نبود اتحاد سیاسى و تشدید جنگ؛ پیروزی از آن کیست؟!

هم‌زمان با تشدید نبرد بین طالبان و دولت و خروج نیروهای خارجی، رهبر جمهوری‌خواهان در سنای امریکا، هشدار داده است که تا آخر سال جاری، طالبان بر افغانستان مسلط خواهند شد. میچ مکانل، روز پنج‌شنبه «۱۶ ثور» در جمع خبرنگاران در ایالت کنتاکی، گفت: «احتمال این‌که طالبان دوباره بتوانند اداره‌ی افغانستان را به دست بگیرند، تا آخر سال وجود دارد.»
آن چه میچ مکانل از آن سخن گفته است، با توجه به تشدید حملات از سوی طالبان در ولایت‌های مختلف و تنش‌های سیاسی موجود، هشداری است که با خروج نیروهای خارجی پیش روی دولت افغانستان وجود دارد. روزنامه‌ی لوموند فرانسه‌ای، به نقل از منابعی گفته است که امریکا، خروج نیروهایش تا یازده سپتمبر را دو ماه به جلو انداخته و طالبان، نقشه‌ی فتح ۴۵روزه‌ی افغانستان را کشیده اند. به گزارش این روزنامه، قرار است نیروهای ناتو تا چهارم ماه جون –یکا ماه دیگر-، افغانستان را ترک کنند و احتمال دارد تا اواسط این ماه، ناتو به طور کابل به عملیاتش در افغانستان خاتمه دهد.
وضعیت موجود، در کنار نبود اجماع سیاسی و شک و ترس بین جناح‌های مختلف قومی، اظهارات میچ مکانل را به یکی از احتمالات نزدیک به واقعیت تبدیل می‌کند؛ چون، دولت نتوانسته تا کنون، با روی دست گرفتن طرحی ملی و همه‌جانبه، تمام گروه‌های سیاسی موافق و مخالفش را بر محور واحدی جمع کند و با طرح و اجماعی قدرت‌مند، در میدان نظامی و سیاسی وارد شود. هر چند، نیروهای امنیتی و دفاعی که تنها امید مردم افغانستان استند، خستگی‌ناپذیر در میدان نبرد می‌جنگند؛ اما عدم پالیسی روشن و همه‌جانبه از سوی دولت، در درازمدت می‌تواند انگیزه‌ی نیروها در میدان نبرد را کاهش داده و زمینه‌ی بروز تنش‌های نظامی بین گروه‌های مختلف در افغانستان شود.
هشدار احمد مسعود، پسر احمدشاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان، در مناسبت هشت ثور، پرده از اوج ترس و نگرانی بین گروه‌های قومی-سیاسی در افغانستان برداشت و این نگرانی را به وجود آورد که سران سیاسی و دولت، اطمینان به ادامه‌ی قدرت واحد در افغانستان ندارند و هر کدام، به دنبال طراحی سنگری استند که در شرایط بد، بتوانند به آن پناه ببرند و از منافع گروهی شان دفاع کنند. این که چرا با وجود خطر به قدرت رسیدن طالبان، هنوز دولت و جریان‌های سیاسی نتوانسته اند به تفاهم و تصمیم مشترکی برسند، بیان‌گر اوج خصومت گروهی در افغانستان است و همه گروه‌ها به شمول دولت، در تشدید این خصومت و عدم تفاهم نقش دارند.
در وضعیت فعلی، تنها اتحادی که در افغانستان مقابل طالبان وجود دارد، نیروهای نظامی استند که متشکل از اقوام مختلف، علیه طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی می‌جنگند؛ اما در بستر سیاسی، نه اراده‌ی آن‌چنانی‌ای برای مبارزه در دولت وجود دارد و نه دیگر گروه‌های سیاسی منتقد دولت، در امر مبارزه و ایستادگی مقابل طالبان، به جبهه‌ی واحدی تکیه داده اند. شکل‌گیری‌های سیاسی و دید و بازدیدهای رهبران گروهی در ماه‌های اخیر، خبر از پراکندگی سیاسی در شرایط حساس موجود می‌دهد و این پراکندگی، امتیازی است که به حساب گروه‌های تروریستی به خصوص طالبان واریز می‌شود.
اگر دولت نتواند به اجماع سیاسی بین گروه‌های منتقد خودش دست یاید و بستر سیاسی مطمینی به وجود بیاورد، تلاش در میدان نظامی برای فشار بر طالبان و متقاعد کردن آنان به صلح، کافی نیست و در درازمدت، می‌تواند پیش‌بینی سناتور جمهوری‌خواه امریکایی را به واقعیت تبدیل کند. پیش از این سناتو امریکایی، مقامات سیاسی و نظامی دیگری از جمله هیلاری کلینتون و کاندو لیزا رایس، وزیر خارجه‌ی پیشین امریکا، خروج سربازان امریکایی از افغانستان عجولانه و پیش از وقت خوانده بودند. اظهارات این مقامات امریکایی در کنار تلاش طالبان برای تسلط از راه نظامی و شکاف موجود سیاسی بین گروه‌های مختلف در افغانستان، زنگ خطری است برای آینده‌ی این کشور و این خطر، تنها با اتحاد داخلی می‌تواند رفع شود. نبود اتحاد داخلی، شکاف موجود قومی-گروهی در افغانستان را افزایش داده و به ضعف دولت در میز مذاکره و میدان نبرد می‌انجامد. اگر دولت اراده‌ای برای حفظ ساختار سیاسی موجود دارد، باید دست از یکه‌تازی بردارد و با مراجعه به گروه‌های قومی و رهبرانی که به هر دلیل مردم اطراف آنان جمع می‌شوند، اتحادی را به وجود بیاورد که طالبان را از رؤیای رسیدن به قدرت با نظامی‌گری، منصرف و وادار به حضور در میز گفت‌وگو کند.