تداوم حکومت و نجات افغانستان از جنگ داخلی دیگر

بازیگران داخلی و بین‌المللی برای مهار تنش‌های سیاسی عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت و محمداشرف غنی رییس‌جمهور وارد عمل شده‌اند تا بتوانند افغانستان را از فروپاشی‌ بیشتر نجات دهند. در سطح داخلی، عبدالرب‌ رسول سیاف، رهبر جهادی و حامدکرزی رییس‌جمهور پیشین کشور، برای میانجی‌گری میان عبدالله و غنی اقدام کردند و دیدارهای جداگانه‌ی را با دوطرف داشتند؛ اما ظاهرا دیده می‌شود که این میانجی‌گری چندان کارساز نبوده است. زلمی خلیل‌زاد، فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان نیز تلاش دارد تا دو طرف را از برگزاری مراسم تحلیف‌ منصرف کند.
خبرگزاری رویترز به نقل از دو آگاه افغانستان نوشته که واشنگتن نگران این کشمکش‌های سیاسی است که نشود، تلاش‌های صلح با مخاطره روبه‌رو شود. آقای خلیل‌زاد، دو هفته است که در کابل به سر می‌برد و او به شدت تلاش دارد که غنی و عبدالله از برگزاری مراسم تحلیف‌شان خودداری کنند. در عین حال، گزارش‌های دیگری نیز وجود دارد که خلیل‌زاد از طرف‌های سیاسی خواسته تا اشرف غنی را ظرف دو الی سه ماه به عنوان رییس‌جمهور بپذیرند؛ اما سیاسیون این خواسته‌ی خلیل‌زاد را رد کرده‌اند.
پس از اعلام نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری، محمداشرف غنی، کمیسیون دولتی را به منظور برگزاری مراسم تحلیف خود ایجاد کرد و قرار است که روز پنج‌شنبه (۸ حوت)، مراسم تحلیف را برگزار کند و همین‌طور، آقای عبدالله نیز با ایجاد یک کمیسیون، مراسم تحلیفش را برگزار می‌کند. ظاهرا آقای غنی به تلاش‌های خلیل‌زاد پاسخ رد داده و قاطعانه می‌خواهد که مراسم تحلیف را برگزار کند.
اشرف غنی، خوش‌بین است که واشنگتن از او حمایت می‌کند و همین‌طور عبدالله عبدالله نیز از اعتماد به نفس زیادی برخوردار است که گویا، تمامی احزاب و جناح‌های سیاسی در کنار او استند و برای رسیدن به کرسی ریاست‌جمهوری حامی او هستند؛ اما آن‌چه از تحولات صلح برمی‌آید، این است که واشنگتن از هیچ کدام این آقایان حمایت نمی‌کند؛ بلکه امریکا در حال حاضر درگیر صلح با طالبان است و تلاش دارد که چگونه بتواند طالبان را به نظام سیاسی افغانستان مدغم و زمینه‌ی خروج خود را از این کشور فراهم سازد.
در پیوند به این موضوع، شماری از آگاهان سیاسی می‌گویند، در شرایطی‌که افغانستان در یک فضای بی‌اعتمادی و فقدان ظرفیت به سر می‌برد، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری، یک اشتباه بود و اساسا نباید برگزار می‌شد. در عین حال، کمیسیون‌های انتخاباتی نتوانستند که بی‌طرف باقی بمانند و سرانجام، وضعیتی به وجود آمد که درحال حاضر جریان دارد.
جعفر مهدوی، عضو پیشین مجلس نمایندگان، براین باور است که از وضعیت کنونی یک فرصت است تا نگرانی‌های مردم رفع شده و افغانستان از افتادن به ورطه‌ی جنگ داخلی نجات و ساختار حکومت وحدت ملی ادامه یابد. «راه حل فعلا به عنوان یک فرصت یاد کنیم تا نگرانی‌های مردم رفع شود و افغانستان از افتادن به ورطه‌ی جنگ‌های داخلی نجات یابد، فعلا دو ماه یا سه ماهی‌که امریکایی‌ها می‌گویند، این حکومت با همین وضعیت حفظ شود و در عین حال، گفت‌وگوهای بین‌الافغانی به صورت جدی پی‌گیری و در ختم سه ماه، باید حکومت جدید که نامش را مصالحه‌ی ملی، حکومت مؤقت، آشتی ملی یا هر نامی که می‌مانید، بعد از سه ماه بیاید و کسی در رأس حکومت باشد، البته نه غنی، نه عبدالله، شخصی باشد که تمامی طرف‌ها و در اصل مردم سر او اعتماد بکند و بدنه‌ی اداری و بروکراسی دست نخورد.»
جعفر مهدوی همچنان می‌گوید، اگر امریکایی‌ها به دنبال این استند که سیاسیون، اشرف غنی را برای سه ماه به عنوان رییس‌جمهور بپذیرند، این امر مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت؛ زیرا در این صورت، غنی مشروعیت خود را از سیاسیون کسب خواهد کرد که ممکن برای دو الی سه سال دیگر در قدرت باقی بماند که در این صورت، روند صلح افغانستان آسیب خواهد دید.
در همین حال، شمار دیگری از آگاهان سیاسی ابراز نگرانی می‌کنند که تنش‌ها بین حکومت‌ و سیاسیون در حال افزایش است و میانجی‌گری‌هایی که صورت می‌گیرد، بحران را بیشتر می‌سازد. رحمت‌الله بیژن‌پور، آگاه سیاسی می‌گوید، تداوم این تنش‌ها نتیجه‌ی خوبی برای بقاء نظام سیاسی و مردم افغانستان به همراه ندارد.
او بیان می‌کند، مسأله واضح است که به دلایل مشکلات داخلی و علائمی‌که از حامیان بین‌المللی افغانستان دیده می‌شود، بقاء حکومت موجود به نظر نمی‌رسد؛ از این نظر، می‌توان فهمید که مشکلات موجود برخواسته از سطح داخلی است؛ اما در عین حال، توافق امریکا و طالبان ممکن است که راه‌گشا باشد و وضعیت عمومی را تحت تأثیر قرار دهد تا این‌که کاهش خشونت‌ها، منجر به توقف جنگ شود. «توافق امریکا و طالبان ممکن راه‌گشا باشد، وضعیت عمومی را تحت تأثیر قرار دهد و مسأله‌ی خشونت و قطع جنگ، آهسته آهسته شروع شود تا این‌که روند مذاکرات بین‌الافغانی شروع؛ اما داخلی‌ها با چه کسی مذاکره کنند که هنوز به داشتن دولت مطلوب و در عین حال مطبوع فاصله داریم.»
ایالات متحده‌ی امریکا، قرار است تا سه روز دیگر، توافق‌نامه‌ی صلح با طالبان را امضا کند. با امضای این توافق‌نامه، زمینه‌ی خروج نیروهای خارجی از افغانستان فراهم و در عین حال، مذاکرات بین‌الافغانی نیز آغاز می‌شود؛ اما مشکلات و تنش‌های داخلی(دولت-سیاسیون) بر این نگرانی افزوده که در صورت اندک‌ترین اشتباه، ممکن است که اوضاع کشور متشنج و سناریوی دهه‌های گذشته تکرار شود.