نویسنده: دایل مکمانس
منبع: لوس‌آنجلس تایمز
برگردان: ابوبکر صدیق
دولت ایالات‌متحده‌ی امریکا، روی کاغذ تعهد کرده که تا ۱۰ هفته دیگر؛ یعنی اول ماه می سال روان میلادی ۲۵۰۰ نیروی باقی‌مانده خود را از افغانستان بیرون می‌کند. این راهبرد به اساس امضای توافق‌نامه‌ای است که سال گذشته میان اداره‌ی دونالد ترامپ و طالبان؛ گروه تروریستی‌ای که در حال جنگ با دولت افغانستان است، صورت می‌گیرد.
زلمی خلیل‌زاد-نماینده ویژه ایالات‌متحده‌ی امریکا در امور مصالحه‌ی افغانستان-در ماه فبروری ۲۰۲۰، توافق‌نامه‌ای را با طالبان به امضا رسانده که بر بنیاد آن نیروهای امریکایی تا ماه می سال روان میلادی افغانستان را ترک می‌کنند.
با این‌همه، عملی شدن این پیمان دور از تصور به نظر می‌رسد. نه دولت افغانستان، نه طالبان و نه ایالات‌متحد‌ی امریکا به تعهدات خود در این توافق‌نامه به گونه‌ی شاید و باید عمل نکرده‌اند. طالبان وعده سپرده بود که حملات را بالای نیروهای امنیتی – دفاعی افغانستان و فعالان مدنی کاهش می‌دهند اما؛ در این راستا اقدام عملی انجام نداده‌اند.
دولت افغانستان اعلام کرده که بی‌هیچ ملاحظه‌ای وارد گفت‌وگو با طالبان می‌شود؛ اما تاکنون گام‌های عملی در این باره برداشته نشده است. ایالات‌متحده‌ی نیز تعهد کرده که تحریم‌های بین‌المللی را از روی برخی از رهبران طالبان دور می‌کند که هیچ‌کدام از این اقدامات عملی نشده است. با این وجود، جنگ دوباره به میدان آمد و صلح به بن‌بست خورد. اخیراً وزارت خزانه‌داری ایالات‌متحده‌ی امریکا گروه طالبان را متهم کرده که با القاعده قطع رابطه نکرده است.
گروه طالبان، با وارد کردن فشار بر دولت افغانستان تلاش دارد تا مناطق زیر کنترل خود را گسترش دهد؛ این گروه حملات هدفمندی را در برابر قاضی‌ها، خبرنگاران، استادان و مدافعان حقوق بشری و زنان راه‌اندازی کرده است. هرچند آن‌ها از زیر بار مسئولیت این ترورها شانه خالی کرده‌اند؛ اما شمار زیادی باور دارند که در عقب این کار طالبان قرار دارند.
درنتیجه؛ روندی که رییس‌جمهور بایدن برای پایان دادن به جنگ طولانی این کشور روی دست گرفته، نسبت به سه رییس‌جمهوری دیگر امریکا دشواراست. او در حال حاضر نیاز به تصمیم‌گیری دارد؛ چنان‌چه در زمان نامزدی انتخابات ریاست جمهوری امریکا گفته بود: «آیا ممکن است که بخشی یا تمام نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون کند و این ریسک را قبول کند که افغانستان دوباره وارد فاز تازه‌ای از خون‌ریزی شود؟»
به گفته‌ی برخی مسئولان پیشین، احتمالاً بایدن تا رسیدن به یک توافق و راه‌حل سیاسی، نظامیان بیشتری به افغانستان اعزام خواهد کرد.
اکنون زمان آن است که امریکا در یک حالت جنگ اضطراب به افغانستان نگاه کند و بگوید که ما حدود ۲۴۰۰ نیرو در افغانستان از دست داده‌ایم و بیش ۲ تریلیون دالر در این کشور هزینه کرده‌ایم و موفق نشدیم. زمان آن فرا رسیده که این کشور را ترک کنیم.
امریکا اما هنوز در بخش‌هایی از جهان منافع خود را دنبال می‌کند. مبارزه با القاعده و برخی از گروه‌های تروریستیِ دیگر را در منطقه زیر نظر دارد. پس از ۱۹ سال هنوز تلاش دارد تا ارزش آن ماجرای ۱۱ سپتامبر را به پایان برساند تا از خطرهای بیشتر جلوگیری شود.
برای عملی کردن و رسیدن به یک توافق صلح در افغانستان سه گزینه‌ی بنیادی قابل پیشین بینی است:
یکم؛ ماندن در افغانستان. جوزف دانفورد، رییس پشین ستاد ارتش مشترک امریکا در ماه روان گفته است که حضور نیروهای امریکایی در افغانستان یک نیاز است. این جنرال چهار ستاره‌ی– تسمه آبی و بازنشسته‌ی امریکایی گفت: «ما می‌دانیم زمانی که در اول ماه می افغانستان را ترک کنیم چه اتفاقی می‌افتد.» او هشدار داده است که اگر امریکا از افغانستان بیرون شود، به دنبال آن هرج‌ومرج در افغانستان یک امر طبیعی خواهد بود.
استدلال او این بود که ماندن نیروهای امریکایی در افغانستان برای کشاندن طالبان به میز مذاکره مهم است؛ چون خروج نیروهای امریکایی از گزینه‌های در اولویت این گروه قرار دارد؛ زیرا خروج، زمینه گسترش قدرت را بیشتر فراهم می‌کند.
از طرف دیگر، یکی از مشاوران دانفورد که در افغانستان خدمت کرده است، می‌گوید؛ زمان آن گذشته که ایالات متحده افغانستان را ترک کند. او اخیراً به واشنگتن‌پست گفته است: «هنگامی که به هزینه خارج شدن از افغانستان دقت بیشتری می‌کنم، ماندن در افغانستان نسبت به بیرون شدن به‌صرفه است.» استدلال او این است که ماندن نیروهای امریکایی برای ترغیب طالبان به گفت‌وگو می‌تواند راهکار مناسبی برای کشاندن این گروه به میز مذاکره باشد و در میدان جنگ طالبان را زمین‌گیر کند. در حالی با ۲۵۰۰ نیرو نمی‌توان این کار را انجام داد.
گزینه دوم؛ تنظیم خروج در مدت شش ماه، اما تقسیم اوقات گفت‌وگوها باید در این مدت موردبازنگری قرار گیرد. اقدامات سریعی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات روی دست گرفته شود و انرژی بیشتری روی آن صرف شود. گرفتن کمک از کشورهای همسایه و قدرت‌های منطقه مانند، روسیه و چین، از گزینه‌های محتمل است تا بالای طالبان فشار وارد مضاعفی وارد شود که به‌صورت جدی به میز مذاکره برگردند.
لورل میلر، فرستاده پیشین وزارت خارجه امریکا در امور افغانستان، می‌گوید؛ گفت‌وگو بهترین راه‌حل خارج شدن از معضلِ کنونی امریکا از افغانستان است؛ حتا اگر این گفت‌وگو در دقیقه ۹۰ به موفقیت برسد. او گفت: «شما کم‌ازکم به شش ماه زمان نیاز دارید تا به شیوه‌ی ممکن گروه طالبان را به میز مذاکره بکشانید.
بهترین موفقیت برای امریکا، تنها از طریق حضور نظامی نیست. او می‌گوید: این امکان وجود دارد که امریکا نشان دهد این یک تهدید بین‌المللی است و نیاز به گذاشتن نیرو دارد.
بارنت روبین، مشاور پیشین وزارت خارجه امریکا در افغانستان بر این باور است؛ زمانی که می‌بینم آنان – رهبران گروه طالبان – نیاز دارند تا از فهرست سیاه سازمان ملل متحد بیرون شوند، ما می‌توانیم از این گزینه به‌خوبی استفاده کنیم و آنان را مجبور به پذیرفتن گفت‌وگو کنیم.
بر پایه‌ی توافق‌نامه ماه فبروری ۲۰۲۰، تا اول ماه می تمام نظامیان خود را از افغانستان بیرون می‌کند؛ اما درنهایت این تصمیم زیر بازنگری اداره‌ی جدید بایدن قرار دارد؛ این صدا خیلی خاموشانه است.
پس از ۱۹ سال جنگ در افغانستان و تلف شدن ۲۴۰۰ سرباز، ما مسئولیت نداریم، برای کشوری کار کنیم که به‌پای‌خود ایستاده شده نمی‌تواند؛ اما هنوز منطقی وجود دارد که می‌تواند برای پایان دادن این غایله یک راه‌حل بسنجد، راهی که می‌تواند از هرج‌ومرج پس از بیرون شدن ما در افغانستان جلوگیری کند.
شش ماه دیگر برای پایان دادن به جنگ ناتمام در افغانستان باید فرصت داده شود؛ این می‌تواند زمان مناسبی برای موفق شدن گفت‌وگوهای صلح باشد.
یادداشت: دایل مکمانس خبرنگار لانس انجلس تایمز در واشنگتن است، او گزارش‌های زیاد از خاورمیانه و نقاط دیگر جهان برای بیش از چهل سال نگاشته است. در سانفرانسسکو تولد شده است و در دانشگاه استنفورد درس خوانده است.
