بهدنبال توافق روی کارشیوهی گفتوگوهای صلح افغانستان، هیئتهای کاری دو طرف ایجاد شد تا دربارهی برنامهی اصلی گفتوگوها صحبت کنند؛ اما پس از ایجاد این گروههای کاری، گفتوگوهای صلح افغانستان به وقفهی ۲۳ روزه روبهرو شد. گفته میشود که پس از این وقفه، مکان گفتوگوها نیز، تغییر خواهد کرد.
معصوم استانکزی، رییس هیئت گفتوگوکنندهی دولت افغانستان چهارشنبه (۲۶ قوس) در دیدار با داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحهی ملی، گفت که محل برگزاری دور دوم گفتوگوهای صلح بهزودی مشخص خواهد شد.
آقای استانکزی دربارهی وقفهی گفتوگوهای صلح افغانستان، چنین تصریح کرد: «قرار است وارد مرحلهی حساس و حیاتی شویم؛ لازم بود تا جمعاً به کشور برگردیم و در این باره مشوره کنیم.»
با این حال، مقامهای دولت افغانستان از طالبان خواستهاند که دور دوم گفتوگوها، در خاک افغانستان ادامه پیدا کند.
محمد اشرف غنی، رییسجمهور افغانستان دوشنبه (۲۴ قوس) در نشست کابینه در کابل، تأکید کرد که باید دور دوم گفتوگوهای صلح، در خاک این کشور برگزار شود. «میخواهم به قوت اظهارات مشاور امنیت ملی افغانستان را دربارهی اینکه ما ترجیح میدهیم تا دور دوم گفتوگوهای صلح در افغانستان انجام شود را، تأیید کنم.»
آقای غنی افزود: «اگر طالبان ادعا دارند که در سرزمین افغانستاناند؛ پس چرا در خاک افغانستان مذاکره نمیکنند؟ هرجایی از افغانستان را که آنها بخواهند، دولت افغانستان آماده است تا با آنها مذاکره کند… وقت آن نیست که هتلهای مجلل و پنج ستاره پیششرط همه گذاشته شود. ضروری است که همهی مردم ببینند تا مذاکرات چگونه انجام میشود؟ روی کدام موضوعات تمرکز میشود و چرا؟»
بحث مکان برگزاری دور دوم گفتوگوهای صلح افغانستان در زمانی مطرح میشود که هیئت دو طرف به وقفهی ۲۳ روزه رفتهاند. با این حال، اما این نگرانی مطرح شده است که دور دوم گفتوگوها در زمان مشخصشدهی آن (۱۶ جدی) شروع میشود؛ یا نه.
داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحهی ملی گفته است: «مکان مذاکرات نباید مانع ادامهی گفتوگوهای صلح شود.»
آقای عبدالله هرچند تأکید کرد؛ ترجیح دولت این است که دور بعدی گفتوگوهای صلح در افغانستان ادامه یابد؛ اما تصمیم نهایی – روی مکان گفتوگوهای صلح افغانستان- به توافق دو طرف بستگی دارد.
شماری از آگاهان باور دارند که مرحلهی دوم گفتوگوها که پس از ۲۳ روز وقفه شروع میشود، مرحلهی حساس و تعیینکننده است؛ پس بهاضافهی دولت افغانستان، پاکستان نیز تلاش دارد که این گفتوگوها در خاک آن کشور ادامه یابد.
رحمتالله بیژنپور، کارشناس سیاسی میگوید که چالشهای زیادی فراروی دور دوم گفتوگوهای صلح افغانستان وجود دارد. ایالت متحدهی امریکا به نحوی به طالبان و پاکستان فهمانده است که گفتوگوهای صلح افغانستان باید ختم شود. «از اینرو، پاکستان تلاش میکند که با برگزاری گفتوگوها در این کشور، نتایج صلح را مهندسی کند.»
هیئت گفتوگوکنندهی طالبان به ریاست ملا عبدالغنی برادر به تاریخ (۲۵ قوس) به پاکستان رفت و با عمران خان، نخستوزیر و شاه محمود قریشی وزیر خارجهی این کشور دیدار کرد.
پس از سفر هیئت طالبان به پاکستان، وزارت خارجهی افغانستان در اعلامیهای گفت که دولت افغانستان از این سفر آگاهی داشته است. در اعلامیه آمده است: «سفر هیئت طالبان به پاکستان در مشورت با دولت جمهوری افغانستان و درنتیجهی سفر اخیر نخستوزیر پاکستان به کابل صورت گرفته است.»
در بخش دیگر این اعلامیه، آمده است که این سفر، بخشی از تلاشها برای تقویت روند صلح و آشتی ملی در افغانستان است و این کشور از آن قدردانی میکند.
با این حال داکتر نعیم وردک، سخنگوی هیئت گفتوگوکنندهی طالبان، در برگهی تویترش نوشته است: «سفر طالبان به دعوت رسمی پاکستان انجام میشود و قرار است روی موضوعات مرتبط با مهاجران افغان و مشکلات بازرگانی میان دو کشور صحبت کند.»
آگاهان اما باور دارند که سفرهای هیئت طالبان به کشورهای منطقه، به مشورهی امریکا انجام شده است. سفر هیئت طالبان به پاکستان، در حالی انجام میشود که نمایندهی ویژهی وزارت خارجهی امریکا در امور صلح افغانستان، با هیئت طالبان و مقامهای پاکستانی دیدار کرده است. آقای بیژنپور میگوید: «سفر طالبان به پاکستان و احتمالاً به ایران و چین، به مشورهی امریکا صورت میگیرد. امریکایی با این شیوه میخواهند که به نحوی فشار را بالای دولت افغانستان بیشتر کند.»
ادامهی گفتوگوها در کندهار؟!
شماری از مقامهای دولت افغانستان از گروه طالبان خواستهاند که گفتوگوها را در کندهار ادامه بدهند.
وحید عمر، مشاور رییسجمهور غنی، چهارشنبه (۲۶ قوس) در برگهی تویترش نوشت که دور دوم گفتوگوهای صلح افغانستان، باید در ولایت کندهار شروع شود. «اکنون که هر دو تیم به خانهی خود برگشتهاند، خوب است که دور بعدی گفتوگوها در کندهار برگزار شود. ما از کابل و شما (طالبان) از اسلامآباد این زحمت را بکشید، در مسجد خرقهی مبارک آمادگیها را میگیریم.»
آقای عمر تصریح کرده است: «این مسجد، هتل پنج ستاره نیست؛ اما از لحاظ تاریخ و تقدس برای یک صلح افغانی، اسلامی و پایدار، مکان بهتری خواهد بود.»
از سویی هم شماری از اعضای مجلس نمایندگان میگویند که ادامهی گفتوگوهای صلح افغانستان در داخل کشور، به نفع هر دو جانب گفتوگوها است.
غلام فاروق مجروح، عضو مجلس نمایندگان، به روزنامهی صبح کابل میگوید که گفتوگوها در هر کشوری برگزار شود، دولت افغانستان آمادگی آن را دارد؛ اما بهتر این است که دور بعدی گفتوگوها در افغانستان دنبال شود. «جنگ در داخل افغانستان است، بهتر است که صلح هم در داخل افغانستان باشد.»
او اما بعید میداند که طالبان این درخواست دولت را بپذیرند.
کندهار ولایتی است که طالبان در آن ظهور و سربازگیری کرد. بهاضافهی آن، کندهار پس از دولت احمدشاهی، یکی از شهرهای استراتژیک و با اهمیت برای حاکمان افغانستان بوده است. آگاهان در این باره باور دارند که دولت افغانستان، با درک این موضوع، تلاش دارد که به گروه طالبان و جنگجویان این گروه تأثیر بگذارد.
آقای بیژنپور میگوید که مطرح کردن ولایت کندهار بهمثابهی مکانی برای گفتوگوهای صلح، ریشه در دیدگاه چهل سال پیش یک قشر خاص جامعه دارد؛ دیدگاهی که تلاش میکرد، حکومت «پشتون-بلوچ» را در افغانستان ایجاد کند. او میافزاید: «دولت افغانستان به این گمان است که طالبان بنا به دو دلیل کندهار را برای ادامهی گفتوگوها میپذیرند؛ نخست اینکه دولتهای سنتی پس از احمدشاه بابا در کندهار بوده و یا هویت کندهاری داشته اند؛ دوم اینکه ظهور و ایجاد نخستین پایگاه نظامی طالبان در کندهار بود و طالبان فکر میکنند که در این ولایت میتوانند به خواستهای شان دست یابند.»
با اینهمه، رییسجمهور غنی نیز، روز پنجشنبه (۲۷ قوس) در رأس یک هیئت عالیرتبه به کندهار رفت و با مقامهای محلی کندهار، بزرگان مردمی، زنان، جوانان و اعضای جامعهی مدنی این ولایت دیدار و گفتوگو کرد.
هرچند گفته میشود که سفر رییسجمهور غنی به کندهار، برای بررسی وضعیت عمومی این ولایت بوده است؛ اما آگاهان میگویند که سفر آقای غنی بیربط با انتخاب مکان برای دور بعدی گفتوگوهای صلح افغانستان نیست.