موازی بازی در آستانه‌ی توافق‌نامه‌ی صلح

صبح کابل
موازی بازی در آستانه‌ی توافق‌نامه‌ی صلح

مسؤولان کمیسیون انتخابات گفتند که نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان تا چند روز دیگر اعلام خواهد شد؛ نتیجه‌ای که مشخص نیست، در این آشفته‌بازار جنگ و صلح، افغانستان را به کدام سمت خواهد برد، به طرف آرامش یا جنجال‌های ناپیدا.
آن‌چه مشخص است، این که سرنوشت انتخابات دور از نتیجه‌ی گفت‌وگوهای صلح طالبان با امریکا و امضای احتمالی توافق‌نامه نیست که در روزهای آخر همین ماه میلادی، امضاء خواهد شد. کمیسیون انتخابات می‌گوید که مسائل سیاسی، تأثیری روی اعلام نتیجه و کار آن‌ها ندارد و همه‌ی ناهنجاری‌ها ناشی از مشکل تکنیکی و حقوقی است؛ اما همین مشکل تکنیکی و حقوقی نیز، نتیجه‌ی سازوکار ناقص و سوء مدیریت انتخابات در افغانستان است.
تأخیر و استیصال بیش از حد انتخابات به بهانه‌های مختلف، زمینه را برای جنجال‌های روزافزون انتخاباتی فراهم کرده است. تمام تیم‌ها در یک زمان طولانی تا می‌توانند به یک‌دیگر اتهام بسته و حتا سخن از اعلام حکومت موازی بزنند. با وجود فضای نامناسب و تمامیت‌خواه افغانستان، اگر انتخابات شفاف و خوب مدیریت می‌شد، فضا تا این اندازه مکدر و آشفته نمی‌شد که اعلام شدن و یا نشدن نتیجه‌ی انتخابات بدل به مصیبت برای کشور شود.
شرایط به گونه‌ای است که دیگر آمار و ارقام اعلام‌شده از سوی کمیسیون برای مردم مهم نیست و آنان از خود می‌پرسند چه زمانی از شر ماراتن طولانی و خسته‌کننده‌ی انتخابات خلاص می‌شوند. حرف از به نتیجه رسیدن صلح و زمینه‌سازی برای گفت‌وگوهای بین‌الافغانی است؛ اما وضعیت انتخابات و کشمکش‌های سیاسی در داخل افغانستان، پراکنده و مملو از نفاق است؛ نفاقی که سرنوشت گفت‌وگوهای صلح و آینده‌ی کشور را با خطر مواجه کرده و زمینه را برای میدان‌داری بیش از پیش طالبان فراهم خواهد کرد.
حالا که حکومت به شدت به دنبال ترکیب هیأت مذاکره‌کننده‌‌ی صلح است، به نظر می‌رسد در زمینه‌ی تشکیل و ترکیب این هیأت با مشکل روبه‌رو است. در باره‌ی این که هیأت توسط چه کسی مدیریت شود نیز اختلاف وجود دارد. شواهد نشان می‌دهد که رسیدن به اجماع ملی و توافق روی هیأت مذاکره‌کننده‌ی صلح نیز خود داستان جدید در سیاست کشور است.
پس از آن که جنرال «دوستم» مخالفتش را با نتیجه‌ی احتمالی انتخابات و برنده شدن تیم آقای غنی اعلام کرد و از حکومت موازی سخن زد، تیم ثبات و همگرایی و احزاب مخالف دیگر نیز به صورت هماهنگ از این موضع اعلام حمایت کرده و گفتند که کمیسیون انتخابات در مسیر نادرست و غیرشفاف در حال حرکت است؛ اتهامی که همواره از سوی تیم‌های انتخاباتی بر مدیریت و کمیسیون‌های انتخابات وارد شده است. اتهام‌هایی که از درون اختلاف‌های شدید سیاسی شکل گرفت و موجب شد که حکومت در قبال صلح نیز دارای طرح مدون و واحد نبوده و نتواند در مسیر خواست‌های خود در مورد آتش‌بس نه کاهش خشونت‌ها حرکت کند. در حالی که حکومت مصرانه حرف از آتش‌بس می‌زد و کاهش خشونت‌ها را دارای بار و مفهوم حقوقی نمی‌دانست، حالا با آن مشکل ندارد و اگر وضعیت به همین ترتیب پیش برود، جنجال‌ها و عدم هم‌دیگرپذیری هر روز بیشتر از دیروز باشد، تمام خواست‌ها و شرایط طالبان بر طرف مذاکره‌‌کننده‌ی حکومت تحمیل خواهد شد. زمان برای ترمیم تضادهای سیاسی در افغانستان بسیار محدود است. اگر در ۲۸ فبروری توافق‌نامه‌‌ی طالبان و امریکا امضا شود و ۱۴ روز بعد گفت‌وگوهای بین‌الافغانی احتمالا به صورت متمرکز در ناروی آغاز شود، حکومت و مخالفان فقط ۲۵ روز برای کنار گذاشتن اختلاف‌ها و کشمکش‌ها وقت دارند. مشکل دیگر آن است که برخی سران سیاسی کشور، با طالبان مشکل کم‌تری دارند تا با تیم حاکم و حکومت افغانستان مذاکره کنند. برخی تحلیل‌گران غربی معتقدند، رییس‌جمهور امریکا تصمیم دارد برای پیروزی در انتخابات آن کشور، بدون آن که سرنوشت مردم افغانستان برایش مهم باشد، نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون ببرد. در چنین شرایط حساس و مهم، با تأسف، نیم زمام‌داران ما در صدد اعلام حکومت موازی و نیم دیگر در تلاش برای بردن انتخابات به هر شکل ممکن استند.