تشدید حملات از سوی طالبان و احتمال برگشتن القاعده به صحنه، وزارت دفاع امریکا را وادار به بررسی طرح برگشت دوباره به افغانستان کرده است. رونالد مولتری، معاون وزارت دفاع امریکا در بخش استخبارات و امنیت، روز جمعه -۲۱ جوزا-، در نشست استماعی پارلمان این کشور، آمادگی اردوی امریکا برای احتمال برگشت در افغانستان را تأیید کرده است. مایک والتس، یکی از نمایندگان پارلمان امریکا نیز در این نشست گفته: «احتمال بسیار زیادی وجود دارد که امریکا مجبور به بازگشت به افغانستان شود؛ زیرا ممکن است همزمان با پیشروی طالبان، شبکهی القاعده دوباره ظاهر شود و ایالات متحده را تهدید کند.»
با این که بارها گزارشهایی از برگشت القاعده به صحنه و همکاری نزدیک این گروه با طالبان از طریق رسانههای مختلف جهانی به نشر رسیده بود؛ اما جو بایدن، رییسجمهور امریکا، هنگام اعلام خروج نیروهایش از افغانستان، در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران گفت که، امریکا با دو هدف به افغانستان رفته بود که هر دو هدف آن برآورده شده است؛ ۱: نابودی القاعده و ۲: کشتن اسامه بن لادن. پس از اعلام خروج نیروهای امریکایی از سوی بایدن، وزارت دفاع امریکا و بخشهای استخباراتی این کشور، هشدار از بدشدن وضعیت در افغانستان و احتمال برگشت القاعده را داده بودند.
چندی پیش، احمد ضیا سراج، رییس عمومی امنیت ملی افغانستان، در کنفرانس خبریای، از همکاری نزدیک طالبان و القاعده خبر داد. آقای سراج، گفته بود که روابط تنگاتنگ ایدیولوژیک و خانوادگی بین رهبران القاعده و طالبان وجود دارد. از طرح احتمالی تازهی وزارت دفاع امریکا، چنین بر میآید که امریکا نگران برگشت القاعده و تهدید از سوی این گروه است.
همزمان با خروج نزدیک به پنجاه درصد از نیروهای امریکایی و ناتو، طالبان طی یک ماه گذشته، موفق به سقوط ۲۲ ولسوالی شدند. پیشروی طالبان، هشداری است برای دولت افغانستان و امریکا در رأس ناتو که میلیاردها دالر را در بخشهای مختلف افغانستان به مصرف رسانده است. هرچند، امریکا به دنبال این بود تا بتواند با ایجاد پایگاه نظامی در همسایگی افغانستان، حملاتش علیه تروریزم در این کشور را از نزدیک سازماندهی کند؛ اما ظاهرا ایجاد پایگاه نظامی این کشور در کشورهای همسایهی افغانستان به بنبست خورده و به دنبال طرحی است که برگشت دوبارهی ارتش این کشور به افغانستان را برنامهریزی کند.
پیش از این، امریکا به دنبال بررسی طرح انجام عملیات هوایی توسط هواپیماهای بدون سرنشین در صورت محاصرهی شهرهای بزرگ افغانستان بود؛ اما از طرح تازهی وزارت دفاع این کشور، چنین برداشت میشود که امریکا خطر برگشت القاعده را جدی گرفته و به بهانهی جنگ با این گروه، برنامهی برگشت دوبارهاش به افغانستان را میسنجد. امریکا، با خروج نسبی سربازانش از افغانستان، نشان داد که بدون حضور او و ناتو، دولت توانایی مقابله با گروههای تروریستی را ندارد و سقوط پیهم ولسوالیها یکی پی دیگر، این موضوع را روشن کرد. حالا، امریکایی که ظاهرا مأموریتش در افغانستان را پایانیافته اعلام کرده بود، توجیه بهتری برای ماندن در این کشور یافته است.
میلیاردها دالر سرمایهگذاری در بخشهای ملکی و نظامی از سوی امریکا، اگر با فشار نظامی حفظ نشود، احتمال دارد با پیشروی طالبان و همکاری دیگر گروههای تروریستی، به نابودی کشانده شود. امریکا، هر چند، مسؤولیت تأمین امنیت در افغانستان را ندارد؛ اما خروج ناکام از این کشور پس از ۲۰ سال درگیری نظامی و تلاش در دولتسازی و دیگر بخشهای اجتماعی و اقتصادی، پروژهای بر پروژههای ناکام امریکا علاوه میکند که آسیب بزرگی بر هژمونی مسلط امریکایی است. امریکا، در کشورهای مختلفی حضور نظامی داشته و ظاهرا ادامهی حضورش، به بنبست نظامی انجامیده است؛ از حضور نظامی این کشور در ویتنام تا عراق و افغانستان که اگر خروجش کامل شود و برگشت دوبارهای در کار نباشد، شکست فاحشی در کارنامهی نظامی و سیاسی امریکا ثبت خواهد شد که میلیاردها دالر هزینهی اقتصادی برای این کشور داشته است.
قدرت در امریکا، با این که در روی صحنه، توسط رییسجمهور و سیاستمدران بازی میشود؛ اما پشت صحنه، ادرات امنیتی، نظامی و استخباراتی این کشور است که سیاست کوتاهمدت و درازمدت امریکا در قبال منطقه و جهان را تعریف میکنند. طرح برگشت ارتش امریکا، نشاندهندهی این است که اختلاف نظر بین سیاستمدران و نظامیان این کشور، به برد نظامیان انجامیده و بخشهای نظامی و استخباراتی امریکا، تصمیم خروج توسط جو بایدن را به چالش کشیده اند.