حکومت افغانستان پس از تلاشهای بیفایدهای که برای جلب حمایت پاکستان داشت؛ ناامید شده بهسوی ایران رفته است. در این آخرها، رابطه بین حکومت افغانستان و جمهوری اسلامی ایران، نزدیک شده است.
با اینکه اشرف غنی رییسجمهوری افغانستان پس از به دست آوردن قدرت در کشور، اختلافهایی با ایران پیدا کرد اما؛ دیده میشود که این سیاست، عوض شده و سعی بر ایجاد یک رابطهی محکم دارد.
با ایجاد خط آهن خواف-هرات در روزهای گذشته، چنین به نظر میرسید که تقویت رابطهی دو کشور بیشتر بر محور فعالیتهای اقتصادی باشد اما؛ بعد از دیدار حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی کشور با عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت خارجهی ایران و سپس سفر وی به این کشور و دیدار با علی شمخانی، واضح شد که افغانستان بهدنبال رابطهی استخباراتی و امنیتی با ایران است.
پاکستان بهخاطر همکاری با امریکا و تأثیری که بالای طالبان دارد، سود بیشتر را از حمایت این گروه به دست میآورد. تلاش ایالاتمتحدهی امریکا برای حفظ توافقش با این گروه، چنین مینمایاند که گویا مقامهای کاخ سفید، نمیخواهند طالبان را منزوی سازند.
آنچه تا کنون از مذاکره امریکا و طالبان، به نتیجه رسیده؛ تطهیر این گروه از یک سازمان تروریستی به یک گروه سیاسی بوده است. چیزی که جواد ظریف علیه آن سخن گفت و در مصاحبه با یکی از شبکههای تلویزیونی افغانستان، آن را موضع ایران در برابر طالبان خواند.
جواد ظریف گفت؛ طالبان اقدامهای تروریستی زیادی را انجام داده و این گروه نزد دولت ایران، یک گروه «تروریستی» است.
واضح است که اظهارات او بیش از آنکه متوجه طالبان باشد، از روی رقابت کشور او با امریکا در افغانستان است اما؛ نکتهای که در حاشیهی جدال ایران و امریکا با اظهارات شان در مورد طالبان، نباید پنهان بماند؛ امکان تنش و حتا رقابتی است که شاید بین ایران و پاکستان به وجود بیاید.
اجراکنندهی بسیاری از سیاستهای امریکا در افغانستان، پاکستان است؛ کشوری که بزرگترین آلهی فشارش بر حکومت افغانستان گروه طالبان بوده است. اکنون اظهارات ظریف برخلاف این وسیله است؛ اظهاراتی که میتواند، طالبان را دوباره به سمت انزوایی که همیشه به آن دچار بود، یعنی گروه تروریستیای که تنها جنگ با آن جایز شمرده میشد، قرار بدهد.
تلاش ایران برای بازگرداندن شخصیت تازه طالبان به گذشته نهچندان دور، میتواند شروع مخالفتهایی بین پاکستان و ایران باشد.
نباید شک داشت که ایران نمایندهی گروهی از کشورهای مخالف امریکا برای افغانستان است؛ گفتوگو و رابطه با چنین کشوری، به معنای وارد شدن به دایرهی دشمنان ایالاتمتحدهی امریکا است.
امکان دارد، امریکا برای مقابله با حضور افغانستان در دایرهی کشورهای نزدیک به روسیه، بخواهد موانعی را ایجاد کند تا گفتوگوهای صلح افغانستان را به سود خود پایان دهد و این کار را با پاکستان انجام بدهد اما؛ در صورت تقویت یافتن رابطه افغانستان با ایران و همکارانش، هر تلاشی از سوی امریکا با مخالفت مواجه خواهد شد.
به نظر میرسد، خواست حکومت افغانستان نیز ایجاد همین تنش و رویارویی باشد؛ رویارویی کشوری مثل افغانستان با امریکا که بزرگترین حمایتگر آن است، سخت است اما؛ اگر بدیلی مثل چین، روسیه و ایران بهجای آن قرار گیرد، میتواند سیاست کشور را بهکلی در مورد امریکاییها عوض کند.
از نشانههای حمایت نظامی از سوی ایران و همکاران این کشور، پیشنهاد ظریف در مورد استفاده افغانستان از گروه فاطمیون برای مقابله با داعش است. پیشنهاد حمایت نظامی به حکومتی که اعتقادی به وجود داعش در جغرافیای خود ندارد؛ یعنی پیشنهاد برای مبارزه با طالبان.
در صورت شکست حکومت در گفتوگوهای صلح، بیگمان جنگی در خواهد گرفت که از گروههای شبهنظامی مثل فاطمیون در آن استفاده میشود. جنگی که میتواند افغانستان را مثل سوریه، بین امریکاییها و روسیه- ایران تقسیم کند. با این تفاوت که این بار امریکا، کشوری مثل پاکستان را که مجهز به سلاحی مثل طالبان است در برابر ایران قرار داده و خود با سیاستهای منطقهای روسیه طرف میشود.