قبایل پشتون، خواهان حمایت طالبان در پاکستان شدند

نویسندگان: عمر درز وزیر و ابوبکر صدیق

منبع: وبسایت خبری و تحلیل گندهارا

برگردان: ابوبکر صدیق

جانی‌خیل پاکستان: تلاش‌های پراگنده‌ی ارتش برای سرنگونی طالبان در پاکستان، منجر به اعتراض قبایل پشتون در وزیرستان شمالی شد. اعضای قبایل -پشتون‌ها در جانی‌خیل- با جلوگیری از دفن جسد‌های [کشته‌‌شده‌‌‌] با یک حرکت اعتراضی، به اسلام‌آباد هشدار دادند.
خواست ابتدایی اعضای قبایل۶۰هزارنفری پشتون‌های جانی‌خیل وزیرستان، پاک‌کاری کامل این منطقه‌ از گروه شبیه‌‌نظامی -تروریستان- است. در حالی که دولت روی کاغذ با آن‌ها به توافق رسیده؛ اما سران قبایل، این کنش دولت را غیرعملی می‌دانند.
جانی‌خیل به عنوان سرزمین قبایل پشتون‌ها در نزدیکی ساحه‌ی «بنو-وزیرستان»، قرار دارد. وزیرستان شمالی گذرگاه مرزی مشترک با افغانستان دارد که این اثبات‌کننده‌ی رابطه‌ی تنگاتنگ گروه طالبان با افغانستان است. هرچند دولت پاکستان ادعای پیروزی در برابر تروریزم در این منطقه را‌ دارد؛ اما، فعالان، مخالفان سیاسی و سیاست‌مداران، به این باور اند که راه‌پیمایی جانی‌‌‌خیل، در فرصت کوتاهی دولت را به این نتیجه‌ می‌رساند که در برابر طالبان – اعم از طرف‌داران و مخالفان دولت- دست به کار شود.
فعالان و سیاست‌مداران، به این باور اند که تقسیم‌بندی طالبان به دسته‌های خوب و طالبان بد از طرف دولت پاکستان، نقشه‌‌ای برای بیرون‌راندن شبیه‌نظامیان از ساحه‌ی قبایل‌نشین پشتون است. در همین حال، شمار زیادی از شبیه‌‌نظامیان، به نفع پاکستان در صف طالبان در افغانستان و یا هم در میان جنگ‌جویان تحریک طالبان پاکستانی، می‌جنگند. با افزایش این حملات، تحریک طالبان پاکستان (TTP) دوباره خود را انسجام داده است.
ظهور تازه‌ی طالبان پشتون
مقامات پاکستانی این موضوع را پیچیده می‌دانند. به باور مسؤولان دولتی پاکستان، تنها راه بیرون‌رفت از این معضل، بیرون‌کردن ملیشه‌ها از این ساحه است. عملیات مبارزه با تروریزم در گذشته به دلیل بی‌جا‌شدن و آسیب‌رسیدن به کار مردم، مؤثریت نداشت.
گل‌احمد وزیر، یکی از بزرگان قبایل، گفت: «ما خون پنچ جوان ما که در جریان راه‌پیمایی -ماه مارچ- از دست دادیم را می‌خواهیم.» معترضان، گفتند که ما جسد ملک‌نصیب خان، یکی از بزرگان قبایل را برای دو هفته دفن نکردیم. او، توسط افراد مسلح ناشناس در ۳۰ می کشته شد.
خان یکی از بزرگان قبایل در مدت یک هفته در ماه مارچ با دولت به توافق رسی؛ ولی، مردم جانی‌خیل از دفن جسد چهار جوانی که در اوایل هفته به شکل مرموز کشته شده بودند، سر باز زدند.
اعلم در میان جمعی از مردم جانی‌خیل، هفته‌ی گذشته، اعلام کرد: «ما به طرف اسلام‌آباد راه‌پیمایی می‌کنیم؛ اگر به ما شلیک کنند یا همه‌ی ما را بازداشت کنند، بازهم ما به اعتراض خود ادامه می‌دهیم.»
کارکردن به صلح
رؤوف‌الله، ملک‌نصیب خان، گفت که خانواده‌اش در هچ دشمنی و عداوت منطقه‌‌ای در جانی‌خیل و سایر مناطق قبایلی پشتون، دخیل نبوده است.
او، به رادیو ماشال، گفت: «پس از ۲۰۰۹ برای تأمین صلح کار می‌کرد، بارها از طرف تروریستان مورد حمله قرار گرفت و در در ۳۰ می، او را کشتند.»
«ما امروز برای رسیدن به عدالت، جسد او را در میان مردم گذاشتیم. این برای مردم است که تصمیم بگیرند، چه زمانی او را دفن کنند.» او افزود: اسلام به دفن سریع جسد الا یک روز امر می‌کند؛ اما معترضان از دفن آن تا دو هفته جلوگیری کردند.
لطیف وزیری، فعال سیاسی منطقه‌‌ای، در گفت‌وگوی کوتاه با دولت، شش معترض را در ۳۱ می آزاد کرد. او به رادیو ماشال، گفت: «این کار مورد استقبال قرار گرفت؛ اما مردم به خواست‌های ابتدایی‌شان نرسیدند. او، در ۱۲ جون گفت: گفت‌وگوها جریان داشت؛ اما متوقف شد.»
خواست مردم جانی‌خیل از دولت، بیرون‌راندن تروریستان، بررسی کشته‌شد‌ه‌ها، توجه‌ به قربانیان تروریزم و سرمایه‌‌گذاری روی پروژه‌های توسعه‌ای منطقه‌ای است؛ اما، شمار زیادی از باشندگان جانی‌خیل، با برخورد سرد دولت روبه‌رو اند.
محسن داور، آگاه مسایل حقوق در وزیرستان شمالی، گفت: مردم جانی‌خیل به اسلام‌آباد باور ندارند؛ چون، زمانی که این مردم متواری شدند و کار و زندگی‌شان را در عملیات ارتش سال ۲۰۰۹ از دست دادند و افراد‌شان در راه‌‌پیمایی کشته شد؛ اما خشونت و تروریزم ادامه یافت.
داور به معترضان گفت: «مردم این منطقه‌ به این باور رسیده اند که دولت برای پایان‌دادن به تروریزم در این منطقه‌، تمایل ندارد؛ دولت به آ‌ن‌ها سلاح می‌دهد و اجازه می‌دهد تا بجنگند.»
او گفت: ما وزیرستان و جانی‌خیل را تخلیه می‌کنیم؛ اما این به معنای پایان پروژه‌ی طالبان نیست. اگر سناریوی دولت دنبال‌کردن طالبان باشد، ممکن است به دنبال کسانی برود که در «بنو» به آن‌ها پناه‌گاه داده ‌اند.
حمایت مخفی
داور، یکی از اعضای جنبش حفاظت از حق پشتون‌ها ( PTM)، گفت: این جریان غیرنظامی است که دولت پاکستان را به حمایت مخفی از طالبان متهم می‌کند که و ادعا دارد؛ به ‌جای مبارزه با تروریزم، افراد غیرنظامی را مورد هدف قرار می‌دهند.
ارتش پاکستان، این ادعا را رد کرده و این جنبش را دست‌نشانده‌ی افغانستان می‌‌داند. دولت کابل و جنبش حفاظت از پشتون‌ها، چنین ادعایی را رد می‌کنند.
داور به طالبان نیز پیشنهاد دارد و می‌گوید که «طالبان در رابطه به راه‌بردشان، دوباره فکر کنند؛ چون عامل رنج و درد برای این مردم شد‌ه‌ اند.» می‌خواهم از طالبان خوب و از طالبان بد، بپرسم: «انعام شما برای مردم چه بوده است؛ تحقیر، زخمی و ویرانی؟»
با تلاش‌های زیاد، نتوانستیم دیدگاه طالبان را نیز داشته باشیم؛ اما ایشاق، فرمانده‌ی محلی طالبان و شمار دیگر از طالبان متمایل به دولت که در میان حنبش حفاظت از حقوق پشتون‌ها استند، در برابر دولت می‌جنگند. باورها بر این است که صادرحیات و اخترمحمد، از کسانی استند که این شخصیت‌ها را به طرف طالبان ضددولت ترغیب می‌کنند. به نظر می‌رسد که حیات از افراد نزدیک به حفیظ‌گل بهادر، یکی از فرمانده‌هان محلی وزیرستان شمال و محمد یکی از رهبران جنبش حفاظت از پشتون‌ها است.
افراسیاب ختک، حقوق‌دان و سیاست‌مدار پیشین در قبایل پشتون‌‌نشین، هفته‌ی گذشته، زمانی که دولت جاده‌ها را با کانتینر به روی معترضان بست، با معترضان صحبت کرد. او، گفت: به‌ جای بستن جاده‌ها به روی مردم موزل و جانی‌خیل، به خواست آن‌ها گوش فرا دهید.
او گفت: «پس از توافق دولت برای بررسی کشته‌شده‌ها در ماه مارچ، ملک نصیب، سومین قربانی است. چگونه می‌توانیم مردم محلی را با این همه ناکامی دولت در تعهداتش، متقاعد بسازیم.»
ختک گفت: مسؤولان اسلام‌آباد نشان دادند که تصمیم ندارند تا پناه‌گاه‌های طالبان را از بین ببرند. در دو دهه‌ی گذشه، اسلام‌آباد هیچ اقدامی برای ازبین‌بردن طالبان افغانستانی و سایر گروه‌های تررویستی انجام نداده است؛ اما سناریوی پاکستان این بود که به طالبان پناه بدهد و آن‌ها را برای گفت‌وگو با امریکا متقاعد کند.
او گفت: «هدف اصلی پاکستان، استفاده‌ی ابزاری مردم در جنگ است؛ اما امروز مردم بیدار استند و ایستاده شده‌ اند و صلح‌جویانه‌ حق خود را می‌خواهند. دولت، ممکن با نمایندگان تروریستان تبانی داشته باشد.»
زبیراحمد نیازی، معاون کمیسیون اداره‌ی ملکی بنو، به رادیو ماشال، گفت: ما با معترضان در ارتباط استیم و روی اجرایی‌شدن توافق ماه مارچ بیش‌تر کار می‌کنیم. او گفت: «دلیل بازداشت برخی از رهبران جنبش، برای تهدید امنیتی بوده است.»
یک مقام ارشد نظامی، با افشانشدن نامش، به رادیو ماشال گفت: همه‌ی گزینه‌ها روی دست است؛ اگر چنین راه‌پیمایی ادامه یابد، راه‌برد مبارزه با تروریستان را روی دست می‌گیریم؛ اما منتظر فرصت مناسب هستیم، زمانی که گرمای تابستان به ۴۵ درجه‌ی سانتی‌گراد برسد.
مردم جانی‌خیل، خواهان متوقف‌شدن عملیات نظامی استند. ایشاق که تنها با نام کوچکش در منطقه‌ یاد می‌شود، گفت: «متأسفانه پس از عملیات نظامی ۲۰۰۹، مردم جانی‌خیل هیچ کمکی از سایر قبایل پشتون به دست نیاورده اند.»
کارشناسان، اشاره می‌کنند که در عملیاتی که سال‌ها در وزیرستان شمالی و جنوبی ادامه یافت، یک‌ونیم میلیون از باشندگان محلی در جریان این جنگ‌ها بی‌جا شدند. مردم منطقه به این باور اند که با این اعتراض، اسلام‌آباد را متقاعد کنند که گروه ترویستان را از این منطقه بیرون و حاکمیت قانون را تأمین کند.
عیدرحمان، عضو جنبش حفاظت از حقوق پشتون‌ها، گفت: «ما در آغاز روندی صلح‌جویانه قرار داریم؛ ما می‌خواهم دولت به حرف خود صادق باشد و به آن چه در توافق‌نامه امضا کرده است، عمل کند.»
اعتماد کوتاه‌مدت: در ۱۴ جون، دولت تلاش کرد تا توافق با جانی‌خیل را نقض کند. هرچند با بیش از ۵۰ عضو جنبش، صجت‌هایی داشت؛ اما، دولت نتوانست به توافق برسد.