنین بر می‌آید که این کمیته‌ها در زیرمجموعه‌ی ساختار اداری وزارت مهاجرین در ولایات ایجاد می‌شود و بیشتر به یک مرکز اطلاعاتی برای ثبت معلومات بازگشت‌کنندگان به ولایات است و این که در ولایت مذکور چه تعداد زمین رهایشی در شهرک‌های مهاجران آن ولایت قرار دارد و روند واگذاری این زمین‌های رهایشی در شهرک‌های رهایشی، مورد توجه نوعیت اطلاعات به ثبت رسیده‌ی این کمیته‌ها خواهد بود.
به عنوان مثال می‌توان به صحبت‌های سید حسین عالمی بلخی، وزیر امور مهاجرین و عودت‌کنندگان، در برنامه‌ی افتتاحیه‌ی مرکز کمیته‌ی ادغام مجدد کابل اشاره داشت: «در برنامه‌های خانه‌سازی و شهرک‌سازی که حکومت روی دست دارد، زمینه‌ی اسکان حدود ۲۰ هزار خانواده‌ی برگشت‌کننده در ولایت کابل فراهم می‌شود.» آقای بلخی به این موارد نیز اشاره داشته است که شهرک‌های مهاجران خلیل‌الله خلیلی و شهرک مهاجران مموزی در ولسوالی‌های قره‌باغ و بگرامی کابل که یک تعداد زیاد خانواده‌های برگشت‌کننده در آن زندگی می‌کنند، هنوز هم با مشکلات زیربنایی روبه‌رو است و نیاز است که در زمینه‌های اعمار سرک، مکتب، کلینیک و شبکه‌ی آب و برق کار بیشتر صورت گیرد.
ثبت نام برگشت‌کنندگان در کابل و هرات بر اساس فرمان جدید ریاست‌جمهوری آغاز شده که شهرک التفات در ولایت کابل با ظرفیت یک هزار و ۵۰۰ نمره زمین برای برگشت‌کنندگان با همکاری اداره‌ی اسکان بشری سازمان ملل متحد (هبیتات) قرار است آماده‌ی توزیع شود.
از اهداف اصلی این طرح چنین، برمی‌آید که تمرکز اصلی این برنامه روی توزیع زمین‌های رهایشی شهرک‌های مهاجران در ولایات است که دولت آن را منظور کرده است؛ اما برای شناسایی افراد بازگشت‌کننده که به ولایات شان باز می‌گردند، هیچ مکانیزم خاصی را در نظر نگرفته اند و ممکن است که روند توزیع زمین‌ها با مداخلات افراد غیرمسؤول روبه‌رو شود.
بهترین کار در این زمینه این بود که وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان حداقل مکانیزم مشخصی را برای شناسایی افراد بازگشت‌کننده در نظر می‌گرفت و معیارهایی که این کمیته‌ها در ولایات برای مستحق دانستن افراد بازگشت‌کننده در نظر گرفته اند را در گزارشی ارائه می‌کردند.
نکته ای که در بحث این کمیته‌ها قابل اشاره است، این است که هرچند این کمیته‌ها از سال ۲۰۱۶ شروع به فعالیت کرده اند؛ چطور در مدت سه سال تنها توانسته اند ۶۰ هزار بازگشت‌کننده را در سیستم اطلاعاتی خود به ثبت برسانند و چطور کابل که مرکز ولایات به شمار می‌آید، هنوز شاهد افتتاح این مرکز نبوده است.
روز گذشته هم ولایت کندز شاهد افتتاح کمیته‌ی ادغام مجدد بود که در این جلسه‌ی افتتاحیه، نیازمندی‌ها، پلان کاری سال مالی، مساعدت در بخش امرار معیشت و کاریابی، کمک‌های غذایی و غیر غذایی سروی، نیازمندی اعمار و ترمیم آشیانه‌های مساعدتی، حفر و ترمیم صد حلقه چاه آب آشامیدنی صحی، حمایت از تجارت‌های کوچک ایجادشده‌ی قبلی و ایجاد زمینه‌های کاری و آموزش‌های حرفوی و دوام آموزش‌های سریع برای اطفال بازمانده از تعلیم در تمام مناطق ولایت کندز به بحث گرفته شد.
جلسه‌ی افتتاحیه‌ی کمیته‌ی ادغام کندز، نشان‌دهنده بسط گسترده‌ی کاری این کمیته در چارچوب فعالیت برای مهاجرین و عودت‌کنندگان است.
