با آمادگی ‌خروج امریکا از افغانستان، طالبان از پایگاه‌های خارجی محافظت کردند؛ اما افغانستانی‌ها را کشتند

پژوهش‌گر: شارلوت گرینفیلد‌عبدالصدیقی

 گزارش‌گر: محمد اسماعیل

برگردان: اسدالله جعفری پژمان

 رویترز، ۲۱ آپریل ۲۰۲۱

سربازی از ارتش ملی افغانستان، پشت تانکی نظامی‌ در ایست‌بازرسی‌ای در حومه‌ی شهر کابل نشسته است. سه تن از مقامات خارجی آگاه از توافق انجام‌شده، به رویترز گفته ‌اند که جنگ‌جویان طالبان طی یک سال گذشته از پایگاه‌های نظامیان خارجی در افغانستان در برابر حمله‌های رقیبانش یا گروه‌های افراطی اسلام‌گرا، حفاظت کرده‌ اند، آن‌هم بر مبنای یک توافق مخفیانه برای خروج کامل نیروهای امریکایی تا اول ماه می از افغانستان.
وزارت خارجه‌ی امریکا در باره‌ی وجود سندی که ادعای چنین رابطه‌ای را تأیید کند، پاسخ فوری‌ای به رویترز نداده است. هم‌چنان توضیحی فوری در مورد ادعای این سه مقام مسؤول در مورد پروژه‌ی «حلقه‌ی حفاظتی طالبان» از خارجی‌ها ارایه نکرده است. از زمان توافق و معامله‌ی ایالات متحده‌ی امریکا با طالبان در فبروری ۲۰۲۰، برای امریکا مسیر پایان‌دادن به طولانی‌ترین جنگش، فراهم شده و از آن‌ زمان، امریکا تلفات جنگی‌ای در افغانستان نداشته و تنها حملات پراکنده‌‌ای بر پایگاه‌های امریکایی انجام شده؛ اما برعکس، طالبان حملاتش را علیه نیروهای دولتی افغانستان شدت داده و همین باعث افزایش تلفات غیرنظامیان شده است.
گفت‌وگوهای صلح میان جنگ‌جویان طالب و دولت افغانستان که در ماه سپتمبر آغاز شد، هیچ پیش‌رفت چشم‌گیری نداشته است. بنا بر این، گزارش سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که تلفات غیرنظامیان در سه ماه اخیر سال ۲۰۲۰ نسبت به سال گذشته، ۴۵ درصد افزایش یافته است. برای آزمایش تحمل و شکیبایی طالبان، جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا، هشدار داده که ممکن است خروج نیروهای امریکایی در اول ماه می که با دولت قبلی توافق شده بود، صورت نگیرد؛ در حالی‌که اطمینان داده است این روند تا ۱۱ سپتمبر -در بیستمین سال‌گرد حملات القاعده به ایالات متحده-، کامل و اجرایی خواهد شد.
به گفته‌ی یک مقام امنیتی خارجی در کابل، در حالی که این مهلت شنبه به پایان می‌رسد، حدود دو هزار نیروی امریکایی هم‌چنان در افغانستان باقی خواهند ماند. موضوعی که ژنرال اسکات میلر، فرمانده‌ی کل نیروهای خارجی در افغانستان، در هفته‌ی اخیر اعلام کرد و گفت که خروج نیروها، انتقال پایگاه‌ها و تجهیزات نظامی به نیروهای امنیتی افغانستان، طبق برنامه‌ی طرح‌شده آغاز شده است. محافظت از این پایگاها توسط نیروهای افغانستانی، نیازمند نیروی انسانی و تجهیرات نظامی زیادی است تا بتوانند در برابر حملات جنگ‌جویان طالب که نقاط استراتژیکی را در اختیار دارند، مقاومت کنند.
تنها طی همین دو هفته‌ی گذشته، جنگ‌جویان طالب، بیش‌تر از صد نیروی امنیتی افغانستان را کشتند، آن‌هم به دلیل تشدید اوضاع ناشی از اعلامیه‌ی جو بایدن مبنی بر این که ممکن است خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا چند ماه دیگر به طول بکشد. دو تن از مقامات خارجی، گفتند که واشنگتن پیشنهاد طالبان مبنی بر حفاظت از پایگاه‌های نظامیان خارجی را در برابر حملاتی مانند دولت اسلامی یا داعش پذیرفته است. این مقامات گفته اند؛ تقاضای مهمی که امریکا در توافق ماه فبروری آن را مطرح کرده بود، این است که طالبان پذیرفتند با عمل به تعهد و حسن نیت‌اش مبنی بر این که از خاک افغانستان برای حمله علیه منافع امریکا استفاده نشود. یک دیپلمات خارجی دخیل در این ماجرا، گفت: «آن‌ها یک لایه‌ی مخفی ایجاد کردند؛ مانند یک کمربند امنیتی و به جنگ‌جویان‌شان دستور داده‌ اند که در این بازه‌ی زمانی، حق زخمی‌ردن یا کشتن هیچ سرباز خارجی را ندارند.»
مقامات خارجی گفته ‌اند که برای طالبان هم مهم است توانایی خودشان را در کنترل حرکات و اقدامات خودسرانه‌ی جناح‌های مخالف‌شان نشان بدهند؛ مانند شبکه‌ی حقانی، که اغلب آجندای خودش را پیش می‌برد، هر چند که رهبر آن سراج‌الدین حقانی، دومین فرمانده ارشد طالبان محسوب می‌شود. یک مقام امنیتی خارجی مستقر در کابل، گفت که جنگ‌جویان به تعهدات توافق‌ ‌خود عمل کرده ‌اند. او گفت: «طالبان به سرعت حتا به حملات جزئی كه توسط شبكه‌ی حقانی و جنگ‌جویان دولت اسلامی –داعش- به اطراف پایگاه‌ها انجام شده بود، پاسخ دادند.»

شنبه‌ی موعود و ضرب‌الاجل
ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان، از اظهارنظر در مورد توافق‌نامه‌ی موسوم به «حلقه‌ی حفاظتی» خودداری کرد. او، با صراحت گفت که هیچ تضمین امنیتی‌ای فراتر از موعد مقرر تا شنبه‌ی موعود به ایالات متحده داده نشده است؛ اما گفت‌وگوها بین رهبران گروه طالبان و با طرف امریکایی ادامه دارد. مجاهد گفت: «تا اکنون تعهد ما به حمله‌نکردن به نیروهای خارجی فقط تا اول ماه می بوده است. این که بعد از این تاریخ حمله‌ای صورت بگیرد یا نه، مسئله‌ای‌ست که زیر بحث و بررسی است.» سهیل‌ شاهین، یکی دیگر از سخن‌گویان طالبان، در پست تویترش نوشت که ملا برادر، معاون سیاسی طالبان، با زلمی خلیل‌زاد، فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا برای صلح افغانستان، روز پنجشنبه در باره‌ی روند مذاکرات صلح گفت‌وگو كرده است. از آن‌جا که بدیهی است حضور گستره‌ی جنگ‌جویان طالب در اطراف پایگاه‌های خارجی در صورتی که توافقی صورت نگیرد، می‌تواند خطرناک باشد، اشلی ‌جکسون، مدیر مشترک مرکز مطالعات گروه‌های مسلح در انستیتیوت توسعه‌ی خارجی در واحد «اتاق تفکرات» واقع در لندن، می‌گوید: «آن‌ها دقیقاً به اندازه‌ی کافی به پایگاه‌های نظامیان افغانستانی و خارجی نزدیک‌تر شده ‌اند. با محاصره‌ی پایگاه‌های امریکایی، ناتو و نیروهای افغانستانی، به نظر می‌رسد که طالبان قدرت استراتژی‌شان را به نمایش گذاشته و بعد از خروج نیروهای خارجی، آماده‌ی تهاجم و حمله استند.»
فواد امان، سخن‌گوی وزارت دفاع ملی افغانستان، گفت که طالبان خشونت علیه مردم افغانستان و دولت این کشور را افزایش داده ‌اند؛ در حالی که جنگ با نیروهای خارجی را متوقف کرده ‌اند. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۲۰ بیش‌تر از ۳۰۰۰ غیرنظامی افغانستانی کشته و تقریباً ۵۸۰۰ غیرنظامی دیگر زخمی شده است. امان افزود: «طالبان با عدم حمله به نیروهای خارجی، بلکه هدف قراردادن مداوم نیروهای امنیتی افغانستان و غیرنظامیان، ثابت کرده ‌اند که آن‌ها علیه مردم افغانستان می‌جنگند.»
مایکل ‌کوگلمن، معاون برنامه‌ی آسیایی در مرکز وودرو ویلسون در واشنگتن، با این موضوع هم‌دردی کرده، گفت: «مردم افغانستان حق دارند که از توافق‌‌نامه‌ی طالبان و ایالات متحده‌ی امریکا به دلیل عدم موفقیت و آسایش برای مردم افغانستان وضاحت خواسته و آن را به باد انتقاد بگیرند.»