سفر غنی و عبدالله؛ از تحکیم روابط سیاسى تا برگشت به هم‌کاری نظامی

صبح کابل
سفر غنی و عبدالله؛ از تحکیم روابط سیاسى تا برگشت به هم‌کاری نظامی

هم‌زمان با شدت جنگ و پیش‌روی طالبان در مناطق روستایی افغانستان، قرار است غنی و عبدالله، عازم امریکا شوند. بر اساس بیانیه‌ی کاخ سفید، هدف از سفر این دو، تحکیم و ادامه‌ی روابط سیاسی و هم‌کاری اقتصادی بین دو کشور خوانده شده. یک ماه پیش، گزارش‌هایی از سفر احتمالی آقای غنی به امریکا به نشر رسید؛ اما به دلایلی، این سفر به تعویق افتاد. بر اساس اطلاعات برخی از منابع، درخواست سفر تنهایی غنی، از سوی کاخ سفید رد و گفته شده بود که در ترکیب یک هیئت با صلاحیت، وارد امریکا شود. هم‌راهی او از سوی عبدالله، ممکن بر اساس این درخواست کاخ سفید انجام شود.

سفر غنی و عبدالله، در حالی صورت می‌گیرد که میدان جنگ داغ شده و عقب‌نشینی و تسلیمی نیروهای امنیتی و دفاعی در برخی ولسوالی‌ها، نگرانی از سقوط دولت، به خصوص شمال را به میان آورده است. در این شرایط، سفر عبدالله و غنی، تا این که به معنای تقویت هم‌کاری سیاسی باشد، به منظور درخواست کمک نظامی خواهد بود.

برخی از تخمین‌های نظامی و اطلاعاتی، خبر از برگشت نظامی امریکا به افغانستان می‌دهد. گروه هفت که متشکل از هفت کشور صنعتی و هم‌سو با سیاست‌های امریکا است، در نشستی که دو هفته پیش در سواحل کورنوال انگلیستان برگزار شد، به یکی از موضوعاتی که تأکید کرد، جلوگیری از گسترش امکانات نظامی چین و پیش‌رفت سرسام‌آور اقتصاد این کشور بود که هژمونی امریکایی را به خطر مواجه کرده است. اگر امریکا با سران گروه هفت، به دنبال مقابله با گسترش نظامی چین باشند، اولین میدان این رویارویی، افغانستان است. بر این اساس، حتا اگر امریکا هیچ دل‌بستگی دیگری در افغانستان نداشته باشد، همین دلیل برای بازگشت نظامی امریکا کافی‌ست. اظهارات اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه، در مورد ماندن سربازان این کشور در افغانستان به خاطر تأمین امنیت فرودگاه بین‌المللی کابل با وجود مخالفت طالبان، به این معنا است که توافق‌نامه‌ی قطر که یکی از نکات آن، خروج کامل نیروهای ناتو بود، عملی نمی‌شود و امکان بازگشت نیروهای امریکایی را نیز نزدیک به احتمال می‌کند.

اگر این فرض درست باشد که امریکا علاقه‌ای به ماندن در افغانستان دارد، سفر غنی و عبدالله، تلاشی برای رسیدن به توافقی جدید برای حضور نظامی امریکا در افغانستان خواهد بود. امریکا، زمان هم‌کاری‌ سیاسی و اقتصادی‌اش با افغانستان و مبلغی که باید در بخش‌های مختلف این کشور به مصرف برساند را، پیش از این، واضح کرده است. بنا بر این، بعید به نظر می‌رسد که هدف سفر غنی و عبدالله، به بحث در مورد هم‌کاری‌های سیاسی، اقتصادی و تجهیزات نظامی خلاصه شود. ممکن است، در این سفر، در مورد نحوه‌ی حضور نیروهای امریکایی بعد از خروج ناتو گفت‌وگو صورت بگیرد.

بر اساس اطلاعاتی که از پاگرفتن دوباره‌ی القاعده نشر شده و مقامات در پنتاگون، احتمال تهدید امریکا از سوی القاعده تا دو سال آینده از افغانستان را مطرح کرده اند، امریکا نمی‌تواند افغانستان را به گونه‌ی کامل ترک کند. هرچند، امریکا به دنبال این بود تا گزینه‌ای را برای ایجاد پایگاه در همسایگی افغانستان پیدا کند؛ اما، مخالفت کشورهای همسایه‌ی افغانستان، موقعیت را برای امریکا دشوار کرد و این کشور اگر واقعا به دنبال ایجاد پایگاه برای مبارزه با تروریزم در منطقه باشد، چه جایی بهتر از افغانستان برای این پایگاه خواهد بود که هم گروه‌های تروریستی در آن حضور گسترده دارند و هم مردم این کشور و دولت، خواهان حضور امریکا برای مقابله با طالبان و دیگر گروه‌های تروریستی استند.

پس از دو ماه از اعلام خروج ناتو که تا اکنون طالبان بیش از پنجاه ولسوالی را سقوط داده اند، وضعیت جنگی در حدی روشن شده است؛ وضعیتی که یا بی‌ارادگی دولت در مقابله با طالبان را به نمایش می‌گذارد و یا ضعف آن در مقابل این گروه را؛ در هر دو صورت، نیاز برای ماندن امریکا، چیزی است که این روزها مردم افغانستان احساس می‌کنند و این انتظار، امکان حضور نظامی دوباره‌ی امریکا را توجیه می‌کند.

ترکیه، روابط مستحکم و دیرینه‌ای با افغانستان دارد و با ورود ناتو، توانسته رابطه‌اش با این کشور را افزایش دهد. تأکید اردوغان بر حضور در افغانستان -تا زمانی که نیاز باشد-، این پیام را می‌رساند که ترکیه به دنبال وصل‌شدن از طریق افغانستان به بازارهای چین و پاکستان است. حضور ترکیه به عنوان نماینده‌ی قدرت‌مند ناتو، حضور امریکا است و در چوکات نیروهای ترکی‌ای که قرار است در افغانستان باقی بمانند، امریکا نیز به دنبال این است تا نحوه‌ی حضور نظامی‌اش در افغانستان را بررسی کند. طالبان، نشان داده اند که به صلح تمکین نمی‌کنند و در پی رسیدن به قدرت از راه نظامی‌گری استند؛ عدم تمکین طالبان به صلح، به معنای فسخ قراراد دوحه و حضور نظامی امریکا در افغانستان و ادامه‌ی جنگ خواهد بود.