کمیسیون انتخابات، دیروز در یک کنفرانس خبری اعلام کرد که امروز یک‌شنبه در کنفرانس دیگر، روز اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان را مشخص خواهد کرد. انتخابات افغانستان از گذشته تا امروز، با وجود فداکاری‌های مردم و حضور شان در پای صندوق‌های رأی برای حمایت از دموکراسی، نتیجه‌ی شایسته و مورد پسند نداشته و هر بار با مشکل روبه‌رو بوده است.
با گذشت فردا، یک ماه از برگزاری انتخابات افغانستان خواهد گذشت؛ اما تا امروز، تکلیف نتایج و چگونگی آن مشخص نیست. هنوز برنده‌ای وجود ندارد و اعلام نتیجه‌ی ابتدایی آن با اما و اگر روبه‌رو است.
با وجودی که نقاط سردسیر افغانستان پوشیده از برف شده است، تکلیف شفافیت مرحله‌ی بازشماری و پاک‌سازی آراء مشخص نیست. دبیرخانه‌ی کمیسیون انتخابات، تا کنون در باره‌ی محل‌های بسته و باز، حضور کامل کارمندان کمیسیون در روز انتخابات، رسیدن و نرسیدن مواد انتخاباتی، فعال بودن و یا عدم کارایی دستگاه‌های بایومتریک، مرکزهای باز و جاهایی که آن‌جا رأی‌دهی صورت نگرفته، ورق‌های رأی‌دهی چاپ شده و چگونگی ارسال و دریافت آن از مراکز و مسائل دیگر، اطلاعات قناعت‌بخش نداده است.
هرچه اعلام نتایج ابتدایی به درازا بکشد، به همان اندازه، اعلام دقیق شکایت‌های بررسی شده که در نتیجه‌ی انتخابات مؤثر است، به تعویق خواهد افتاد و اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود، مشکل از این که هست، پیچیده‌تر خواهد شد.
شفافیت انتخابات مهم است؛ اما زمان‌بندی و اعلام به موقع نتایج نیز مهم است. از قرار معلوم، کمیسیون انتخابات عجله‌ای برای اعلام نتایج نهایی ندارد و گفته می‌شود نزدیک‌ترین پیشنهاد برای اعلام نتایج در سه هفته‌ی بعد است.
مسؤولان کمیسیون، دیروز اعلام کردند که تجربه‌ی تلخ گذشته نباید تکرار شود؛ در حالی که بسیاری معتقد اند، تأخیر در اعلام نتایج ابتدایی و سردرگمی در کمیسیون انتخابات، ناشی از فشارهای سیاسی داخلی و خارجی است که نتایج را به سمت تجربه‌های به مراتب تلخ‌تر از گذشته سوق خواهد داد.
در شرایط بحرانی‌ای که افغانستان قرار دارد و با وجودی که سرنوشت گفت‌وگوهای صلح و خروج نیروهای خارجی از افغانستان مشخص نیست، سرنوشت انتخابات و داستان دور و دراز آن نیز، استخوانی گیر مانده در گلوی این سرزمین شده است.
شاید یکی از دلایل اساسی این وضعیت، نهادینه شدن فرهنگ معافیت و عدم بازخواست در کشور و اعطای قدرت بیش از حد قانون اساسی به قوه‌ی اجرایی باشد تا با استفاده از قدرت و صلاحیت‌های قانونی، بر هر روند تأثیر بگذارند. صلاحیت‌هایی که سیاست افغانستان را شخصیت‌محور و به کارتل‌های گوناگون قدرت -معطوف به سود اقتصادی بر محور قوم و گروه- تقسیم کرده است. برای همین است که هیچ جریانی، بر پیروزی دموکراتیک و از مسیر انتخابات، باور نداشته و مدام یک‌دیگر را به تقلب و دست‌کاری در آرای مردم متهم می‌کنند.
هر چه اعلام نتایج انتخابات با ابهام و تأخیر روبه‌رو باشد، شائبه‌های دست‌کاری و اعمال قدرت در شمارش و اعلام نتیجه را بیشتر خواهد کرد. درست است که اعتراض‌ها از سوی برخی نامزدان برای پیش‌گیری است؛ اما همه‌ی این‌ها، به باورمندی مردم به انتخابات و دموکراسی ضربه زده و آنان از خود خواهند پرسید که نتیجه‌ی قربانی و فداکاری شان چی است؟
اگر قرار باشد که تمام دوره‌های انتخابات با جنجال، عدم شفافیت و اتهام‌های گوناگون؛ مثل تقلب و تزویر آلوده باشد، پس حضور مردم در پای صندوق‌های رأی چه فایده‌ای خواهد داشت؟
وقتی کمیسیون و کمیشنران انتخاباتی نمی‌توانند، استقلال و بی‌طرفی خود را حفظ کنند و منسجم در راستای یک هدف کار کنند، تمام باورها به انتخابات و دموکراسی از بین خواهد رفت. امنیت، تنها دلیل عدم شرکت مردم در انتخابات اخیر نبود که آنان خاطره‌های بسیار تلخ و ناگوار از انتخابات‌ها گذشته در ذهن داشتند. اهمیت کار کمیسیون انتخابات، تنها در سرعت، شفافیت و بی‌طرفی نیست که آخرین آزمون دموکراسی و انتخابات در این سرزمین نیز است. اگر کمیسیون همچنان، بی‌توجه به همه چیز، نتواند از دام فشارهای سیاسی و ضعف مدیریت فراگیر بیرون بیاید و کار را به درستی به سر منزل نرساند، آخرین امید و باورها را به دموکراسی نیز از بین خواهد برد.
