خروج از افغانستان؛ هدیه‌ی ترامـپ به جو بایدن

نویسنده: مارک پیری

منبع: نشنل انترست

برگردان: ابوبکر صدیق

توجه‌کردن به سخنان باب گیتس، رییس پیشین سازمان استخبارات امریکا و سکرتر وزارت دفاع احمقانه به نظر می‌رسد. او شاهد بیش‌تر موضوعات در واشنگتن بود و از داوری‌هایش به کرات نقل قول شده است.
بحث مهم اکنون برنده‌شدن جو بایدن -رییس‌جمهوری امریکا- است که تا ماه دیگر قدرت در اتاقی را به دست می‌گیرد که هم‌واره به آن در رفت‌وآمد بود.
آیا جو بایدن آماده‌ی گرفتن قدرت است؟ باب چنین فکری نداشت، گیتس در یادداشت‌های دوره‌ی خدمت‌ اش در نظام گفته است؛ جو بایدن تقریبا در تمام پیش‌بینی‌های خود در رابطه به سیاست خارجی و امنیتی در چهار دهه در اشتباه بود.
قضاوت‌های کیتس به سخنان سیاسی‌هایی می‌ماند که در خیابان‌های بزرگ نقش بسته است. اولین پیش‌بینی کیتس به ۲۰۱۴ بر می‌گردد؛ کسی گره‌ِ سیاست را به خوبی تشخیص می‌داد و بایدن را زیر مطالعه داشت.
انجمنی از دموکرات‌ها با دونالد ترامپ هم‌نظر بودند و بایدن را خواب‌آلود فرض می‌کردند؛ اما یک مشکل در تشریح کیتس وجود داشت، نه تنها که در چهار دهه‌ی گذشته جو یایدن در اشتباه نبود؛ بلکه در بیش‌تر موارد تصمیم درست را نیز گرفته است.
پس از گرفتن معاونیت نخست، جو بایدن در ۲۰۰۸ به افغانستان سفر کرد تا به نمایندگی از اداره‌ی اوباما وضعیت را از نزدیک بررسی کند. این سفر خوبی نبود، دیدار بایدن با رییس‌جمهور کرزی –رییس‌جمهور پیشین کشور- تنش‌زا بود. او با یکی از افسران بلند‌رتبه‌ی نظامی امریکایی دفتر کرزی را ترک کردند. هم‌واره بایدن از افسر نظامی می‌پرسید که امریکا در افغانسان چه خواهد کرد و پاسخ‌های متفاوت می‌یافت؛ از جنگ با طالبان و القاعده تا حمایت از نوسازی افغانستان، تبادل افکار بایدن با سربازان هم‌واره مزاحمت‌آمیز بود: شما این‌جا چه می‌کنید؟ بایدن از هر کسی می‌پرسید، آن‌ها چیزی نمی‌دانستند.
این آغاز دولت اوباما بود، بایدن یکی از رهبران مشکوک در رابطه به افغانستان نمایان شد. در رابطه به افزایش نیروها در این کشور نگران بود، (اما بدون این‌ که بداند افزایش نیروها به چه دلیل است.) پرسش‌های ضروری در مورد تغییر فرماندهان نظامی امریکا در افغانستان وجود داشت (از دیوید مکرانین تا مک کرستال) بحث‌ بی‌نتیجه در رابطه به راه‌برد نظامی و پیشنهادهای اشتباه برای حمایت از بخش نیروهای مبارزه با تروریزم و کارزار حمایت از مردم افغانستان که به گفته‌ی بایدن؛ تمرکز روی مبارزه با القاعده باشد.
آخرین شخصی که با رییس‌جمهور در رابطه به این موضوع مشورت می‌کرد، دیدگاه بایدن (تمرکز مبارزه با القاعده) بود و یا قمسی که «بابت وودوارد» شاید بعدتر در این مورد با تفصیل صحبت کند. بایدن باور داشت که افزایش نیروهای نظامی راه‌ حل نیست و تنها می‌تواند حمایت از تجربه‌ی یک دور ریاست‌جمهوری (۴سال) باشد.
در اخیر اما بایدن دقیق بود، یک هفته پس از برگشت از افغانستان، رییس‌جمهور با فرمانده‌ی ۳۰ هزار نیروها دیدار کرد. بایدن با مک کرستال خسته و تمام نیروها در کنار معاون رییس‌جمهور بودند. بایدن نگران بود که افغانستان سناریویی دیگر جنگ ویتنام خواهد شد. در آغاز ریاست‌جهموری اوباما جنگ جریان داشت، تاریخ زجرآور اما قدرت‌مند. از تمام افسران و مشاوران امنیتی بارک اوباما، تنها جو بایدن راه‌برد نیروها را در افغانستان از نزدیک بررسی کرده بود و می‌دانست برنامه‌‌ای برای پس از خروج نیروها روی دست نیست.
گذشت نصف از سال ۲۰۰۲ چند ماه پس از اتفاق ۱۱ سپتامبر، اهداف به دست آمده بود.
کوین بنسون، افسر بازنشسته و مسوول مکتب مطالعات نظامی نیروهای امریکایی، می‌گوید: «طالبان از کابل بیرون شده بودند و القاعده شکست خورده بود.»؛ اما ۱۹ سال پیش بود. بنسون استدال دارد که چالش‌های اندکی وجود داشت و نیروها مستقر شده بودند؛ اما پس از جابه‌جایی (حضور نیروها منجر به چالش شد و اهداف داخلی برآورده نشد.)
زمانی که پالیسی‌سازان تصمیم به حضور نظامی در جنگ افغانستان گرفتند، این تصمیم برای سربه‌نیستی طالبان و القاعده کافی نبود: چه کسی از تامین حقوق زنان مطمین بود؟ که به فساد پایان می‌داد ؟ و که آماده بود تا تجارت مواد مخدر را متوقف بکند؟
راه‌برد میان فرماندهان نظامی امریکا در افغانستان تشریح شد، کسانی که به واشگتن تهعد کرده بودند که به چالش‌ها پایان بدهند، در حقیقت جنگ افغانستان برای واشنگتن به اساس گفته‌های ادامس وینستون یک چهار‌ضلعی تخریب‌شده بود. وینستون باور داشت که حضور نیروها زمان‌گیر است و نیاز به منابع بیش‌تر دارد و تنها (چهارراه‌ها) حفظ خواهند شد و به تامین امنیت مفید تمام نمی‌شود.
این استدلال درست بود، امروز زمانی که نیروها بیرون می‌شوند، چیزی باقی نیست و حرف این است که چگونه به این چالش پایان بدهند؛ اما این روشن نیست آیا نیروها چنین خواستی داشتند. این وضعیت دقیق به مثالی می‌ماند که غربی‌ها می‌گویند: «همه می‌خواهند اول باشند و تنها یک نفر جرات می‌کند.» فهمیدید که حضور کارآیی نداشت باید بیرون شویم.
این اتفاق پیش از این نیز افتاد است؛ در دسامبر ۱۹۹۵ امریکا تصمیم به فرستادن نزدیک به ۲۰ هزار سرباز به بوسنیا گرفت تا از روند صلح حمایت کنند؛ اما «ادمین لاتون» مخالف طولانی‌شدن حضور امریکا شد: «ما این‌جا نیامدیم تا سال‌ها بجنگیم.» برنامه‌ا‌ی که بعدا امریکا برای ملت‌سازی افغانستان روی دست گرفت.
طبق باور بایدن نیروها اعزام شده بودند تا دشمن را بکشند. اسمیت گفته بود؛ حمایت از کودکان در کودکستان مسوولیت ما نیست، این حرف اسمیت یکی از سخنان مشهور نظامی است. این چیزی نیست که پالیسی‌سازان می‌گویند، چرا اسمیت هنوز چهره‌ی ناشناخته در امریکا باقی‌مانده است؛ در حالی که یک قهرمان و افسر بلندرتبه‌ی نظامی است. او باور داشت که نظامیان باید حمله کنند و منتظر اجرای دستور باشند. این روشن بود که زمانی که بارک اوباما ۳۰ هزار نیرو را در ۲۰۰۹ به افغانستان اعزام کرد فکر نمی‌کرد که کارآیی داشته باشد. همه با برنامه‌ی خروج نیروها در ۲۰۱۱ موافق بود که تقسیم‌بندی زمانی اجرایی شود. جنرال دیوید پتروس، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان به سناتور لندزی گرهامبل، گفت: نگران نباشید، ما متوجه استیم؛ اما ما شاهد این اتفاقات در هفته‌های اخیر استیم؛ دونالد ترامپ در ۱۷ نوامبر تصمیم به خروج نیروها در افغانستان گرفت.
این اعلام با دیدگاه‌های متفات فرماندهان بازنشسته‌ی امریکا مواجه بود. جنرال جان الن، فرمانده پیشین نیروهای دریایی و رییس انستیتیوت بروکینز گفت: هیج راه‌برد تخنیکی وجود ندارد. عملی‌کردن تصمیم ترامپ برای خروج نیروها، اداره‌ی جو بایدن را در وضعیت دشوار قرار خواهد داد.
شمار زیادی از فرماندهان فعلی امریکا نگرانی الن را نادیده می‌گیرند و به این باور اند که یک راه‌ بیرون‌شدن از جنگ طولانی افغانستان را پیدا کنند.
اما با اعلام خروج دونالد ترامپ شمار زیادی از سناتوران حزب دموکرات، از جمله الینسیو تومی‌دیکوارت و روهید ایسلند، همه می‌گویند که ما نمی‌توانیم امنیت امریکا و روابط با متحدان خویش را قربانی تصمیم ترامپ کنیم؛ اما اخیر تغییر دیدگاه ایجاد شده و آدام اسمت، رییس کمیته‌ی دفاعی سنای امریکا پس از صحبت با کرستوفر میلر، سرپرست وزارت دفاع امریکا گفته است که تصمیم ترامپ برای خروج از افغانستان درست است.