پیشنهاد حکومت در مورد ادامهی گفتوگوهای صلح افغانستان و انتخاب شهری از افغانستان به عنوان میزبان، عملی نیست. هم حکومت و هم طالبان این را میدانند اما؛ با طرح این موضوع، بحث تازهای در ماجراهای صلح افغانستان اضافه میشود؛ تغییر کشور میزبان گفتوگوهای صلح افغانستان.
به احتمال زیاد، پس از واکنشهایی از سوی طالبان به پیشنهاد حکومت، کشوری از همسایگان افغانستان، میزبانی را به عهده خواهد گرفت. کشورهایی مثل ایران، ازبیکستان، ترکمنستان و… برای طرح چنین پیشنهادی، تلاش کرده بودند و اینک، زمینهی آن مهیا شده تا بیشتر از پیش بر این موضوع تأکید کنند.
موضوع، فقط تغییر جغرافیای گفتوگوهای صلح نیست. چنین به نظر میرسد که برخلاف ادعای حکومت که میگوید، گفتوگوهای صلح در بیرون، متأثر از سیاستهای خارجیها شده و میخواهد با آوردن آن به خانه، این سیاستها را مهار کند؛ گفتوگوها، بهسمت سیاستهای مشخص دیگر در حرکت است؛ سیاستهایی که بازیگران اصلی آن، کشورهای خارجی استند.
نقش ایران در تغییرهای احتمالی بسیار برجسته خواهد بود؛ حتا اگر میزبان گفتوگوها نباشد، جهتدهندهی آن است. ازبیکستان، همسایهی دیگر که برای میزبانی، مدعیتر از ایران است، همچنان، میتواند تأثیر عمیقی در جهتگیریهای صلح افغانستان داشته باشد اما؛ نباید فراموش کنیم که هر یک از این کشورها، در تبانی با هماند.
در واقع، موضوع کوچ گفتوگوهای صلح افغانستان از دوحه، یک سیاست منطقهای است. ایران، ازبیکستان، روسیه و نظر به اوضاع جدید، افغانستان، دستبهیکی شدهاند تا صلح افغانستان را از سیاستهای غربی جاری در منطقه، خارج کند.
دیدار آقای محب، مشاور شورای امنیت ملی کشور با عباس عراقچی، معاون وزرات خارجهی ایران و حضور عراقچی در افغانستان، خود نشان میدهد که این کشور، خواهان سهم بیشتری در گفتوگوهاست و میخواهد نقش پررنگی را به عهده بگیرد.
گفتوگوهای صلح افغانستان، همزمان با کوچ از قطر، از سیاستهای خلیلزاد و امریکا نیز خارج خواهد شد و چنین تصور میشود که نقش روسیه در این ماجرا، جایگزین میانجیگریهای امریکا شود.
صلح افغانستان، چنانچه دیدیم، طبق مراد حکومت نیست و برای تغییر جهت آن، لازم است تا افغانستان وارد جریان سیاسیای شود که همسایگاناش، بازیگران آناند.
شاید رفتن به طرف سیاستهای منطقهای بد نباشد اما؛ مدیریت بسیاری از سیاستهای غربیها، توسط پاکستان، صورت میگیرد. کشوری که همکار خوب کشورهای عربی مخالف ایران است.
همرایی حکومت افغانستان با کشورهایی مثل روسیه و چین از طریق رایزنی ایرانیها صورت میگیرد و ممکن است با بیشتر شدن رابطهی افغانستان و کشورهای مخالف امریکا، رقابتی بین ایران و پاکستان به وجود بیاید.
حکومت افغانستان با این که تلاش بسیاری به خرج داد تا افغانستان را با پاکستان نزدیک ساخته و خود را از گزند این کشور دور نگه دارد اما؛ پاکستان هر بار با جواب شکنندهتری، حکومت را نا امید ساخت.
اکنون، تلاش میشود تا دو بازیگر اصلی اوضاع افغانستان را به جنگی با رقیبهای مشخص، بفرستند؛ با ایجاد رابطهی محکمتر، بین افغانستان و کشورهای منطقه، بهخصوص ایران و روسیه، رقابتهایی بین ایران-پاکستان و روسیه-امریکا در افغانستان شکل خواهد گرفت.
تمایل حکومت افغانستان بهطرف کشورهای همپیمان با روسیه، بیشتر از هر نکتهای به دلیل نجات خود از گزند طرحهایی مثل حکومت موقت است. افغانستان با رفتن به طرف روسیه و همکاران آن، مخالفتها و تنشهای زیادی را با امریکا، تجربه خواهد کرد اما؛ اگر در جلب حمایتهای کشورهای یادشده، موفق باشد، بسیاری از سیاستهای جاری در مورد افغانستان را دگرگون میکند.
حالا که امریکا نیروهایش را از افغانستان خارج میکند، فرصت برای بازیگران دیگر مثل روسیه، چین، ایران و… باز خواهد شد. فصل تازهای که در سیاستهای خارجی کشور شاهد آن استیم؛ فصل تلاش برای خروج افغانستان از زیر سایهی امریکا است اما؛ تنشآمیزترین موقعیت نیز با همین تلاشها برای مان رقم خواهد خورد؛ پاکستان با استفاده از نفوذ خود در بین طالبان، سعی خواهد کرد تا عمر جنگ را در کشور طولانیتر کرده، حتا پای ایران و روسیه را در آن دخیل کند.
شاید آنچه امریکاییها با خروج نیروهای خود، دنبال میکنند، مثل یک عقبنشینی تاکتیکی برای گیرانداختن رقیبانش در طولانیترین جنگ باشد؛ طرحی که با مدیریت پاکستان اجرا خواهد شد.