نویسنده: ساج و دکتر منوج کمار میشرا
منبع: اوراسیا ریویو
برگردان: ابوبکر صدیق
در حالی که روند مذاکرات صلح میان امریکا و طالبان نتیجه‌ی چشم‌گیری در پی نداشته است و طالبان هنوز به رویکردهای تروریستی ادامه می‌دهند، به نظر می‌رسد که اداره‌ی جو بایدن رابطهی خود را با طالبان کاهش خواهد داد و در روند مذاکرات به‌عنوان ناظر بیرونی جای خوش خواهد کرد.
حمایت هنگفت امریکا در دو دهه و چانه‌زنی با طالبان نتیجه‌ی خوبی را به‌دنبال نداشت؛ اما اداره‌ی جدید ایالات متحده به رهبری جو بایدن، راهبرد ناموفق اداره‌ی دونالد ترامپ را دنبال نخواهد کرد.
هم‌زمان با افزایش نیروها و هم‌چنان حملات هواپیما‌های بدون سرنشین که افزایش تلفات را در افغانستان به‌دنبال داشته است؛ امریکا دروازه‌ی گفت‌وگوها را با طالبان باز کرد، اما اداره‌ی جو بایدن هیچ برنامه‌ی درازمدتی را برای پشتیبانی از گفت‌وگو با طالبان روی دست نخواهد گرفت.
گفت‌وگوها، میان هیئت مذاکره‌کننده‌ی طالبان و دولت امریکا با جدیت تمام در حرکت بود، تلاش‌ها بر این بود که روند مذاکرات تا ۵ جنوری ۲۰۲۱ به نتیجه برسد؛ اما این روند طولانی شد. بازیگران منطقهای چالش دیگری فرا راه اداره‌ی بایدن در روند صلح افغانستان است.
اداره‌ی آقای بایدن، امیدی برای به نتیجه رسیدن سریع‌تر مذاکرات صلح ندارد؛ زیرا تنها طالبان به‌عنوان بازیگران افغان در این روند دخیل نیستند؛ قدرت‌های منطقهای به نحوی از انحا در این روند دخالت دارند و تلاش می‌کنند تا در نظام آینده‌ی افغانستان منافع‌شان تأمین باشد.
چالش و همکاری‌های منطقهای
تلاش‌های امریکا برای ایجاد صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان زمینه را برای رقیب‌های منطقهای ایالات متحده‌ی امریکا، مانند ایران و روسیه فراهم کرده است تا اهداف جیوپولتیک را در افغانستان دنبال کنند. این کشورها، رابطهی نزدیکی با گروه تروریستی طالبان ایجاد کرده‌اند. آنان در چشم‌انداز درازمدت خود، افغانستان را به‌عنوان یک پل ارتباطی میان کشورهای آسیای مرکزی و جنوب آسیا می‌دانند.
کشورهای آسیای میانه، تلاش دارند تا همکاری‌های چندجانبه را با ایران افزایش دهند. هم‌چنان روسیه می‌خواهد از طریق افغانستان به ایران نزدیک‌تر شود و توافقنامه‌های نامحدودی در این زمینه داشته است.
در حالی که اهداف جیوپولتیک منطقه منجر به تعامل‌گرایی کشورهای منطقه در روند صلح افغانستان شده است؛ کشورهای یاد شده، از روند صلح افغانستان حمایت کرده‌اند. موفقیت روند صلح برای برخی از کشورهای منطقهای یک امتیاز به‌شمار می‌رود.
اداره‌ی جو بایدن، به‌زودی موقف خود را در برابر طالبان و سناریوی صلح افغانستان مشخص خواهد کرد. بایدن یک رویکرد جدی را به‌عنوان بازیگر کلیدی بیرون از افغانستان در این روند روی دست خواهد گرفت تا سهم قابل‌ملاحظه‌‌ی خود را در پهلوی قدرت‌های منطقهای مانند روسیه، ایران، چین و پاکستان در روند صلح افغانستان بازی کند.
طالبان، به زلمی خلیل‌زاد فرستاده‌ی ویژه‌ی امریکا در امور صلح افغانستان، تعهد داده‌اند که هیچ گروهی، از خاک افغانستان منافع امریکا را مورد تهدید قرار نمی‌دهد؛ اما این تعهد منجر به پایان فعالیت گروههای تروریستی در این کشور نخواهد شد.
به اساس گزارش وزارت دفاع امریکا (پنتاگون) در اوایل سال ۲۰۱۹ حدود ۲۰ گروه تروریستی در افغانستان فعالیت داشتند.
هرچند قدرت‌های منطقهای از روند صلح افغانستان حمایت می‌کنند؛ اما تا رسیدن به نتیجه نهایی، زمان زمان زیادی نیاز است.
ظرفیت دولت افغانستان
اداره‌ی جو بایدن از طالبان می‌خواهد که با دولت کنونی افغانستان که از طرف جامعه‌ی جهانی به رسمیت شناخته شده است شریک شوند؛ اما دولت کنونی افغانستان از طرف طالبان به‌عنوان اداره‌ی دست نشانده‌ی امریکا شناخته می‌شود.
نگرانی دولت کنونی افغانستان از روند صلح، تنها آمدن طالبان و از دست رفتن شیرازه‌ی سیاسی کنونی نیست؛ حکومت می‌ترسد که در سال‌های پیش رو، این گروه در همکاری با سایر جریان‌های سیاسی – اجتماعی و قومی، قدرت را در قبضه بگیرند.
بازی دوگانه‌ی پاکستان
یکی از چالش‌های دیگر، بازی دوگانه‌ی پاکستان در حمایت از روند صلح افغانستان است. دونالد ترامپ، رییس جمهوری پیشین ایالات متحده از پاکستان خواسته بود تا به بازی‌های دوگانه در قبال تروریزم پایان دهد و مبارزه با تروریزم را در راهبردهای اصلی خود قرار دهد. با این‌همه؛ این تلاش‌ها به‌جایی نرسیده و هنوز گروههای تروریستی با حمایت پاکستان در افغانستان به فعالیت خود ادامه می‌دهند. پاکستان می‌خواهد از نفوذ خویش در میان گروه طالبان در برابر منافع هند در افغانستان استفاده کند، هم‌چنان خواهان یک اداره‌ی همسو در افغانستان است تا منافعش را در حفاظت نگه دارد.
چالش‌ها در برابر نظام دموکراتیک
ادامه‌ی فعالیت‌های گروههای تروریستی به‌ویژه طالبان در افغانستان یک چالش است. در کنار هدف قرار دادن نیروهای بیرونی و دولت افغانستان که زیر ذره‌بین این گرو‌ها هستند، حقوق غیرنظامیان پایمال می‌شود.
مینه منگل، خبرنگار و مشاور در مجلس سنا می‌گوید که گروههای تروریستی تعهدی به روند صلح ندارند. هم‌چنان فعالان زن، مدعی‌اند که هیچ نماینده‌ای از این گروه در ترکیب هیئت مذاکره‌‌کننده، حضور ندارد و هر نوع توافق امریکا و طالبان در چنین شرایطی آزادی‌های آنان را دوباره سلب خواهد کرد.
هم‌چنان اداره‌ی جدید سیاسی، با ترکیب گروه طالبان زمینه‌ی کار را برای زنان افغانستان تنگ خواهد کرد. جلال‌الدین شینواری، معاون وزارت عدلیه طالبان در ۱۹۹۰ که هنوز با رهبران طالبان در تماس است؛ گفته است که رهبران جدید طالبان در روند صلح چیزی کم‌تر از نظام امارت نمی‌خواهند، طالبان به‌صورت جدی با نظام دموکراسی مخالفت دارند.
