بن‌بست تازه‌ی صلح و تقلای امریکا برای تغییر دیدگاه دولت افغانستان

مجیب ارژنگ
بن‌بست تازه‌ی صلح و تقلای امریکا برای تغییر دیدگاه دولت افغانستان

بحث صلح با گروه طالبان که از ۱۰ حوت سال گذشته وارد آجندانی کاری دولت افغانستان شد؛ این روزها بیش‌تر از هر زمانی دچار ابهام شده است. در تلاش برای رسیدن به صلح با طالبان، دولت افغانستان تا هنوز یک هزار زندانی گروه طالبان را از زندان‌های کشور آزاد کرده است. گروه طالبان نیز ۱۷۱ زندانی دولت افغانستان را آزاد کرده است؛ اما حالا روند آزادی زندانیان طالب توقف یافته و به نظر می‌رسد که کتاب صلح با طالبان نیز بسته شده است.

از ۱۰ حوت سال گذشته تا حالا، گروه طالبان و دولت افغانستان، پیوسته یگ‌دیگر را به تعهد‌شکنی، ایجاد مانع برای رسیدن به صلح و ادامه‌ی جنگ متهم کرده اند؛ اما این اتهام‌بستن‌ها و بی‌اعتمادی از ۲۳ ثور به این سو بیش‌تر از هر زمانی خطرناک‌تر شده و به مانعی برای رسیدن به صلح با گروه طالبان بدل شده است.

در ۲۳ ثور، پس از حمله‌های انتحاری در زایش‌گاهی در برچی کابل و مراسم خاک‌سپاری در ننگرهار، دولت افغانستان موقف متفاوت‌تر و سخت‌تری را در برابر گروه طالبان پیش گرفت.

محمداشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، شام روز سه شنبه (۲۳ ثور)، حمله بر زایش‌گاه برچی و مراسم خاک‌سپاری در ننگرهار را کار گروه طالب و داعش خواند و به نیروهای امنیتی کشور دستور داد، تا از حالت دفاعی برون شده و حمله‌های خود بر گروه‌های تروریستی داعش و طالب را از سر بگیرند.

در واکنش به ادعای آقای غنی، مبنی بر دست داشتن گروه طالبان در حمله‌های اخیر، این گروه لحظاتی پس از موقف‌گیری اشرف‌غنی، اعلامیه‌ای مبنی بر رد دست داشتن شان در این حمله‌ها صادر کرد.

گروه طالبان مدعی است که حمله بر زایش‌گاه برچی و مراسم خاک‌سپاری در ننگرهار، کار دولت افغانستان است که در هم‌کاری با گروه داعش انجام یافته است. این گروه گفته است که اشرف‌غنی، می‌خواهد با دستور حمله‌های تهاجمی به نیروهای امنیتی، برای رسیدن به صلح مانع ایجاد کند؛ اما صدیق صدیقی، سخن‌گوی ریاست‌جمهوری، روز گذشته (۲۶ثور)، در تویتی گفته است که دولت افغانستان هیچ وقت از پروسه‌ي صلح عقب‌نشینی نکرده؛ بلکه برای برقراری یک صلح پایدار و باعزت در کشور، متعهد بوده و گام‌های اساسی را نيز برداشته است.

 صدیقی مدعی است که نیت حکومت افغانستان صلح است و این طالبان استند که بر دوام خشونت باورمند اند.

او، می‌گوید که طالبان با انکار از دست‌داشتن در حملات تروریستی اخیر در ولایت‌های کابل و ننگرهار، نمی‌توانند برائت حاصل کنند؛ اما مطمئن نیست که حمله‌های اخیر کار گروه طالبان باشد. سخن‌گوی ریاست‌جمهوی می‌گوید که  حمله‌ بر شفاخانه‌ی صدبستر دشت ‌برچی در کابل، نیاز به تحقیقات بیش‌تر دارد و نهادهای امنیتی و کشفی روی آن کار می‌کنند.

از سوی دیگر، دولت افغانستان نیز تا هنوز ثابت نتوانسته است که حمله‌های (۲۳ ثور)، کار کدام گروه تروریستی بوده است.

آقای غنی، نیز نمی‌تواند به صراحت بگوید که حمله‌های (۲۳ ثور)، کار گروه تروریستی طالب است؛ او تنها می‌گوید که با حمله بر زایش‌گاه برچی و مراسم خاک‌سپاری در ننگرهار، گروه طالبان و داعش یک بار دیگر ثابت کردند که به خشونت باورمند استند و به کشتن مردم ادامه می‌دهند.

از سوی دیگر، زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی امریکا برای افغانستان، روز گذشته (۲۶ ثور)، در تویتی ادعا کرده است که به اساس ارزیابی‌های امریکا، حمله بر زایش‌گاه برچی و مراسم خاک‌سپاری در ننگرهار، کار شاخه‌ی خراسان گروه داعش است.

خلیل‌زاد اما تنها به اظهار نظر در مورد حمله‌های اخیر بسنده نکرده و با لحنی آمرانه، دولت افغانستان را مخاطب قرارده نوشته است: «به عوض افتادن در دام داعش و به تأخیر انداختن یا ایجاد موانع برای صلح، افغان‌ها باید با هم یک‌جا شوند تا این تهدید را شکست دهند و فرصت تاریخی صلح را دنبال کنند. بهانه‌جويي‌های بیش‌تر جا ندارد.»

این اظهار خلیل‌زاد با این لحن آمرانه، در ادامه‌ی توافق‌نامه‌ی صلح این کشور با گروه طالبان تعریف می‌شود؛ در این توافق‌نامه امریکا به حمایت از گروه طالبان در برابر افغانستان قرار گرفته است و حالا نیز با این واکنش اخیر، خلیل‌زاد در برابر دولت افغانستان ایستاد شده و بدون هیچ نوع ترفند دیپلماتیک، به گونه‌ی مستقیم دولت افغانستان را محکوم به پذیرش دستور خود می‌داند.

این در حالی است که به اساس حقوق بین‌الملل، تنها دولت افغانستان است که صلاحیت تصمیم‌گیری در امور داخلی خود را دارد و امریکا مکلف به اصل عدم مداخله در سیاست خارجی خود در برابر افغانستان است.

امریکا اگر واقعا می‌خواست افغانستان به صلح برسد، باید در ۱۹ سال حضورش در این کشور، گروه طالبان را نابود کرده بود نه این که با این گروه صلح کند.

از سوی دیگر، دولت امریکا در برابر پاکستان که مرکز اصلی و پرورش گروه طالبان و پناه‌گاه امن همیشگی شان اند، هیچ‌گاه برخورد جدی نداشته و نخواسته است که مانع پاکستان برای پرورش تروریسم و صادر کردن آن به افغانستان شود؛ زیرا پاکستان هم‌کار استراتژیک امریکا در منطقه است.