عملکردهای پارلمان افغانستان در بیشتر برههها دچار تردید و ضعف بوده است. بسیاری از مشکلات کشوری ما به ضعف کارکردی همین قوه برمیگردد. این ضعف باعث شده که پیوسته انگشت انتقاد شهروندان، مقامهای سیاسی و حتا بعضی از نمایندگان همین مجلس بهسوی آن بلند شود.
کارکرد مشکوک کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی در روند انتخابات و فساد گسترده در بدنهی حکومت، سبب شده است که باورهایی در میان شهروندان و آگاهان شکل بگیرد که شماری از نمایندگان مجلس نه بنا بر آرا، بلکه بنا بر روابط خود وارد مجلس نمایندگان شدهاند و با استفاده از مزیتهای این مجلس، تجارت سیاسی را راه انداختند. شماری از کسانی که وارد این مجلس شدهاند، صاحب تجارتهای میلیونی در افغانستان و دیگر کشورها هستند و حتا میشود بعضی از نمایندگان این مجلس را شامل حلقهی مافیای اقتصادی دانست.
صبح کابل در تاریخ نوزدهم جنوری همین سال گزارشی را نشر کرد که آشکار ساخت، پارلمان این کشور در گرو مافیای نفت قرار دارد و پاس نشدن بودجهی ۱۴۰۰ از این مجلس نه به دلایل تنخواه کارمندان پایین رتبه بود؛ بلکه قرار گرفتن، قراردادهای نفت وزارتهای دفاع در این بودجه بوده است.
به گفتهی منابع صبح کابل، مافیای نفت، نفعشان را در باقی ماندن این قراردادها به دست «فرماندهی نیروهای مشترک انتقال برای افغانستان» یا سیستیکا (CSTC-A) میدانستند و نمیخواستند نفت وزارت دفاع و داخلهی کشور شامل این بودجه شود.
این گزارش یکی از کارکردهای شکبرانگیز پارلمان است که صبح کابل به آن دست یافته بود.
از موارد بالا که بگذریم؛ اکنون گفتوگوها صلح افغانستان بسیار داغ و پرتنش است و نیاز میرود که پارلمان افغانستان با وجود مشکلات گسترده و مدیریتی، در مسیر تحقق یافتن صلح افغانستان راههای عملی، بایدها و نبایدها را بسنجد تا افغانستان در محفلهای چانهزنی با طالبان پیروز گردد.
اما این قوه گویا سنجاق به لب فروکرده و هیچ واکنشی در این ارتباط ندارد و ریاست این قوه بهجای اینکه تعمقی به مشکلات فعلی کند، پیوسته در حال رفتوآمد به پاکستان است.
به اساس گزارشهای استخباراتی، طالبان ارتشی است که به گونهی نیابتی از سوی پاکستان در داخل افغانستان به جنگ میپردازند؛ اما ریاست قوه مقننهی این کشور سفرهایی به پاکستان دارد که دیگر نمایندههای مردم در این مجلس، از جزئیات آن باخبر نیستند و این خود سبب مشکوک بودن عملکردهای ریاست این قوه است.
حتا شینکی کروخیل، یکی از اعضای مجلس نمایندگان در رابطه به موقف خنثای پارلمان به صلح و عدمتساوی جنسیتی در سفرهای این ریاست اعتراض کرد و سفرها را نیز مشکوک خواند. «چرا پارلمان اینقدر در روند صلح بیتفاوت است و هیچ آجندایی برای آن نداریم؟ حتا کمیتهای که برای صلح باید کار میکرد نیز تعیین نشد. باید هرچه زودتر کمیتهای برای روند صلح تشکیل شود تا دیدگاه نمایندگان مردم را درباره نشست استانبول با شورای عالی مصالحهی ملی و وزارت صلح ارایه کند»
در حالی که بسیاری از فعالین جامعهی مدنی افغانستان و جامعهی جهانی نگران وضعیت زنان پس از صلح در افغانستان است، ریاست این قوه را هیچ زنی در سفرهایش همراهی نمیکند. بانو کروخیل، در بخش دیگری از سخنانش، به سفرهای اخیر میر رحمان رحمانی، رییس مجلس نمایندگان به پاکستان و تاجیکستان اشاره کرده و گفت که در این سفرها، تنها هیئت روسای مجلس اشتراک داشتند و حتا یک نمایندهی زن نیز حضور نداشت.
او گفت: «اصلاً مشخص نیست که در این سفرها درباره چه موضوعاتی بحث شده است! هیئت روسا و هیئتمدیره حتا یک نمایندهی زن را با خود نبرده بودند. در این سفرهای پنهانی، تساوی جنسیتی در نظر گرفته نشده است.»
با این وجود پارلمان افغانستان بهجای اینکه چهرهی دموکراسی، مقوی کنندهی نظام سیاسی و پلی میان مردم و دولت باشد، پیوسته مردم را ناامید کرده، چهرهی دموکراسی کشور را ناکارا جلوه داده و نقشی را که برای نهادینه کردن تأمین حقوق بشری دارد بجا نیاورده و برای تحکیم نظام سیاسی کشور کاری را که باید نکرده است. همچنان پیوسته برعکس آنچه از مجلس یک کشور دموکراتیک توقع میرود، از این پارلمان سرزده است.