طالبان و امریکا توافق می‌کنند؛ سرنوشت مذاکرات بین‌الافغانی چه خواهد شد؟

مردم افغانستان چهل سال است که در جنگ به سر می‌برند. صدها هزار نفر در این جنگ کشته و بخش‌ بزرگی از زیربناهای اقتصادی نیز نابود شده است. با وجود سرازیر شان میلیاردها دالر به منظور بازسازی و تشکیل حکومت‌داری خوب، پس از سال ۲۰۰۱، هنوز هم شهروندان افغانستان در فقر مطلق به سر می‌برند و با گذشت هر روز نیز نرخ امید به زندگی کاهش می‌یابد.
اما این روزها که بحث‌ امضای توافق‌نامه‌ی صلح میان امریکا و طالبان جدی شده و قرار است تا پایان ماه جاری میلادی به امضا برسد، افغان‌ها نیز امید دوباره گرفته و انتظار می‌کشند که راهی برای پایان این جنگ طولانی پیدا شود.
حدود یک و نیم سال است که زلمی خلیل‌زاد به نمایندگی از امریکا با نمایندگان طالبان در قطر گفت‌وگو کرد. اکنون آن‌گونه که وزارت خارجه‌ی امریکا و دفتر سخن‌گوی طالبان اعلام کرده اند، قرار است پای توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان که نتیجه‌ی این گفت‌وگوها و رأی‌زنی‌ها است، در ۲۹ فبروری یعنی هفت روز دیگر، امضا شود.
طالبان توافق کرده اند که در مدت هفت روز دیگر، خشونت‌ها را کاهش می‌دهند و به توافقی که با نمایندگان امریکا کرده اند، عمل خواهند کرد. دفتر شورای امنیت ملی افغانستان، روز جمعه اعلام کرد که روند کاهش خشونت‌ها یا حالت «نیمه‌‌آتش‌بس» قرار است از امروز شنبه (۳ حوت) در سراسر افغانستان آغاز شود. بر اساس این توافق‌، طالبان در جریان این یک هفته، حملات خود را در مسیر شاهراه‌ها، اماکن عمومی، مراکز شهرها و مواضع ارتش و پولیس متوقف می‌کنند، تا به امریکا اطمینان دهند، برای امضای توافق‌نامه‌ی صلح متعهد استند.
حکومت افغانستان هرچند از کاهش یک‌هفته‌ای خشونت از سوی طالبان استقبال کرده؛ اما می‌گوید که نیروهای امنیتی برای هرگونه وضعیت احتمالی آمادگی دارند و در صورتی که طالبان هم‌چنان به حملات خود ادامه دهند، نیروهای امنیتی پاسخ مشابه خواهند داد.
در آستانه‌ی نهایی شدن توافق‌نامه‌ی صلح و امضای آن تا ده روز دیگر، اخیرا سراج‌الدین حقانی، معاون گروه طالبان، در مقاله‌ای که برای روزنامه‌ی نیویورک تایمز نوشته، گفته است که آن‌ها آماده اند، یک نظام سیاسی جدید و فراگیر در افغانستان ساخته شود؛ نظامی که به تعبیر معاون گروه طالبان، در آن صدای همه‌ی افغان‌ها منعکس شود و هیچ افغان احساس نکند از آن بیرون مانده است.
سراج‌الدین حقانی هم‌چنان در بخش دیگر این مقاله اطمینان داده است که آن‌ها متعهد به عملی ساختن تمام جزئیات این توافق‌نامه استند تا اعتمادی را که امریکا به دنبال آن است، به میان آید.
این که آیا توافق‌نامه‌ی صلح میان امریکا و طالبان تا ده روز به امضا می‌رسد یا خیر، مسأله‌ای است که تا جایی حل شده؛ زیرا امریکا یک‌ونیم سال به دنبال این بود که به این مرحله‌ای از توافق با طالبان برسد و به سادگی نمی‌تواند از امضای آن چشم‌پوشی کند؛ اما مسأله‌ای که هنوز مایه‌ی نگرانی است، چگونگی توافقی است که میان حکومت افغانستان و طالبان به میان می‌آید؛ یعنی شرایط پس از امضای توافق‌نامه میان امریکا و طالبان که نام گفت‌وگوهای بین الافغانی را روی آن گذاشته اند.
آنگونه که مقام‌های دخیل در گفت‌وگوهای صلح اظهار داشته اند، قرار است ده روز پس از امضای توافق‌نامه‌ی صلح میان امریکا و طالبان، مذاکرات بین‌الافغانی آغاز شود. حکومت افغانستان اما تا کنون تیم مذاکره‌کننده با طالبان را انتخاب نکرده و سردرگمی‌های زیادی در مورد چگونگی تشکیل این تیم وجود دارد.
حتا معاون گروه طالبان نیز در این مقاله‌ی خود گفته است که در پی امضای توافق‌نامه با امریکا، بزرگ‌ترین چالش، دست یافتن به یک توافق جامع با گروه‌های مختلف افغان در مذاکرات بین‌الافغانی خواهد بود.
یکی از خواست‌های مهم طالبان پیش از آغاز مذاکرات بین‌الافغانی، آزادی پنج هزار زندانی این گروه از زندان‌های افغانستان است؛ اما حکومت افغانستان ظاهرا با این خواست طالبان مخالفت کرده است. صدیق صدیقی، سخن‌گوی ریاست‌جمهوری، هفته‌ی پیش در یک نشست خبری گفت که قرار نیست، طالب هر خواستی داشته باشد، حکومت نیز آن‌ را عملی کند. به گفته‌ی او، با آغاز مذاکرات میان حکومت و طالبان، به این خواست نیز رسیدگی خواهد شد.
اما بحثی‌ که این‌ روزها پروسه‌ی صلح را در افغانستان به حاشیه‌ برده، تنش‌های ناشی از اعلام نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری است. اکنون افغانستان دو رییس‌جمهور دارد؛ یکی را کمیسیون انتخابات به عنوان رییس‌جمهور معرفی کرده است و دومی خودش خود را برنده‌ی انتخابات می‌داند؛ اتفاقی که برای افغانستان خوشایند نیست.
بر اساس فیصله‌ی کمیسیون انتخابات، کار محمداشرف غنی به عنوان رییس‌جمهور برای پنج سال آینده تمدید شد؛ اما عبدالله عبدالله، رییس اجرایی حکومت وحدت ملی و جدی‌ترین رقیب آقای غنی، نسبت به اعلام نتیجه‌ مخالفت نشان داده و اعلام کرده است که برنده‌ی اصلی او است و حکومت همه‌شمول تشکیل می‌دهد.
افروزن بر آقای عبدالله، شماری دیگر از چهره‌های سیاسی به شمول حامد کرزی، رییس‌جمهور پیشین نیز مخالف این نتیجه‌ اند و تأکید کرده اند که ابتدا باید پروسه‌ی صلح به نتیجه‌ برسد و پس از آن دوباره انتخابات برگزار شود تا طالبان نیز در انتخابات حضور داشته باشند؛ مسأله‌ای که ارگ آن را رد می‌کند.
امریکا از حامیان اصلی حکومت افغانستان در ۱۸ سال گذشته نیز پس از سه روز از اعلام نتیجه‌ی انتخابات، تا کنون موقف خاصی نسبت به اعلام نتیجه‌ی انتخابات نداشته است. مایک پمپئو، وزیر خارجه‌ی امریکا گفته است که که کشورش، از نزدیک نتایج انتخابات این کشور را دنبال می‌کند. او افزوده است: «پیش از آن که بسیار دیر شود، در مورد نتیجه‌ی نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان اعلامیه می‌دهیم.»
در همین حال، شماری از آگاهان سیاسی به این باور اند، تا زمانی که امریکا موقف خود را در قبال نتیجه‌ی انتخابات مشخص نکند، وضعیت پیچیده‌ی سیاسی نیز به همین منوال ادامه خواهد داشت و این می‌تواند پروسه‌ی صلح را نیز متأثر کند. هرچند اتحادیه‌ی اروپا و شماری از کشورهای همسایه به رییس‌جمهور غنی برنده شدن دوباره‌ی او را تبریک گفته اند.
موسا فریور، آگاه سیاسی، روز جمعه (۲دلو) به روزنامه‌ی صبح کابل گفت، برخوردهایی که در فضای سیاسی افغانستان پس از اعلام نتیجه‌ی نهایی انتخابات به وجود آمده، کاملا همه‌ چیز را متشنج کرده است و در صورتی که حکومت افغانستان نتواند وضعیت کنونی را مدیریت کند، بحران‌های شدیدی ایجاد خواهد شد.
آقای فریور گفت: «هنوز موضع ایالات متحده‌ی امریکا در مورد انتخابات افغانستان معلوم نیست. این مشکل خواهد بود که تا روشن شدن موضع امریکا در مورد صلح یک نظر واحد داد.»
آگاهان تأکید می‌کنند که سرنوشت پروسه‌ی صلح افغانستان نیز در گروِ حل تنش‌های به وجود آمده از انتخابات ریاست‌جمهوری است.