تبارشناسی طالبان، بیش از هر امکان و خوانشی، گره خورده به شیوههای نامتعارف خشونت و جنگ که نه تنها در میدان جنگ، بل در همه بخشهای زندگی، با همین تبار و منطق عمل میکنند. این گروه، تا اکنون، دست به هر نوع خشونت و عمل ضد انسانیای زده است تا به مردم ثابت کند که در هیچ موردی، نمیتوان به آن اعتماد کرد. سربریدن انسانهای بیگناه، تخریب تأسیسات عامالمنفعه و کشتار گروهی و بیرحمانهی افراد ملکی، خشونتخواهی این گروه را طوری در افکار عامه جا داده که هیچ ادعای صلحجویانه و انسانیای از سوی این گروه، مورد اعتماد مردم قرار نمیگیرد.
سخنگویان و اعضای هیئت طالبان، طی سالهای اخیر به دلیل حضور در کشورهای خارجی و ملاقات با دیپلماتها و خبرنگاران، هرازگاهی، حرفهای امیدوارکنندهای به زبان میآورند که گویا رویکرد این گروه تغییر کرده است. هفتهی گذشته، عباس استانکزی، معاون دفتر سیاسی طالبان در قطر، در دیدار با توماس نیکلسون، نمایندهی ویژهی اتحادیهی اروپا برای افغانستان، گفت بود که تأمین امنیت دیپلماتها و کارکنان بخشهای بشری، بخشی از منافع کشور است و این گروه، آن را مسؤولیت خود میپندارد.
این اظهارات، در حالی مطرح میشود که بر اساس آمار وزارت صحت افغانستان، ۳٫۳ میلیون کودک، به دلیل ناامنی، در سال جاری از دریافت واکسین پولیو باز میمانند. همهساله، با آغاز کارزار واکسین پولیو، یکی از چالشهای وزارت صحت و کارکنان تطبیق پولیو، مناطق زیر کنترل طالبان است و این گروه که دشمن هر نوع پیشرفت و رسیدگی به چالشهای مردم است، مانع تطبیق این واکسین برای کودکانی میشود که ممکن به اثر پولیو، مبتلا به فلج دایمی شوند.
پس از اظهارات اخیر اعضای هیئت این گروه و سخنگویانش که گویا طالبان، آنانی که سابق بودند نیستند و پوستین عوض کرده اند، کارزار تطبیق واکسین پولیو، آزمونی است که سر راه این گروه قرار گرفته است. اگر طالبان، واقعا اندکی تغییر در خود دیده اند و حرف سخنگویان این گروه، حرف رهبری طالبان و سربازان آنان است، باید آن را در عمل پیاده کنند و اجازه دهند که برای بیشتر از سه میلیون کودک در نقاط زیر کنترل این گروه، واکسین پولیو تطبیق شود. کارمندان واکسین پولیو، نه خارجی اند و نه دیپلمات؛ کارمندان محلیای استند که با معاشی اندک، قریه به قریه سفر میکنند تا با چکاندن چند قطره دارو، کودکی را از احتمال فلج دایمی، نجات دهند. اجازهدادن به این پیامآوران صحت، اندکترین کاری است که طالبان میتوانند انجامد دهند.
اجازهندادن برای کارکنان واکسین پولیو و محرومکردن کودکان زیر پنج سال از واکسینی که ممکن جان آنان را نجات دهد، در هیچ منطقی نمیگنجند؛ جز بیمنطقی که ویژهی تبارشناسی طالبانی است. اگر این گروه، واقعا اندکی به ارزشهای انسانی باورمند است و آن چه سخنگویان این گروه در پیوند به حفظ امنیت کارکنان بشری میگویند، نیرنگ و فریب سیاسی نیست، باید امسال شهامت به خرج داده و اعلام کند که کارکنان پولیو، میتوانند به نقاط زیر کنترل طالبان بروند و واکسین پولیو را برای کودکان تطبیق کنند.
در کشوری که سالانه صدها کودک به دلیل جنگ، کشته، زخمی و آواره میشوند و میلیونها کودک، به دلیل فقر و کار شاق، با انواع خطر از سوء استفادهی جنسی تا بیگاریکشیدن در کارخانههای آجرپزی و سوء تغذیه مواجه اند، ممانعت طالبان از تطبیق واکسین پولیو برای کودکان زیر پنج سال، نمایانگر اوج بیباوری این گروه به تمام ارزشهای انسانی و اسلامی است. طالبان که شعار اسلام سر میدهند و خود را نمایندگان واقعی اسلام در زمین میپندارند، باید اندکی به این هم بیندیشند که کدام یکی از عملکردهایشان در آیینهی اسلام قابل خوانش است و ممانعت از رسیدن دارو برای کودکی که زندگیاش را پولیو تهدید میکند، با کدام تفسیر از اسلام قابل خوانش است.
با دادن شعار این که طالبان تغییر کرده اند و حفظ امنیت دیپلماتها و کارکنان ملکی و بشری را، منافع ملی و مسؤولیت خود میپندارند، ماهیت این گروه برای مردم تغییر نخواهد کرد. اگر اندکی باور به انسانیت و گفتمان صلح وجود دارد، باید در عمل، آن را نشان بدهند تا مردم بدانند که با این گروه، میتوان صلح و زندگی کرد. دادن شعار انسانی و عملکرد ناانسانی، مصداق همان ضربالمثلی است که: به هر شکلی که خواهی جامه میپوش؛ من از طرز خرامت میشناسم. اگر واقعا داستان اندکی هم میتواند غیر از این باشد، این شهامت باید در این گروه به وجود بیاید که آن را در عمل نشان بدهد و مطمین باشد که اندکی مدارا با مردم و دادن حق زندگی به کودکان آسیبپذیر افغانستان، ذرهای از خشونتی که این گروه در دل مردم جا داده است، کم نمیکند و مردم همچنان از این گروه خواهند ترسید.