مسوولان وزارت صحت، میگویند که قرار است کارزار پنجروزهی تطبیق واکسین پولیو یا فلج کودکان، در ۱۰ ولایت افغانستان آغاز شود. این بیماری که سبب فلج کودکان میشود در بسیاری از کشورهای جهان نابود شده؛ اما هنوز هم در دو کشور افغانستان و پاکستان زندگی کودکانی را تهدید کند.
یکی از دلیلهای اساسی ناکامی در برابر این بیماری، رشد افراطیت دینی در افغانستان و پاکستان است که مانع واکسین شدن نوزادان و کودکان در این دو کشور میشود. فلج کودکان بیشتر در مناطقی دیده شده که یا مردم از لحاظ فرهنگی و عقیدتی، کودکان شان را از کارمندان صحی پنهان کرده اند و یا هم گروههای افراطیای مثل طالبان با سختگیریها و خشونتورزی، سبب رسیدگینکردن وزارت صحت به این مناطق شده اند.
با این رو، دو مورد اساسی در ناکامی دولتهای نامبرده به ویژه افغانستان در مبارزه با پولیو مطرح است؛ اما این دو مورد از جمله مانعهایی اند که سالهای زیادی در برنامههای وزارت صحت شامل بوده و نیاز به شیوههای مبارزهای گوناگونی دارد.
مانع دیگری که به دلیل گستردگی و همچنان «قابل پیشبینی نبودنش»، اهمیت ویژهای به خود گرفته؛ انتشار ویرس کرونا در جهان و افغانستان است.
بر اساس گزارشها، وزارت صحت افغانستان به دلیل رشد این ویروس، روند مبارزه با پولیو را به تعویق انداخته بود که متاسفانه، نتیجهی این تعویق، میتواند شمار مبتلایان به این بیماری را افزایش بدهد.
برنامهی محو پولیو و مبارزه با آن که از سوی وزارت صحت افغانستان به اجرا درآورده شده بود؛ پیش از به تعویق درآمدن به خاطر همهگیری کرونا ۲۰ ولایت را زیر پوشش قرار میداد که ۶٫۱ میلیون کودک در این جریان واکسین شده بودند؛ اما پس از تعویق و ادامهی دوبارهی این روند، ۲ میلیون کودک دیگر، به دلیل شرایط بد امنیتی در برخی از مناطق افغانستان، از این واکسین محروم شدند.
در سال روان میلادی، ۴۷ مورد ابتلا به بیماری پولیو در افغانستان، از سوی وزارت صحت به ثبت رسیده است که شامل ولایتها و زونهای مختلف کشور میشود. این یعنی پولیو در افغانستان به شکل پراکنده وجود دارد. این پراکندگی برنامههای لازم را سختتر کرده و نیاز به توجه بیشتری دارد.
در کنار مانعهای فرهنگی و عقیدتی، امنیتی و حتا دشوارگذر بودن بسیاری از مناطق دورافتاده؛ کرونا، سختترین سال مبارزه با پولیو را برای افغانستان خواهد رقم زد.
کرونا، زمانی مشکل را بیشتر میکند که موج دوم آن در کشور و احتمال قرنتین سراسری دیگر، مورد توجه قرار نگیرد؛ اگر وزارت صحت از تجربهی پیشین خود، با ایجاد برنامههای پیشگیرانهی بهتری در مبارزه با این ویروس به خوبی بهره نگیرد؛ میتواند پیش از همهگیری بار دوم، رسیدگیهای لازم را برای مبارزه با پولیو نیز انجام بدهد.
در غیر این صورت و با رشد بیماری کرونا برای بار دوم؛ بسیاری از بیماریهای خطرناک و اما کهنه که هنوز در افغانستان ریشهکن نشده اند، بیش از پیش رشد خواهند یافت. ترسی که کرونا را در این رابطه، اساس خود قرار میدهد، غیر قابل پیشبینی بودن رشد آن در کشور است.
تدابیری که برای مبارزه با این ویروس گرفته میشود، از روی نیاز باید همهگیر و جمعی باشد؛ چیزی که حتا میتواند کارمندان و ریاستهای وزارت صحت را محدود نگه داشته و مانع رسیدگی بیشتر شان، در برابر دیگر امور مورد نیاز شود.
فساد مالی در وزارت صحت و بیتوجهی به رشد کرونا در افغانستان، میتواند مادر بسیاری از مشکلهای صحی در آینده باشد. به نحوی میتوان از این ویروس به عنوان تسهیلگر رشد دوبارهی بیماریهای ناعلاج در کشور یاد کرد و آنچه میتواند مردم افغانستان را از آن نجات دهد، تلاش کارکنان وزارت صحت با شفافیت کامل و فعالیت مسوولانه است.