قفل انتخابات با کلید صلح باز خواهد شد؟

صبح کابل
قفل انتخابات با کلید صلح باز خواهد شد؟

سرانجام پس از سه ماه بی‌سرنوشتی نتیجه‌ی انتخابات، معاون سخن‌گوی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی، گفته است، به زودی فیصله‌ای که سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری را مشخص کند، اعلام خواهد شد. محمدرضا فیاض، معاون سخن‌گوی کمیسیون شکایات انتخابات، روز شنبه (۱۲ دلو)، در یک کنفرانس خبری گفت که روند دسته‌بندی و تصنیف شکایت‌های استینافی، در ۲۱ ولایت تکمیل شده و در سایر ولایات باقی‌مانده نیز احتمالا تا دور روز دیگر تکمیل خواهد شد. آقای فیاض گفت: «در هفته‌ی جاری، فیصله‌های مهمی در مورد موضوعات جنجالی به ویژه ۳۰۰ هزار رأی، اعلام می‌شود.» پیش از این نیز، قاسم الیاسی، سخن‌گوی این کمیسیون گفته بود که فیصله‌ی نهایی در مورد ۳۰۰ هزار رأی، در هفته‌ی جاری اعلام خواهد شد.
بر اساس احتمالی که این کمیسیون مطرح کرده است، ممکن نتواند تا دو روز دیگر فیصله‌ی نهایی در مورد آرای جنجالی را اعلام کند؛ اما تا دو روز یا چند روز دیگر، مسلم است که کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی، مجبور است فیصله‌اش در مورد آرای جنجالی را نهایی و همگانی کند.
آنچه نگرانی در مورد اعلام نتیجه‌ی نهایی را افزایش می‌دهد، این است که پس از بررسی‌های کمیسیون شکایات انتخاباتی و اعلام نتیجه‌ی نهایی، نتیجه‌ی اعلام‌شده بار دیگر از سوی برخی تیم‌های انتخاباتی پذیرفته نشود و بحران انتخابات هم‌چنان بحران باقی بماند.
چمن‌شاه اعتمادی، رییس‌ دبیرخانه‌ی کمیسیون شکایات انتخاباتی که در مصاحبه‌ی اختصاصی با صبح کابل گفته بود، اگر ده مورد از شکایت‌های مطرح‌شده جدی باشد، می‌تواند در نتیجه‌ی نهایی انتخابات تغییر بیاورد. آقای اعتمادی گفته بود که کمیسیون شکایات با شش هزار و ۵۰۰ شکایت روبه‌رو است و اگر ده مورد از این شکایت‌ها مستند و پشتوانه‌ی محکم داشته باشد، نتیجه‌ی انتخابات را تغییر می‌دهد.
با توجه به این که بلندترین آرا، تنها ۰٫۶۴ درصد از معیار قانونی برای برنده شدن بالا است و آقای غنی با ۹۲۳ هزار رأی، بلندترین آرا را آورده است، اندکی تغییر در نتایج نهایی ممکن است، آقای غنی را از دور برنده شدن بیرون کند و انتخابات بدون این که زعیمی را به مردم معرفی کند، به دور دوم برود.
اکثر کارشناسان و نهادهای ناظر انتخابات، به این باور اند که انتخابات ریاست‌جمهوری در دور اول نتیجه‌ای نخواهد داشت. با این فرض، با توجه به وضعیت اقتصادی-سیاسی افغانستان و خلای قانونی‌ای که دولت دچار آن است، برگزاری دوباره‌ی انتخابات به زودی محتمل نخواهد بود. حتا در بهار سال آینده نیز، برخی احتمال این را می‌دهند که دولت توان مالی برای برگزاری دوباره‌ی انتخابات را ندارد.
گذشته از مسائل مالی و خلای قانونی‌ای که دولت در آن قرار دارد، بحث گفت‌وگوهای صلح داغ است و ممکن است، با آغاز گفت‌وگوهای بین‌الافغانی، گفتمان تازه‌ای در افغانستان باز شود. با آن که همه انتظار داشتند، دولتی قانونی از انتخابات بیرون بیاید تا بتواند سرنوشت صلح با طالبان را از موقف قوی، در اختیار بگیرد؛ اما گمان می‌رود که چنین انتظاری برآورده نیست و نتیجه‌ی انتخابات به رییس‌جمهور قانونی‌ای نمی‌انجامد.
با این که انتخابات یک اصل دموکراتیک است و باید ارج گذاشته شود؛ اما اگر نتیجه‌ی انتخابات امسال، زعیم قانونی‌ای را برای افغانستان معرفی نکند، آنچه به صلاح افغانستان خواهد بود، تشکیل یک اجماع داخلی است که بتواند در گفت‌وگوهای بین‌الافغانی به نمایندگی از افغانستان پشت میز مذاکره بنشیند. اگر دولت نتواند به این اجماع برسد؛ اجماعی که ممکن نتیجه‌ی یک حکومت ایتلافی باشد یا قرارداد دیگری که تمام چهره‌ها و جریان‌های سیاسی را با خود داشته باشد، احتمال این که وضع از این که هست بدتر شود، زیاد است. طالبانی که دولت فعلی افغانستان را طرف گفت‌وگو نمی‌پندارند، اگر دولت نتواند همه جریان‌های سیاسی را زیر یک تصمیم و سقف جمع کند، به هیچ وجه از سوی این گروه پذیرفتنی نخواهد بود.
شاید طلایی‌ترین فرصت برای دولت افغانستان، همین زمستانی باشد که جریان دارد. با توجه به سردی زمستان که فعالیت‌های طالبان را محدود کرده است، اگر تنش‌ها بین جریان‌های سیاسی و دولت فروکش نکند و افغانستان با تنش‌ها موجود وارد بهار پیش رو شود، طالبان سعی خواهند کرد، فشارهای نظامی شان را افزایش بدهند و احتمال این که جریان‌های سیاسی‌ای را با خود هم‌نظر کنند هم کم نیست؛ پس تا بهار می‌رسد و طالبان صفوف شان را برای عملیات نظامی تنظیم می‌کنند، باید جریانی در داخل افغانستان شکل بگیرد که بتواند به نمایندگی از تمام اقشار و اقوام وارد گفت‌وگو شود و طالبان را مجبور کند دست‌آوردهای دو دهه‌ی اخیر افغانستان را بپذیرند.