افزایش حملههای هدفمند، تنشهای سیاسی داخلی، بیسرنوشت ماندن گفتوگوهای صلح در قطر، همه اینها بیانگر وضعیت آشفتهای است که ناشی از سوء مدیریت در حکومت افغانستان است. حکومت افغانستان در بازیهای سیاسی اخیر که بهخاطر گفتوگوهای صلح، ایجاد شده است، نتوانست سیاست درستی را پیش بگیرد. این را همه میدانیم که کشورهای همسایه بهخصوص پاکستان و ایران، اکنون نقش برجستهتری در گفتوگوها دارند و این نقش را مدیون سیاستهای استخباراتیشان هستند.
همسایگان با ایجاد ناامنی که ضعف مدیریت امنیت ملی را نشان میدهد، توانستهاند تروریستان را بر علاوه مناطق دوردست، در شهرهای کشور نیز موردحمایت قرار بدهند و در تقویتشان سهم بگیرند. چندی پیش که مجلس نمایندگان، خبر از فعالیت افراد تحت حمایت ایران در غرب کشور دادد، واکنش درخوری از سوی امنیت ملی ندیدیم. با اینکه بارها گفته شد که ایران از القاعده حمایت میکند و با طالبان نیز در رابطه است، بازهم امنیت ملی کشور، آن را جدی نگرفت.
حال که حملههای هدفمند و طراحیشده در پایتخت، افزایش یافته است و امنیتی در کار نیست، باید فهمیده باشیم که دلیل برجستهای که میتوان به آن اشاره کرد، ضعف انکار ناشدنی نیروهای استخباراتی است.
در گزارشی که روز سهشنبه (۱۴ دلو/ ۲ فبروری) در مجلهی دیپلومات به نشر رسیده، آمده است که حملات هدفمند طالبان در افغانستان افزایش یافته است. آیا افزایش ناامنیها، رشد فعالیت بیگانگان در خاک افغانستان و بیسرنوشت ماندن گفتوگوها در دوحه، رابطهی مخدوش سیاستهای ریاست جمهوری را با عملکرد امنیتی آن نشان نمیدهد؟
با اینکه پنداشته میشد ناامنیها و کشته شدن افراد ملکی یکی از مواردی است که باید تحت عنوان تخطیهای طالبان از توافق این گروه با امریکا، موردبررسی قرار بگیرد و ممکن است با مطرحشدن آن، طالبان تحتفشار قرار بگیرد اما شرایطی که پیش آمده، خلاف آن را نشان میدهد.
حکومت افغانستان، نمیتواند در رابطههای سیاسی خود پایداری داشته باشد و این سبب شده است که نقش فعالیت امنیتی که بیشتر از روی روابط سیاسی تنظیم میشود، کاملاً خنثا باشد.
نسبت ماموران استخباراتی کشورهای همسایه در ایجاد ناامنیها و نقش سیاسی حکومتهایشان، موازی باهم است ولی در مورد افغانستان، این نسبت وجود ندارد. سیاست افغانستان دور از اطلاعات امنیتی بهپیش میرود و این یعنی، استراتژی سیاسی در افغانستان خودسرانه و بدون در نظرداشت واقعیتها بهپیش میرود.
گفتوگوهای صلح افغانستان در کنار اینکه زدوخوردهای نظامی را بیشتر کرده است، زمینهساز افزایش فعالیتهای استخباراتی شده و اگر ضعف موجود در چنین موردی، در بدنه حکومت حل نشود، موفق شدن در گفتوگوها ناممکن است.
خبرها از دوحه حاکی از این است که آنجا هنوز هم بحث جدیای صورت نگرفته و این در حالی است که تنشها و بیثباتی سیاسی در کشور روبه رشد است. اگر قرار باشد که با اینهمه زمانی که گذشت، تازه در قدمهای نخست خود باشیم، امیدی به بازگشت وضعیت عادی نیست.
همانطور که گفته شد، گفتوگوهای دوحه نقش انکار نشدنی در وضعیت امنیتی افغانستان دارد؛ حال که هیچ بحث جدیای در آنجا مطرح نشده و ما شاهد وخامت اوضاع هستیم؛ در صورت طرح مباحث جدیتر پس باید منتظر تنشهای تازهتر باشیم.
آقای عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی، روز سهشنبه (۱۴ دلو)، در دیدار با شماری از فعالان حقوق زن، گفته است: گفتوگوهای صلح هنوز وارد مرحلهی جدی نشده تا دربارهی آجندای اصلی بحث شود.
بیش از ۲۰ روز از آغاز دور دوم گفتوگوهای صلح در قطر میگذرد اما در این مدت، دو هیئت، تنها یکی دو بار باهم نشست رسمی برگزار کردهاند که آنهم بیشتر تشریفاتی بوده است. در این مدت، همزمان با فعالیتهای طالبان در مناطق مختلف افغانستان، این گروه توانسته است تا فعالیتهای برونمرزیاش را در شکل سیاسی نیز گسترش بدهد. هیئت طالبان، پس از ماجرای بررسی توافقنامه امریکا- طالبان، جدیتی به گفتوگو با هیئت دولت افغانستان نشان نداد و بیشتر وقتش را صرف تقویت رابطه منطقهای و گفتوگو با کشورهای تأثیرگذار منطقه گذراند.