دیدگاه دولت افغانستان پس از دور ششم مذاکرات امریکاییها با طالبان در قطر، انتقادی شد. هرچند انتقادها به صورت رسمی مطرح نشد؛ اما اظهاراتی صورت گرفت که بازگوی نگرانی دولت افغانستان از مذاکرات امریکاییها با طالبان بود.
رویا رحمانی سفیر افغانستان در امریکا و عمر داوودزی رییس دبیرخانهی شورای عالی صلح، پس از ششمین دور مذاکرات امریکا با طالبان گفتند که دولت افغانستان از جزئیات گفتوگوهای یک جانبهی امریکا با طالبان بیخبر است، جزئیات مذاکرات به دولت افغانستان، شریک نمیشود؛ این مذاکرات یکجانبه سبب تقویت طالبان شده است.
این نگرانی بهخاطری مطرح شد که شش دور مذاکرات میان امریکاییها با طالبان در قطر پُشت درهای بسته برگزار شد. با آن که گفته میشد، تلاش میشود مذاکرات میان طالبان و دولت افغانستان صورت بگیرد، این امر تحقق نیافت. یک مانع، استراتیژی طالبان بود که حاضر به گفتوگو با دولت افغانستان نیستند.
در حاشیه قرار گرفتن دولت افغانستان و نمایندگان واقعی مردم در روند صلح، تنها نگرانی دولت افغانستان نیست، مردم نیز از پیآمد و چگونگی مذاکراتی که دولت و نمایندگان شان در آن نقش نداشته باشند، نگرانی دارد.
به تازگی زلمی خلیلزاد در ادامهی سفرش برای آغاز دور جدید مذاکرات و زمینهسازی تحقق مذاکرات بینالافغانی، به کابل آمده و شام روز یکشنبه در ارگ ریاست جمهوری با محمد اشرف غنی دیدار و گفت وگو کرده است.
ریاست جمهوری افغانستان میگوید؛ خلیلزاد جزئیات برنامههایش را با ربیس جمهوری، تشریح کرده است. به نظر میرسد، حکومت افغانستان و خلیلزاد نمایندهی امریکا دربارهی صلح در افغانستان، اهمیت همکاری متقابل و نقش همدیگر را در روند صلح، بیشتر از گذشته درک کرده و به این دلیل دو طرف در پیاعتمادسازی بیشتر است. لحن اعلامیهی ریاست جمهوری افغانستان نرم بود و در آن گفته شده، خلیلزاد جزئیات برنامههایش را با رییس جمهوری افغانستان تشریح کرده است. همچنان حمد الله محب، مشاور امنیت ملی نیز در گفتوگویی که با طلوع نیوز داشت، از رفع نگرانی دولت افغانستان در مورد چگونگی مذاکرات امریکا با طالبان گفته است.
محور گفتوگوی خلیلزاد با رییس جمهور غنی و دیگر مقامهای دولتی افغانستان، متمرکز بر آغاز گفتوگوی بینالافغانی و جلب حمایت بینالمللی از روند صلح افغانستان بوده و به آن تاکید شده است.
دولت افغانستان درحالی میخواهد اعتماد امریکا را داشته باشد و امریکا با وجود انتقادِ مقامهای افغانستان، میخواهد نگرانی دولت افغانستان را دربارهی مذاکرات با طالبان، رفع کند که روسیه بهعنوان رقیب امریکا در دو نشستی که در مسکو برگزار شد، توانست مخالفان حکومت افغانستان و طالبان را گردهم بیاورد. طالبان و مخالفان آقای غنی، بیشتر از امریکا به روسیه اعتماد کردند.
با توجه به این واقعیت، در شش دور مذاکرات امریکا با طالبان هرچه بوده و به هر دلیلی اعتماد دولت افغانستان از امریکا را خدشه دار کرده؛ اما نکتهی اساسی این است که دولت افغانستان و امریکا نیاز مند حمایت از همدیگر است. به دلیلی که روسیه رقیب امریکا، از طالبان حمایت میکند. طالبان بزرگترین تهدید برای دولت افغانستان است. اگر امریکا دولت افغانستان را نادیده بگیرد، موضع طالبان و مخالفان حکومت تقویت میشود. دلیل نرم شدن انتقاد حکومت افغانستان اعتماد گرفتن بیشتر از امریکا است.
امریکا به جز حمایت از دولت افغانستان، بدیل دیگری ندارد. به دلیل اینکه روسیه اعتماد طالبان را گرفته و مخالفان حکومت افغانستان را نیز با خود دارد.
حمدالله محب، مشاور امنیت ملی، برای اولینبار بهعنوان مهمترین مسؤول دولت افغانستان از مذاکرات امریکا با طالبان ابراز نگرانی کرد. اظهارت او واکنش تند وزارت خارجهی امریکا را به دنبال داشت. دیوید هیل معاون وزارت خارجهی امریکا انتقاد از زلمی خلیلزاد را حمله به وزارت خارجهی کشورش عنوان کرد. با آن که آقای محب از رفع نگرانی دولت افغانستان از مذاکرات امریکا با طالبان میگوید اما گفته این نگرانی تاحدودی رفع شده است.
دولت امریکا باید مذاکرات با طالبان را با دولت افغانستان هماهنگ کند. هیچ موضوعی پنهانی باید در میان نباشد. اگر مذاکرات امریکا با طالبان طوری باشد که موضع دولت افغانستان را تعضیف کند، به گفتهی حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان «معاملهی بد میان طالبان و امریکاییها» در میان باشد، در نهایت روند صلح به سمتی خواهد رفت که به نفع امریکا و دولت افغانستان نیست.
«معاملهی بد با طالبان» از جانب آدرسهایی که با صلح افغانستان درگیر است، میتواند صورت بگیرد. این آدرسها میتواند داخلی و خارجی باشد. نگرانی از پیآمد چنین معاملهای نگرانی واقعی مردم افغانستان است. اگر امریکا، روسیه، پاکستان و هر کشوری دیگر، به نام صلح به طالبان امتیاز بدهند، نتیجهی آن قدرتمندی بیشتر این گروه خواهد بود که طالبان را در موضعی قرار میدهد که در مذاکرات صلح امتیاز بگیرند و خواست خود را بر مردم افغانستان تحمیل کنند.
معاملهی بد با طالبان، به معنای از دست دادن دستآوردهایی است که افغانستان بهدست آورده و منجر به وضعیتی شده که از بستر طالبان بار دیگر گروههای بزرگ تروریستی برخیزند و در نهایت امنیت جهانی را بر هم بزند.
پراکندگی در جبههی مقابل طالبان که سبب تقویت این گروه شده و از نظر سیاسی طالبان را تقویت کرده یا نادیده گرفتن نقش دولت و مردم افغانستان در مذاکرات صلح یا در محور قرار گرفتن طالبان که باید مذاکرات صلح به خواست این گروه پیش برود که تا حالا بعضی از کشورهای همسایه و قدرتهای جهانی به دنبال این نسخه بودهاند و یا رهبران جهادی و قومی به خاطر غرضهای شخصیشان خواست طالبان را در مورد نوعیت نظام سیاسی پذیرفته یا تمایل نشان میدهند که به جای دولت کنونی، دولتی که طالبان در آن نقش مهم داشته باشد را می خواهند، همهی اینها، «معاملهی بد با طالبان» است که مبتنی بر تصمیمگیری سنجیده شده بر مصالح افغانستان نیست؛ هر کدام یک نوعی از یک «معاملهی بد با طالبان» است. برای مردم افغانستان، تنها نگرانی از مذاکرات یکجانبهی امریکا با طالبان نیست؛ نقش منفیای که حکومت افغانستان بازی کند یا رهبران سیاسی و جهادی چنین نقشی را بازی کنند، تمامی آن، مبنای نگرانی مردم افغانستان است.