دونالد ترامپ، رییسجمهور امریکا، پس از بالاگرفتن اعتراضات و نگرانی سیاستگران امریکایی و مقامهای امنیتی این کشور، از امضای یک توافقنامهی ناسنجیده با طالبان، غیر منتظره اعلام کرد که گفتوگوهای صلح امریکا با طالبان را متوقف کرده است.
این پرسش مطرح است که گفتوگوهای صلح امریکا با طالبان یا به عبارت بهتر، متوقف کردن این گفتوگوها در آستانهی امضای توافقنامهی امریکا با طالبان چرا صورت گرفت؟ این تصمیم چه پیامی را به طالبان دارد و چه فرصتی را به دولت افغانستان ایجاد میکند. در این یادداشت، به این نکات پرداخته شده است.
۱: در جریان گفتوگوهای طالبان با امریکا، این گروه همزمان حملات انتحاری و انفجاری را بر مراکز دولتی و نظامی انجام میداد. این حملات، پرتلفات بود و واکنشهای گستردهای را به دنبال داشت. طالبان با انجام این حملات، میخواستند از نظر نظامی قدرتنمایی کنند که در این واخر بر نیروهای خارجی نیز حمله کردند. این رویکرد طالبان که ماهیت اصلی این گروه را نشان میداد و همزمان با گفتوگوهای صلح و رسیدن به توافق با امریکا، صورت گرفت، تردیدها را در مورد پیامد توافقنامهی امریکا با طالبان، بیشتر کرد.
۲: معلوم شدن نکات اصلی توافقنامهی امریکا با طالبان که شامل پذیرفتن طالبان به عنوان امارت اسلامی که عنوان دولت خود خوانده این گروه است، نگرانیهای جدیای را در افغانستان و امریکا از پیامد توافق امریکا با طالبان و خرو ج نیروهای امریکایی بهوجود آورد. این نگرانیها شامل یک گروه مشخص سیاسی یا منتقدان حکومت ترامپ نبود؛ مقامهای ارشد امنیتی دولت امریکا در سطح مشاور امنیتی کاخ سفید، وزیران خارجه و دفاع این کشور، نسبت به توافق ناسنجیده با طالبان، ابراز نگرانی کردند و پیامد آن را برای امنیت امریکا و افغانستان زیانبار گفتند.
۳: ترامپ، با متوقف کردن گفتوگوهای امریکا با طالبان، سنجیده شده عمل کرده و هدف این تصمیم این است که فرصتی را خلق کند تا در مورد مسألهی طالبان درست تصمیم گرفته شود و نشان داد که نگرانی سیاستگران امریکایی و مقامهای ارشد امنیتی این کشور، برایش مهم است. تعهد طالبان قابل اعتماد نیست و این گروه در آستانهی امضای توافقنامه با امریکا به نیروهای امریکایی حمله میکند.
۴: ترامپ با این تصمیم دو هدف دارد. یکی هشدار به طالبان است و به آنها نشان بدهد که اگر میخواهند با امریکا صلح کنند، باید متوجه قدرت و حساسیت این کشور باشند. دوم؛ ترامپ متوجه این واقعیت شده که او به عنوان رییس جمهور امریکا، باید سنجیده عمل کند. یک سادهانگاری میتواند دولت او را بدنام کند و در انتخابات ریاستجمهوری آیندهی این کشور برایش دردسرساز شود.
متوقف کردن صلح امریکا با طالبان، بزرگترین هشدار به خوشخیالی رهبران طالبان و حامیان خارجی و هوداران این گروه در افغانستان است. این پیام را به آنها داده که به این سادگی و بدون تغییر رفتار طالبان، ممکن نیست امریکا به طالبان امتیاز بدهد. ترامپ به طالبان نشان داد که اگر میخواهند با امریکا معامله یا توافق کنند، باید در عمل اعتماد امریکا را بگیرند و در غیر آن، امریکا میتواند در هر زمان و حتا پس از توافق صلح، خطر طالبان را جدی بگیرد.
تصمیم تازهی امریکا، موضع دولت افغانستان در پیوند به حفظ نظام سیاسی را تقویت کرد. رهبران جهادی، قومی و تکنوکراتهایی که به طالبان تمایل نشان داده بودند، برنامهی ناگفته آنها را برای انزوای حکومت در گفتوگوهای صلح را دچار مشکل کرد. این تصمیم به دولت افغانستان و حتا مخالفان حکومت غنی فرصت تازه ایجاد کرد که بتوانند از فرصتی پیش آمده اشتباهات گذشته را جبران کنند و با نگاه جدید، در مورد صلح با طالبان تصمیم واقعبینانه بگیرند. با طالبان از موضعی برخورد نکنند که سبب برگشت حاکمیت گذشتهی این گروه و از دست دادن دستآوردهای دودههی اخیر کشور شود.
از عملکرد طالبان معلوم است که این گروه شاید حملات و جنگهایش را افزایش بدهد. دولت افغانستان باید آمادگی مقابله با جنگ و دفع حملات طالبان را داشته باشد و به مردم و جامعهی جهانی نشان بدهد که تنها راه مقابله با طالبان، حمایت از دولت و تقویت آن است.