تشدید تنش‌های کابل و واشنگتن روی روند صلح؛ «برنامه‌های بی‌مورد حکومت علت این اختلاف‌ها است»

علی شیر شهیر
تشدید تنش‌های کابل و واشنگتن روی روند صلح؛ «برنامه‌های بی‌مورد حکومت علت این اختلاف‌ها است»

با آنکه شش دور از گفت‌وگوها در مورد صلح افغانستان میان مقام‌های امریکایی و نمایندگان گروه طالبان برگزار شده است، هنوز اما هیچ نشانه‌ی امیدوارکننده‌ای وجود ندارد که حکومت افغانستان در این گفت‌وگوها شامل شود.

ششمین دور گفت‌وگوهای طالبان و آمریکا روز چهارشنبه، اول مه، در قطر برگزار شد و بعد از هفت روز نشست رودررو، دو طرف اعلام کردند که به پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند.

قبل از برگزاری این نشست، گروه طالبان گفته بود که در این دیدار بر سر چارچوب خروج نیروهای خارجی از افغانستان و اینکه از خاک افغانستان علیه کشور دیگر استفاده نشود، بحث خواهند کرد.

با همه‌ی این تنش‌ها به نظر می‌رسد طالبان و آمریکایی‌ها تا حد زیادی، دست‌کم در دور ششم مذاکرات، با هم کنار آمده‌اند و اختلاف‌نظر جدی خود را حل کرده‌اند. گفته شده طالبان نگران نحوه‌ی ادغام دولت افغانستان به امارت اسلامی و یا هم حل‌شدن امارت اسلامی در دولت افغانستان استند.

زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی ایالات متحده‌ی آمریکا در امور صلح افغانستان به‌تازگی گفته است که اولویت واشنگتن اتمام جنگ و خشونت در افغانستان با استفاده از راه‌های سیاسی است.

او در صفحه‌ی تویترش نوشته است: «صلحی که باعث ایجاد ثبات سیاسی در افغانستان شود، اولویت است. افغان‌ها قبل از همه چیز خواهان صلح استند.»

تشدید انتقادهای کابل

هم‌زمان با ادامه‌ی این گفت‌وگوها میان مقام‌های امریکایی و طالبان، انتقادهای حکومت افغانستان از واشنگتن مبنی بر شریک‌نکردن جزئیات این گفت‌وگوها، شدت گرفته است.

در تازه‌ترین مورد رویا رحمانی، سفیر افغانستان در واشنگتن روز پنج‌شنبه‌ی هفته‌ی گذشته از آمریکا به دلیل در سایه قرار دادن دولت کابل در روند صلح، انتقاد کرد.

او تاکید کرد که گفت‌وگوهای مستقیم دولت ترامپ با طالبان، کابل را در تاریکی قرار داده و نگرانی‌ها را نسبت به عدم حمایت عمومی از توافق صلح و موثرنبودن آن افزایش داده است.

واشنگتن تایمز به نقل از خانم رحمانی نوشته است :«این اقدامات آمریکا تنها طالبان را در میدان جنگ جسورتر کرده و فشارها را بر حکومت افغانستان افزایش خواهد داد.»

سفیر افغانستان با اشاره به عدم حضور کابل در گفت‌وگوهای صلح، تاکید کرده است که دولت افغانستان احساس می‌کند که به اندازه‌ی کافی در جزئیات گفت‌وگوها قرار نمی‌گیرد: « اگر بخواهیم توافق صلح مورد بحث قرار بگیرد و پایدار باشد، بدون حضور مردم افغانستان نمی‌توانیم ادامه دهیم.»

در عین حال عمر داوودزی، رییس دبیرخانه‌ی شورای عالی صلح و نماینده‌ی ویژه‌ی رییس جمهور در امور منطقه‌ای برای اجماع صلح، نیز در سفر اخیر خود در هند، واشنگتن را به شریک‌نکردن تمام جزییات گفت‌وگوهای صلح متهم کرده است.

او افزوده است: «آقای خلیل‌زاد و دیگر مقامات بلندرتبه، هر از گاهی در مورد مذاکرات با نمایندگان طالبان، به کابل گزارش می‌دهند؛ اما تمام موضوعات را شریک نمی‌کنند

آقای داوودزی تاکید کرده است که مذاکرات مستقیم میان دولت امریکا و طالبان، به این گروه جایگاه بالای سیاسی داده است. او علاوه کرده است که نباید چنین رفتاری با طالبان صورت می‌گرفت که گویا آنان نمایندگان واقعی مردم افغانستان استند.

او تصریح کرده است: «مردم افغانستان، از یک طرف نسبت به آینده‌ی صلح خوشبین استند؛ اما از طرف دیگر به‌دلیلی که دولت افغانستان به عنوان طرف اصلی، در گفت‌وگوها شامل نیست، نگران‌اند.»

پیش از این نیز حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان از دولت ترامپ به دلیل به حاشیه‌راندن دولت افغانستان از روند گفت‌وگوهای صلح انتقاد کرده بود.

محب تصریح کرده بود که آقای خلیل‌زاد قصد دارد حکومت موقتی را در کابل ایجاد کند که خودش سرپرست آن شود.

پس از این اظهارات مشاور امنیت ملی افغانستان در ماه مارچ سال جاری میلادی، دولت ترامپ اظهار داشت که حرف‌های آقای محب بی‌مورد است و واشنگتن همواره جزئیات گفت‌وگوهای صلح را با حکومت افغانستان شریک کرده است.

 مقام‌های امریکایی با واکنش تندی به اظهارات آقای محب تاکید کردند که دیگر با او ارتباطی نخواهند داشت و هم‌چنان مقامات ارشد وزارت خارجه و وزارت دفاع آمریکا نیز دیگر وی را به حضور نمی‌پذیرند.

برنامه‌های بی‌مورد حکومت

شماری از احزاب سیاسی افغانستان تاکید دارند، مشکل جدی این است که حکومت افغانستان تاکنون قادر نشده است یک اجماع داخلی در مورد صلح، به میان آورد و این مسأله سبب شده است که حکومت از سوی ایالات متحده‌ی امریکا و سایر جناح‌های درگیر، دست‌کم گرفته شود.

 به باور این احزاب سیاسی افغانستان، «برنامه‌های بی‌مورد» حکومت از جمله برگزاری جرگه‌ی مشورتی صلح، اختلاف دیدگاه را بین قشرهای سیاسی در افغانستان بیشتر کرده است.

نور رحمان اخلاقی سخن‌گوی حزب جمعیت اسلامی افغانستان به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: « ضعف حکومت در ایجاد یک اجماع داخلی سبب شده است که کابل از سوی امریکا و سایر جناح‌های درگیر، جدی گرفته نشود. متاسفانه برگزاری جرگه‌ی مشورتی صلح برای تشکیل چنین اجماعی، چالش بزرگی را خلق کرد و اختلاف دیدگاه را بین اقشار سیاسی بیشتر کرد.»

محمد ناطقی، سرپرست حزب وحدت اسلامی افغانستان نیز تاکید دارد، «سوء تفاهمی» که میان واشنگتن و کابل ایجاد شده است، باید حل شود در غیر آن روند صلح، نتیجه‌ی موثری نخواهد داشت.

آقای ناطقی می‌گوید: « باید این سوءتفاهم‌ها برداشته شود، دیپلومات‌های هردو کشور طوری اظهار نظر کنند که سوءتفاهم ایجاد نشود. این برای روند صلح افغانستان یک ضربه است.»

به باور سرپرست حزب وحدت اسلامی افغانستان یکی از دلیل‌های که امریکا حکومت افغانستان را نادیده می‌گیرد، مدیریت ضعیف کابل برای ایجاد اجماع داخلی در روند صلح است.

او تصریح می‌کند: « مشکل در داخل افغانستان وجود دارد. این را برگزاری جرگه مشورتی نشان داد. حکومت باید تلاش کند که توافق سیاسیون، و جریان‌های سیاسی را بگیرد. جناح‌های سیاسی در افغانستان به لحاظ دیدگاه هیچ مشکلی ندارند؛ اما از نظر ساختار اختلاف نظر وجود دارد.»