غیر نظامیان در افغانستان، قربانیان اصلی جنگ استند. مردم در برابر حملههای طرفهای درگیر، هیچ دفاعی ندارند و به همین دلیل، بیشتر از همه قربانی میدهند. با این که مسالهی کشته و زخمیشدن غیرنظامیان بیشتر در حملههای طالبان و گروههای تروریستی دیگر، مطرح است؛ اما گزارشهایی وجود دارد که نیروهای امنیتی کشور و همینطور نیروهای خارجی را متهم به صدمهرساندن بر غیر نظامیان میکند.
در جدیدترین مورد، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، گفته است که ۱۲ کودک در نتیجهی حملهی هوایی نیروهای دولتی در ولایت تخار کشته شده اند. با این که این حمله از سوی مقامهای حکومتی رد شده؛ اما گفته میشود که وزارت دفاع افغانستان، هیئتی را برای بررسی این موضوع، تشکیل داده است.
تشکیل هیئت بازرس در بسیاری از موارد، جواب نداده و این بینتیجگی، مردم را نسبت به واقعبینی دولت مشکوک کرده است. جنگ افغانستان، کشته و زخمی بسیار داشته؛ منتها آن چه همیشه نگرانکننده بوده، استفادهی ابزاری طرفهای درگیر از آمار قربانیان بیدفاع و غیرنظامی بوده است.
مواردی که طالبان حکومت را به حمله بر غیر نظامیان، متهم کرده است، رفتهرفته، ابزاری تعیینکننده برای آنان شده است. پیش از این، طالبان در مورد حملهی شان در هلمند ادعا کرده بودند که دلیل این کار شان، نجات مردم بیدفاع از نزد نیروهای پولیس محلی در مناطقی از هلمند بوده است.
این رفتار طالبان، نشان میدهد که آنان سعی میکنند عین موقفی را که حکومت در برابر این گروه دارد، در برابر خود حکومت تقویت کنند. ادعای طالبان، میتواند نتیجه بدهد و مردم را از نیروهای امنیتی کشور شان بترساند. آنچه که در این مورد به موفقیت طالبان کمک خواهد کرد، عدم رسیدگی حکومت در مورد کشف حقیقت یا دروغ ادعاها و اتهامها است.
طوری که قبلا یادآور شدیم، حکومت در بسیاری از موارد قابل رسیدگی، گروه حقیقتیاب تشکیل داده است؛ گروهی که پس از سردشدن خبر، خود نیز در کارش سرد شده، دنبالهی آن را رها میکند. با ادامهی این رفتار، چیزی برای قضاوت نمیماند، مگر این که اتهام را بپذیریم.
یا پذیرش یا رد: عکسالعملی است که از حکومت توقع میرود. در صورتی که این دو از سوی مقامهای حکومت اجرایی نشود، شک و تردیدها نسبت به اتهام حمله بر غیر نظامیان، برطرفناشدنی خواهد بود.
مشخص است که توقع مردم از دولت، صرف رد و تایید بدون ارایهی اسناد نیست. حکومت موظف است که به مردم پاسخ قانعکننده بدهد؛ بگوید که چرا حمله بر غیرنظامیان صورت گرفته است و بر اساس شرح واقعه، باید قانون را نیز بر عاملان آن اجرا کند.
پاسخگویی به مردم، حق آنان است و این حق چیزی نیست که به فراموشی سپرده شود. رسانههای افغانستان همانگونه که متعهد به نشر آمار قربانیان در اثر حملهی گروههای تروریستی است، آمار قربانیان را در اثر فعالیتهای نیروهای امنیتی و خارجی نیز دنبال میکند. تعهد ما به مردم افغانستان، مسوولیت سنگینی است که در برابر هر بیتوجهیای نسبت به حقوق آنان صدای مان را بلند خواهد کرد.
گروههای مختلف تروریستی، سعی میکنند ضعفهای حکومت را برجسته کرده از آنها برای تضعیف نظام استفاده کند. حکومت وظیفه دارد تا برای حفظ نظام در روشنی قانون اساسی، فعالیت کرده و در قبال هر نکتهی آن به مردم جواب پس بدهد. دولت نباید با بیتوجهیها و سعی بر تبرئهی خود، نظم موجود در کشور و قانون اساسی را مورد پرسش قرار بدهد.
حفظ نظام و خوشنامی آن، تنها موردی است که میتواند افغانستان را در برابر گروههای تروریستی و کشورهای تخریبگر، محکم نگه دارد. آیندهی افغانستان رسیدن به قانونمداری و گسترش ارزشهایی است که در سالهای بسیار برای آن قربانی داده ایم؛ پس به راحتی از آن نباید گذشت.