منبع: د جیمز تاون فوندیشن
نویسندگان: سید فضل حیدر
برگردان: ابوبکر صدیق
در ۲۶ فبروری، «نورستان» مشهور به «حسن بابا»، در عملیات نیروهای امنیتی پاکستان کشته شد. او یکی از فرماندهان گروه تحریک طالبان پاکسانی (TTP) بود که به کشتن ۵۰ سرباز نیروهای امنیتی دفاعی پاکستان متهم شده بود. کشتن حسن بابا یک دستآورد بزرگ برای نیروهای پاکستانی در امر مبارزه با تروریزم تلقی میشد.
حسن بابا بهعنوان آموزشدهندهی ساخت ماین و مواد منفجره در ۲۰۰۷ به گروه تحریک طالبان پاکستانی (TTP) به رهبری بیتالله محسود پیوست و حملههای بیشمار تروریستی را در ساحهی قبایلی پاکستان که در هممرزی با افغانستان موقعیت دارد، راهاندازی کرده است.
در یک حملهی موشکی بر پایگاه ارتش پاکستان در کمپ نظامی شاکی (Shakai) در ۲۰۰۹ هفت نظامی پاکستانی کشته شد. همچنان در حملهی دیگری که در ۲۰۱۰ انجام شد، شش سرباز ارتش کشته شد. همینگونه در یک حملهی جاسازی مواد منفجره بر لوای ارتش پاکستان، در ساحهی خاسورا (Khaisura) در شمال وزیرستان در ۲۰۱۱، سه سرباز ارتش پاکستان کشته شد.
تحریک طالبان پاکستانی صدها حمله را در سراسر پاکستان راهاندازی کرده است و نزدیک به ۸۰ هزار غیرنظامی و نظامی پس از آغاز حملات ارتش پاکستان علیه این گروه در ۲۰۱۴ کشته شده است.
حملههای ارتش پاکستان زیر نام «Zarb-e- Azb» در ۲۰۱۴ برابر تحریک طالبان پاکستان راهاندازی شد و بهصورت موفقانه مراکز (TTP) و متحدانش را در ساحات قبایلی – وزیرستان شمالی- که در هممرزی با افغانستان قرار دارد، به عقب راند.
این در حالی است که پاکستان از قوت گرفتن دوبارهی «تحریک طالبان پاکستانی» در ساحات مرزی با افغانستان، نگرانی جدی دارد. این ساحهی کوهستانی مکانی امن برای گروههای تروریستیای مانند تحریک طالبان پاکستانی است و این گروه پس از شکست در عملیات ارتش پاکستان (Zarb-e-AZB) به آنجا پناه بردهاند.
تحریک طالبان (TTP) تهدید رو به گسترش برای پاکستان
سازمان ملل متحد در ۳ فبروری در گزارشی گفته است که تحریک طالبان پاکستانی تهدیدی بالقوه برای پاکستان است و ریشههای این گروه در داخل افغانستان نیز در حال قوت گرفتن است.
تحریک طالبان پاکستانی در میان ماههای جولای تا اکتبر سال گذشته، بیش از صد حمله تروریستی را در دو طرف مرز (افغانستان – پاکستان) انجام دادهاند.
گروههایی مانند جمعیت الاحرار (JuA) و حزب الاحرار (HuA) برای دوباره قوت گرفتن تحریک طالبان پاکستانی، در ساحات مرزی افغانستان-پاکستان نقش برازنده دارند.
پاکستان ادعا کرده است که در باز زایش تحریک طالبان پاکستانی (TTP)، جمعیت الاحرار و حزب الاحرار، سازمان استخباراتی افغانستان (NDS) و سازمان اطلاعاتی و استخباراتی هند (RAW) نقش دارند.
اسلامآباد ادعا دارد که در آگست ۲۰۲۰ بنبست به میان آمده میان سه گروه [حزب الاحرار، جمعیت و تحریک طالبان پاکستانی] به کمک سازمانهای استخباراتی افغانستان و هند شکسته شده و سبب نزدیکی این گروهها شده است.
دولت پاکستان گفته است که پس از اظهارات احسانالله احسان -سخنگوی پیشین تحریک طالبان پاکستانی- از رابطهی سازمان اطلاعاتی هند (RAW) و سازمان امنیت ملی افغانستان (NDS) با تحریک طالبان پاکستانی شگفتزده شدهاند.
سال گذشت، پاکستان ادعا کرد، مدرکی در دست دارد که نشان میدهد، هند نهتنها از تحریک طالبان و جمعیتالاحرار، بلکه از گروه جدایی نظامی بلوچها نیز حمایت میکند. البته تا هنوز این مدرک در اختیار همگان قرار نگرفته است.
در سال ۲۰۱۴ پس از کشته شدن بیتالله محسود -رهبر تحریک طالبان پاکستانی- جمعیتالاحرار از این گروه برید؛ اما فعالیت آن در بخشهای از ساحههای مرزی ادامه داشته است. باورهایی وجود دارد که جمعیتالاحرار و حزبالاحرار در ولایتهای شرقی افغانستان؛ ننگرهار، کنر و خوست پایگاه دارند. بزرگترین حملهای که مرتبط به جمعیتالاحرار خوانده میشود، حمله ماه می ۲۰۱۸ بر زیارتگاهی در لاهور پاکستان بود که در آن صدها تن کشته شد.
پاکستان و چالش مبارزه با تروریزم
این نوشته به دوبارهسازی تحریک طالبان پاکستانی در ساحات مرزی با افغانستان میپردازد؛ ساحههایی که به دلیل موجودیت پایگاه تحریک طالبان پاکستانی، سال گذشته مورد حملات روزانهی ارتش پاکستان قرار داشت.
با اینکه فرار احسانالله احسان -سخنگوی پیشین تحریک طالبان پاکستانی- از اردوگاه ارتش پاکستان، پرسشهای زیادی در اذهان عامه در رابطه به ظرفیت نیروهای استخباراتی پاکستان ایجاد کرد و حکومت این کشور چندین افسر نظامی برای بررسی این قضیه به نهادهای عدلی و قضایی معرفی کرد. انتقادها و پرسشهای زیاد از زمان بازداشت احسان الله احسان در ۲۰۱۷ و فرار او از پایگاه نظامی در ۲۰۲۰ همچنان بیپاسخ باقی مانده است.
این نمایش [بازداشت و فرار از احسان الله احسان، از زندان نظامی ارتش پاکستان] برای همه حیرتآور است. ارتش پاکستان در مورد نام و موقف شخص بازداشتشده -احسانالله احسان- و اینکه چه کسی در امر فرار او از زندانی در پایگاه نظامی ارتش، همکاری کرده است، جزییات ارایه نکرده است.
این روشن است که احسانالله متهم به راهاندازی حملههای تروریستی در پاکستان است و در حملههایی را در دسامبر ۲۰۱۴ بر یک مکتبهای نظامی و غیرنظامی راهاندازی کرد که نزدیک به ۱۳۲ دانشآموز در آن کشته شد.
چیزی که روشن است این است که؛ فرار احسانالله از مرکز نظامی به دلیل یکسری از بازیهای استخباراتی و امنیتی بود که در پشت پرده جریان داشت و بحث شفافی در این مورد وجود ندارد.
در کل میتوان گفت که در زندان نظامی ارتش پاکستان، برای احسان الله امتیاز زیادی قایل بودند که خود نمایانگر برنامهی استخباراتی بود؛ مثلاً برای احسانالله اجازه داده شد تا با تلویزیون پاکستانی «سما» گفتوگو کند. او به دولت پاکستان پیشنهاد داده بود تا با تحریک طالبان پاکستانی کنار آید.
در نتیجه؛ پاکستان هنوز نیاز دارد برای بهبود وضعیت و تأمین عدالت، بخشهای بررسی را در داخل ارتش فعال کند؛ مثلاً باید بررسی کند که چه کسانی در داخل ارتش در فرار احسانالله همکاری کردهاند.
بدون تردید فعالسازی این رویکرد برای پاکستانی زمینههای موفقیت را در مبارزه با تروریزم، تحریک طالبان پاکستانی و سایر گروههای تروریستی بیشتر میکند. همچنان، تأمین صلح و ثبات در افغانستان، از موارد کلیدیای است که میتواند در موفقیت عملیات مبارزه با تروریزم در پاکستان کمک زیادی کند.