نویسنده: آلبرت هانت
منبع: The Hill
برگردان: ابوبکر صدیق
زمانی که در دانشگاه پنسیلوانیا سیاست و مطبوعات تدریس میکردم، در دفترچههای یادداشت دانشجویان یکی از اصطلاحات معروف هری ترومن (Harry Truman) رییسجمهوری سابق و اقتصادان را مینگاشتند: «با دو دست گرفتن بهتر از یک دست گرفتن است.» اقتصاددانها با این شیوهها میخواهند توازن در یک معادله را بهصورت بهتر تفصیل کنند.
افغانستان در این محور
آیا امریکا میتواند بهصورت موفق از طولانیترین جنگ – جنگی که امریکا در افغانستان در ۲۰۰۱ آغاز کرد- به سادهترین روش بیرون شود؟ یا این خروج تنها منجر میشود که – افغانستان – دوباره، مکانی امن برای تروریستان تبدیل شود و یک فضای غمانگیز و فاجعهبار رو به گسترش را برای زنان به ارمغان آورد؟
در دو طرف این معادله شگفتیهایی وجود دارد؛ در توافقنامه ادارهی ترامپ با طالبان گفته شده است که امریکا ۲۵۰۰ نظامی را تا اول ماه می از این کشور بیرون میکند. در این توافقنامه همچنان به مشارکت طالبان و کاهش خشونتها اشاره شده است.
رییسجمهور جو بایدن که یکی منتقدان برنامهی ادارهی ترامپ در رابطه به افغانستان بود، حدود یک ماه پیش دیدگاه خود را همگانی کرد.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه امریکا تلاش میکند که دیدگاه واحدی را میان سازمان ملل متحد و قدرتهای منطقهای را در رابطه به توافق دوحه ایجاد کند و این چهارمین رییسجمهور امریکا است که درگیری مسئله افغانستان شده است.
نظریه بیرون شدن از افغانستان بهصورت روشن بیان شده است: امریکا پس از حملات فاجعهبار اسامه بنلادن، ۱۱ سپتامبر، در ۲۰۰۱ وارد افغانستان شد و تا هنوز ۲۴۰۰ امریکایی در این جنگ کشته شده و بیش از ۲۰ هزار سرباز دیگر زخمی شدهاند. قابل درنگترین مسئله، هزینه مالی این جنگ است که به بیش از چند تریلیون دالر میرسد.
روند توسعه در افغانستان در سالهای نخست چشمگیر بود. بعدها که ادارهی بوش تمرکز خود را به عراق معطوف کرد و روند توسعه در این کشور کمرنگ شد، اکنون طالبان در بیشتر بخشهای این کشور بیرون از چند شهر معدود حضور دارند.
همکاری با افغانستان در حال کاهش یافتن است و چنددستگی در میان رهبری این کشور وجود دارد، رویای ملتسازی در این کشور یک بار دیگر به ناکامی مواجه شده است.
مهمتر اینکه حدود یک سال پیش روزنامه واشنگتنپست به مدارک محرم از دولت امریکا دست یافت که نشان میدهد؛ رهبری، مردم عام و نظامیان این کشور از جنگی که نتیجهای را بهدنبال نداشته است، خسته شدهاند.
سایه ویتنام
از چشمانداز بیشتر مردم، بیرون شدن از افغانستان یک خطر است و خروج نظامیان امریکا و ناتو را در اول ماه می به مساوی به بیثباتی در افغانستان میدانند.
جک رید، رییس کمیته دفاعی مجلس سنای امریکا، میگوید: افغانستان نمیتواند بهعنوان مکانی پروژهای برای طرح و اجرایی حملات تروریستی باشد. این هشدار یکی از اعضای کانگرس ملی امریکا برای نهادهای ملی امنیتی است: «من مطمین نیستم که بتوانیم از طرح و حملات –حمله گروههای تروریستی- بدون حضور جلوگیری کنیم.»
دیدگاهها در کانگرس ملی امریکا مورد تأیید گروه قرار گرفت که در مورد افغانستان مطالعه میکنند.
این گروهها تأیید کردند که خشونت طالبان پس از امضای توافقنامهی دوحه افزایش چشمگیری داشته و هزاران تن در آن کشته شده است.
طالبان توجهی به ارزشهای حقوقبشری و انسانی، ندارند. اگر نیروهای امریکایی بیرون شوند، ما باید انتظار یک فاجعه را در این کشور داشته باشیم.
در حالی که در بخشهای بنیادی حقوق انسانی؛ مانند حقوق زنان دستآوردهای زیادی وجود دارد؛ حدود ۳.۵ میلیون دختر در حال حاضر به مکتب میروند که ۷۰ درصد افزایش را نسبت به سال ۲۰۰۱ نشان میدهد. اگر یک گروه بنیادگرای اسلامی دوباره در این کشور حاکمیت پیدا کند، بدون شک این دستآوردها از بین خواهد رفت.
۲۵۰۰ نظامی امریکایی که اکنون در افغانستان حضور دارند، بخش اندکی از ۱۰۰ هزار نیرویی امریکایی که حدود یک دهه است با ۷۰۰۰ هزار نیروی متحدان امریکا – ناتو – همراهی میشوند. این بخش از نیروها، مسئولیت حمایت از نظامیان افغانستان را دارند و در بخشهای مبارزه با تروریزم سهم میگیرند.
هفته گذشته زمانی که گزارشهایی را از نیویورکر خواندم به فکر همان مقولهی اقتصادی افتادم: «با دو دست گرفتن بهتر از یک دست گرفتن است.» دِکستر فیلکنز (Dexter Filkins) یکی از گزارشنویسان جنگ، در یک نوشته به تصویر سیاهی از افغانستان پرداخته که نیروهای امنیتی، در برابر طالبان قرار دارد، در این گزارش همچنان به پیشرفتها و مهارت زنان افغانستان اشاره شده و دستآوردهای یک مرکز آموزشی، سرپناه و توسعه مهارت زنان نیز اشاره شده است.
منطق باور نمیکند که زنان، این دستآوردهای خود را از دست بدهند. ممکن است تا چند ماه و حداکثر یک سال وضعیت تغییر کند. این اعصاب خردکن نیست؛ اما اگر امریکاییها ادعا میکنند که ما به اساس توافقنامه دوحه از افغانستان بیرون نشویم، طالبان دوباره حملات خود را بالای نیروهای ما آغاز میکنند.
۱۹ سال پیش، ما شاهد بودیم که رهبری امریکا تصمیم گرفت وارد کشوری شویم که در آنجا اسامه بنلادن اقامت داشت. در آن زمان، دوست من، راجر آلتمن (Roger Altman) از من پرسید؛ در مورد تاریخ افغانستان چیزی میدانی؟ این کشور برای قرنها درگیر جنگ بوده و تنشهای شدید قومی را پشت سر گذاشته است. در این کشور نیروهای بریتانیایی، روسی به جنگ رفتهاند و امروز قسمی که معلوم میشود، امریکاییهای به جنگ میروند.
به یاد داشته باشید که اگر حدود یک قرن یا نیمقرن پیش کسانی آمدند و دوباره افغانستان را ترک کردند، شرایط متفاوت بود. در آن زمان نیروهایی که از افغانستان بیرون شدند، زنان افغانستان به نظاره بقایای بازمانده از جنگ میبرآمدند، در حالی امروز تفاوتهای زیادی در این افغانستان به چشم میخورد.
یادداشت: آلبرت هانت، دبیر اجرایی در بولمبورگ بود. او بهعنوان نویسنده و ویراستار و ستوننویس والاستریت ژورنال در واشنگتن بود و در ۲۰۲۰ با جیمز کارویل، اتاق جنگ سیاسی را ایجاد کرده است.