با برگشت روند صلح و جنجال انتخاباتی، وضعیت چگونه خواهد شد؟

بشیر یاوری
با برگشت روند صلح و جنجال انتخاباتی، وضعیت چگونه خواهد شد؟

طالبان اعلام کرده اند که ملا برادر، معاون این گروه در رأس یک هیأت از جانب این گروه، امروز چهار شنبه (دهم میزان) به اسلام‌آباد سفر کرده که در دیدار با مقامات پاکستانی در مورد موضوعات مهم صحبت می‌کند. سهیل شاهین، یکی از سخن‌گویان طالبان گفته که این چهارمین سفر هیأت طالبان در کشورهای منطقه است. پیش از این ملا برادر در روسیه، چین و ایران سفر کرده بود.

دولت افغانستان در واکنش به سفر ملا برادر به پاکستان گفته است: «صلح باید به رهبری و مالکیت افغان‌ها و دولت افغانستان باشد. تنها در این صورت صلح پایدار ممکن است در غیر آن هر نوع تلاش برای صلح پیشرفت نخواهد داشت.»

پیش از سفر ملا برادر به پاکستان، دولت افغانستان از رفتن هیأت طالبان در روسیه، ایران و چین انتقاد کرده بود که چه چرا این کشورها به جای دولت مشروع و رسمی افغانستان، با طالبان ارتباط می‌گیرند.

در همین حال گفته می‌شود که خلیل‌زاد نیز در پاکستان به سر می‌برد. با آن گفته شده، سفر خلیل‌زاد به پاکستان پیرامون تلاش‌ها در باره‌ی آزادسازی استادان امریکایی است، به نظر می‌رسد آمدن خلیل‌زاد به پاکستان و سفر ملا برادر به این کشور با هم ارتباط دارد و نشان می‌دهد که امریکایی‌ها و طالبان، با زمینه‌سازی پاکستان می‌خواهند دوباره مذاکرات صلحی را که  ترامپ با چند تویت، مرده اعلام کرده بود، دوباره زنده کند.

یک‌ونیم ماه پیش که مسوده‌ی توافق‌نامه‌ی امریکا با طالبان پس از نُه بار نشست میان طالبان و امریکایی‌ها نهایی شد و قرار بود ترامپ با ملا برادر و شماری از اعضای طالبان و اشرف‌غنی در امریکا دیدار کند، از سوی دونالد ترامپ لغو شد. رییس‌جمهور امریکا دلیل لغو دیدار با رهبران طالبان و توقف مذاکره با این گروه را حملات انتحاری طالبان در کابل عنوان کرد که یک سرباز امریکایی در یکی از حملات انتحاری طالبان کشته شده بود.

لغو مذاکره با طالبان از سوی ترامپ، برای طالبان غیرمنتظره بوده و از آن زمان تا حالا در تلاش بوده اند که امریکا مذاکره را از سر بگیرد و توافق‌نامه را به امضا برساند. تا حالا ملابرادر به روسیه، چین و ایران سفر کرده است.

پیش از این ترامپ با عمران‌خان، نخست‌وزیر پاکستان، در حاشیه‌ی اجلاس سازمان ملل در امریکا دیدار کرده بود. با توجه به این رویداد، پاکستان نقش تسهیل‌کننده را برای آغاز مذاکره‌ی امریکا با طالبان بازی می‌کند و گمان می‌رود که ملابرادر با زلمی خلیل‌زاد در مورد از سرگیری مذاکرات امریکا با طالبان، گفت‌وگو کند و از قبل هماهنگی‌هایی‌ نیز در این مورد شده باشد.

توقف روند صلح امریکا با طالبان، یک تاکتیک بود که امریکا خواست به طالبان هشدار بدهد که می‌تواند تصمیم متفاوت بگیرد. هرچند توقف صلح امریکا با طالبان زمینه‌ی برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری را تقویت کرد و انتخابات باوجود چالش‌هایی که داشت، برگزار شد.

از نشانه‌ها برداشت می‌شود که  امریکا می‌خواهد صلح با طالبان را فعال کند. در همین حال نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری معلوم نیست. تیم‌های «دولت‌ساز» و «ثبات و همگرایی» که بیشتر از دیگر تیم‌های انتخاباتی رأی گرفته اند، هر کدام ادعای برندگی در انتخابات می‌کنند. تقلب و بحث تفکیک آرای پاک از ناپاک، جدی است. اگر کمیسیون انتخابات تحت تأثیر قرار بگیرد یا نتواند نتیجه‌ی واقعی انتخابات را معلوم کند و مانند انتخابات ۲۰۱۴ جنجال به ‌وجود آید، وضعیت بحرانی می‌شود. اختلاف دیدگاه در مورد صلح، پیش از این وجود داشت؛ اگر به بهانه‌ی انتخابات اختلاف دیگری ایجاد شود، این ناهماهنگی حل نمی‌شود و سبب بحران می‌شود. در این صورت، زمینه‌ی تحمیل خواست امریکا و صلحی که در آن دولت و مردم افغانستان، نقش نداشته باشند، بیشتر از گذشته فراهم می‌شود. امکان دارد که بحث تشکیل حکومت موقت نیز مطرح شود. اختلاف در مورد نتیجه‌ی انتخابات و صلح می‌تواند بهانه و توجیه مناسب برای طرح این گزینه شود. برای این‌ که وضعیت به این سمت نرود، تنها راه این است که کمیسیون انتخابات با جدیت و تعهدمندی، نتایج قابل قبول را اعلام کند و نامزدان و سیاسیون شرایط را در نظر گرفته، از جنجال و بحران‌آفرینی پرهیز کنند.