بر اساس تقویم کمیسیون مستقل انتخابات، بیستوهفتم میزان، روز موعود برای اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاستجمهوری است؛ روزی که میتواند مانعِ گسترش شائبهها در بارهی انتخابات شود یا زمینه را برای گمانهزنی، تبلیغات زهرآگین و زیر سوال رفتن این پروسه، بیش از گذشته فراهم کند. فاصله و تأخیر در اعلام نتایج، با توجه به تجربهی انتخاباتهای گذشته، به خصوص انتخابات پارلمانی، موجب خواهد شد که بحران انتخابات و زورآزمایی نامزدان در فضای مسموم و قلدرمآبانهی سیاسی افغانستان بیشتر شود. میدانیم که سیاست در افغانستان به جزایر مختلف (حتا متخاصم)، تقسیم شده است که حاضر نیستند، برای منافع ملی از مواضع حزبی و گروهی شان کوتاه بیایند. اعلام از پیش برنده بودن تیمها نیز، جدا از زیر فشار گذاشتن کمیسیون انتخابات و افکار عمومی، در راستای همین زورآزماییها است.
مردم، از به موقع اعلام نشدن نتایج انتخابات نگران استند و این نگرانی بیمورد هم نیست؛ چرا که کمیسیون انتخابات گفته بود، در پایان روز انتخابات میتواند، شمار تخمینی شرکتکنندگان انتخابات را اعلام کند که این طور نشد و پس از چند روز، بالاخره این شمار را اعلام کرد.
هر چند، کمیسیون انتخابات اعلام کرده است که روند انتقال مواد حساس انتخاباتی از ولایتها به کابل تکمیل شده است؛ اما در بارهی تأخیر این روند و این که در کدام ولایتها دقیقا چه مواردی از کمکاری یا تخلف و تقلب وجود داشته است، پاسخ روشنی به رسانهها نداده است.
در بارهی ثبت شدن شکایت و نوع تخلفهای انجام شده نیز کمیسیون شکایتهای انتخاباتی وضاحت کامل تا حالا ارائه نداده است. آنها گفته اند که ۴۳۶۷ شکایت در سراسر کشور ثبت شده است؛ اما نگفته اند که کدام نوع این شکایتها میتواند پروسهی انتخابات را با مشکل جدی روبهرو کند. دستهبندی شکایتها پیش از بررسی کامل آنها شاید آن قدر زمانگیر نباشد که این کمیسیون نتواند آن را اعلام کند.
تا روز گذشته، تنها نتایج آرای بیستویک ولایت به مرکز ملی جمعبندی نتایج منتقل شده و فقط آرای ده ولایت بررسی شده بود.
به نظر میرسد که در مرکز ملی جمعبندی نتایج نیز، کارها سرعت لازم را ندارد و گفته میشود که تعدادی از دستگاههای بایومتریک استفاده شده در انتخابات ریاستجمهوری هم مفقود شده است.
از آنجا که انتخابات در افغانستان هیچ گاه کمجنجال نبوده است، گم شدن مواد حساس انتخاباتی و دستگاههای بایومتریک میتواند نتیجهی انتخابات را زیر سوال برده و کسانی را که دوست دارند با چنگ و دندان این پروسه را به سمتوسوی دلخواه، سوق دهند، میدان میدهد که همچنان با قلدری و ادبیات خشن، زمینهساز بحران شوند.
وقتی دستگاههای استفاده شده در انتخابات توانایی تشخیص آرای بایومتریک شده از غیر آن را دارد، بر کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایتهای انتخاباتی است تا صادقانه و به دور از گرایش به جریانها و تیمهای انتخاباتی، با ایمانداری و برای مصالح عمومی کشور، کار خود را به خوبی انجام دهند. تسلیم فشارها، زر، زور و تزویر نشده و اجازه ندهند تا انتخابات به بحران رفته و خدای نخواسته بلوای جدیدی در این سرزمین درددیده خلق شود.
جدا از نگرانی برای سر وقت اعلام نشدن نتایج ابتدایی انتخابات در روز بیست و هفتم میزان، نگرانی از فاصلهی نوزده روزه تا شانزدهم عقرب و اعلام نتایج قطعی انتخابات نیز وجود دارد که کاملا وابسته به نوع کار و رویکرد کمیسیون انتخابات تا آن روز است. هر چند تیمهای انتخاباتی از بیرون کمیسیون، این اداره را زیر فشار خواهند گذاشت؛ اما اگر کمیسیون بتواند استقلال و شخصیت خودش را حفظ کرده و درگیر زد و بندها نشود، ضمن نجات انتخابات، دموکراسی و صیانت از رأی مردم، میتواند باور به انتخابات و مردم سالاری را در یک نظام دموکراتیک دوباره در این سرزمین خسته زنده کند.