با این که گفته میشود، گفتوگوهای صلح میان امریکاییها و گروه طالبان به نتایج خوبی رسیده است؛ اما هیچ تغییری در نبرد و تلفات غیر نظامیان دیده نمیشود. این یعنی گفتوگوهای صلح، تأثیری روی وضعیتی امنیتی نداشته است. با این که ممکن است پس از توافق و افشای محتوی توافقنامه، تغییراتی در این زمینه بیاید؛ اما حتا بحث آتشبس میان نیروهای طالبان و نیروهای امنیتی افغان در صورتی که به ارزشهای مورد نظر مردم و نظام جمهوری اسلامی افغانستان توجه لازم را نداشته باشد، هرگز مورد قبول نیست.
مردم افغانستان صلح را میپذیرند؛ اما نه به قیمت از دست دادن آزادیهای مدنی و زندگی استوار بر ارادهی شهروندان. نظر به رویکردی که تا به حال در فعالیتهای طالبان دیده شده است، این گروه تروریستی با اعمال زور خواسته تا مردم را به حضور خود در حکومت افغانستان و یا توافق با خود، راضی کنند. نظر به گزارشهایی که از سوی ارگانهای مختلف بینالمللی مشاهده میکنیم، در سال جاری تعداد آوارگان و تلفات غیرنظامیان رو به رشد بوده و این نشان میدهد که رفتار طالبان با مردم عوض نشده و خطر زیر پا شدن آزادیهای استوار بر ارادهی مردم بسیار است.
ملل متحد در گزارشی گفته است، در هفت ماه گذشتهی سالجاری میلادی ۲۱۷ هزار نفر در افغانستان به علت جنگ از منازل شان بیجا شده اند. به نقل از دفتر هماهنگی کمکهای بشری ملل متحد؛ ۵۸ فیصد این بیجا شدگان کمتر از ۱۸ سال سن دارند. این در حالی است که چندی قبل کمیتهی صلیب سرخ نیز در اعلامیهای گفته بود که گفتوگوهای صلح هیچ تأثیر مثبتی بر کاهش تلفات غیرنظامیان نداشته است.
نگرانیها در مورد نتیجهی گفتوگوهای صلح، به یکی از مباحث جدی میان مردم افغانستان و نهادهای مختلف فعال در زمینههای اجتماعی و مردمی بدل شده است. از اتحادیهی جامعهی مدنی افغانستان گرفته تا نگرانیهایی که در میان مردم عادی به وجود آمده است. یکی از برجستهترین این نگرانیها، موانعی است که ممکن است بر سر راه برگزاری انتخابات به وجود بیاید. در یک نگاه کلی، میتوان همهی این نگرانیها را روی موضوع دموکراسی و حقوق شهروندی دید. مردم، نگران این استند که آنچه میخواهد بر اساس یک توافق بر سر شان حاکم شود، به چه قیمتی آمدنی است.
دیروز ریاست اجرایی دولت افغانستان، به رسانهها گفته بود که همزمان با توافقنامهی امریکا با طالبان، میان دولت افغانستان و امریکا هم توافق جداگانهای به امضا خواهد رسید. متن این سند نهایی شده و در اختیار رهبران دولت افغانستان قرار گرفته است. هرچند این خبر از سوی ارگ ریاستجمهوری مورد هیچ ابراز نظری قرار نگرفت؛ اما در هر صورت، آنچه برای مردم افغانستان اهمیت دارد، آگاهی از محتوای توافقنامه است. وظیفهی سران حکومت وحدت ملی نیز این است که بر علاوهی مطالعهی دقیق این توافقنامه، همه نکات آن را با مردم افغانستان و رسانهها در میان بگذارد.
توافقنامهای که با حکومت افغانستان در رابطه به صلح از سوی ایالات متحدهی امریکا، انجام میپذیرد، به استقلال دولت افغانستان تأکید خواهد شد و این که دولت به عنوان یک دولت مشروع از مردم افغانستان نمایندگی میکند و در جریان مذاکرات امریکا و طالبان قرار میگیرد. این موضوع زمینهی بهتری را برای در جریان قرارگرفتن مردم افغانستان از گفتوگوهای صلح مهیا میکند و انتظار میرود که از سوی حکومت و همهی افراد و دولتهای دخیل در این بحث، آگاهی مردم در اولویت قرار بگیرد.
افغانستان، در آستانهی امر مهمی در تاریخ خود قرار دارد و به این دلیل هر تصمیمی نیاز بسیار به تدبیر دارد. برگزاری انتخابات در کنار جریان گفتوگوهای صلح، از امور مهم به شمار میرود که متأسفانه در زیر سایهی گفتوگوها، ممکن است به حاشیه برده شود. هرچند جامعهی جهانی و کشورهای بزرگ جهانی از قبیل امریکا، انگلستان و… حمایتهای مالی خود را نیز از برگزاری انتخابات اعلام کردهاند و حکومت افغانستان نیز قاطعیت لازم را در این زمینه در گفتههای خود داشته است؛ اما با این وجود، باید به نگرانیهایی که در اذهان عامه و نهادهای فعال مردمی در افغانستان به وجود آمده نیز به نحوی رسیدگی شود. این رسیدگی جز با در جریان گذاشتن جزئیات گفتوگوهای صلح با مردم که تأثیر زیادی روی انتخابات میگذارد، میسر نخواهد شد.