پروسه‌ی استانبول و نفس تازه‌ی توسعه‌ در منطقه

صبح کابل
پروسه‌ی استانبول و نفس تازه‌ی توسعه‌ در منطقه

در نوامبر سال ۲۰۱۱، نشست قلب آسیا -پروسه‎ی استانبول- با اصول‌نامه‌ی شش‌ماده‌‌ای توسط وزارت‌های خارجه کشورهای عضو این سازمان طرح شد. این نشست دارای ۱۲ عضو است و شانزده کشور دیگر، به‌شمول سازمان ملل‌متحد از آن حمایت می‌کند.
هدف از ایجاد پروسه‌ی استانبول مبارزه با مواد مخدر و تروریزم، اعتمادسازی منطقه‌ای، مبارزه با حوادث طبیعی، سرمایه‌گذاری‌‍‌ها در راستای زیرساخت‌های منطقه‌، رشد آموزش‌و‌پرورش و راه‌های مواصلاتی بود.
نهمین نشست این پروسه در دوشنبه‌ی تاجیکستان، امروز دایر می‌شود که نشست مقدماتی آن دیروز برگزار شد. از افغانستان اکثریت مقام‌های ارشد، به شمول رییس‌جمهور غنی در آن اشتراک کرده است. نهمین نشست این پروسه، تاکید بیشتر روی گفت‌وگوهای صلح افغانستان دارد و قرار است کشورهای اعضای این پروسه، در مورد فراز و نشیب‌ صلح افغانستان بپردازند.
آقای میرویس ناب، معین سیاسی وزارت خارجه‌ی کشور که در این نشست اشتراک کرده و از اعضای این نشست خواسته است‌ تا برای تامین آتش‌بس در افغانستان تلاش بورزند.
با توجه به نفوذی که اعضای این نشست روی طالبان دارند؛ به اساس تعهد همکاری و همیاری‌ای که به هم‌دیگر داده ‌اند، از نفوذ خود روی طالبان استفاده کنند، صلح مطلوب با نگهداشت ارزش‌های بیست‌ساله در افغانستان فراهم خواهد شد و آن‌چه از این نشست آقای میرویس ناب مطالبه کرده است، عینیت خواهد یافت.
یکی از مواردی که قرار بود اعضای این نشست به هم خدمت‌رسانی کنند؛ استفاده از راه‌های مواصلاتی هم‌دیگر برای صادرات کالاها است. افغانستان بنا را بر این گذاشته بود که مرکز اتصال قلب آسیا با پروسه‌ی استانبول باشد؛ اما به دلیل قدرت‌‌یافتن طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی، نبود راه‌های مواصلاتی امن و مدرن، به اعضای این پروسه نتوانست خدمت‌رسانی کند. با وجود موقعیت استراتژیک افغانستان در منطقه که می‌توانست عضو فعال این پروسه باشد و بنابر دلیل‌هایی که ذکر شد، ناموفق‌تر از هر کشور دیگری عمل کرده است.
کشورهای حاضر در دور نهم نشست استانبول متعهد به حمایت از صلح افغانستان استند و تلاش می‌روزند برای تحقق این مهم همیاری و همکاری کنند؛ همچنان آقای خسرو، معین وزارت خارجه‌ی تاجیکستان، در این نشست گفت که کشورهای منطقه از روند صلح افغانستان حمایت می‌کنند. «در پس‌زمینه‌ی تحولات سیاسی و نظامی کنونی و اوضاع اجتماعی و اقتصادی افغانستان، ما کاهش امنیت را در منطقه و جهان احساس می‌کنیم. این موارد در گام نخست، به خطر مداوم تروریزم بین‌المللی، افراطیت مذهبی و قاچاق مواد مخدر وابسته اند.»
کشورهای منطقه‌ای باید با الهام از اتحادیه‌ی اروپا و سازمان ملل‌متحد، برای توسعه‌یافتگی و پیشرفت، می‌بایست با اقدام برای محو تروریزم، اعتماد‌سازی و در کنار هم ایستادگی کنند. این مهم تنها راه نجات کشورهای منطقه در آینده‌ی نزدیک است. اگر کشورهای هم‌مرز و منطقه‌ای، کنار هم در قالب اتحادیه‌‌ و دیگر پیمان‌ها نباشند، امکان خطر افزایش تروریزم در منطقه بیشتر خواهد شد. با این وجود، جنگ دامن تمام کشورها را خواهد گرفت و همچنان پیشرفت اقتصادی بدون پیمان‌های مهم و همیاری‌های منطقه‌ای امکان ندارد.
این نشست می‌تواند در قالب یک پیمان مهم، با وجود پیشرفت‌های کشورهای همسایه‌ی افغانستان، راه ترقی برای این کشور و دیگر کشورهای منطقه را باز کند که با داشتن موقعیت استراتیژیک، افغانستان به یکی از کشورهای مهم منطقه‌ای بدل خواهد شد.
در سوی دیگر حاشیه‌های این نشست، رییس‌جمهور غنی وارد تاجیکستان شد و دکترای افتخاری خود را گرفت. او روز گذشته در دانشگاه دولتی دوشنبه، سخن‌رانی کرد که در سخنرانی‌اش، به وضعیت اقتصادی آسیا اشاره کرد و گفت که احتمال دارد که؛ تا پنج سال آینده، چین به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بدل شود. او گفت که بعد از دوصد سال، آسیا دوباره محور اقتصاد جهان خواهد شد.
این‌گونه نشست‌ها و پیمان‌ها باعث می‌شود تا کشورهای منطقه که بسیار با هم خصومت داشته اند، به بعد‌های دیگری از روابط‌شان بپردازند، این مهم بیشتر سود منطقه‌ای دارد که باعث تحکیم امنیت و رشد تبادلات اقتصادی می‌شود.
آن‌چه اروپا پس از جنگ جهانی دوم انجام داد، گردهم‌آمدن اکثریت کشورهای اروپا در قالب یک اتحادیه بود. اکنون کشورهای آسیایی می‌تواند با شبیه‌سازی از اتحادیه اروپا، در آسیا به موفقیت بزرگ منطقه‌ای دست یابند که این موفقیت به راحتی تنش‌های منطقه‌ای را از میان برچیده و منطقه را امن‌تر و مرفه‌تر از پیش خواهد کرد.
با این حال، نشست قلب آسیا که از سال ۲۰۱۱ به این سو برگزار می‌شود، اهداف آن بیشتر روی کاغذ مانده و راه عملی‌ای برای انجام تعهدات آن سنجیده نشده است.