نویسنده: دیوید وین
منبع: IRW (Investigative reporting workshop)
برگردان: ابوبکر صدیق
گزارشی از «دانشگاه برون» امریکا در رابطه به «هزینه‌ی جنگ»، نشان می‌دهد که پس از آغاز جنگ امریکا در ۱۱ ستامبر ۲۰۰۱، ۳۷ – ۵۹ میلیون تن مجبور به ترک خانه‌های شان شده اند.
تا هنوز شمار زیادی از آمار این بی‌جاشدگان، آگاهی نداشتند؛ پس از آن که جورج دبیلیو بوش؛ جنگ جهانی را علیه تررویزم اعلام کرد، شمار زیادی از امریکایی‌ها نمی‌دانستند که امریکا نه تنها در افغانستان، عراق و سوریه درگیر است، بلکه در ۲۱ کشور دیگر نیز می‌جنگد.
هیچ‌گاه نه وزارت دفاع و نه کدام نهاد دیگر امریکایی بررسی‌ای از وضعیت بی‌جاشدگان نداشته اند. تنها دفتر سازمان ملل در امور پناهندگان اطلاعاتی را در رابطه به پناهندگان و بی‌جاشدگان داخلی درکشورهای در حال جنگ منتشر کرده است؛ در حالی که پناهندگان و بی‌جاشدگان صرف ساحه‌های جنگی را در بر نمی‌گیرد.
تخمین‌های ابتدایی «کلینیک مردم‌شناسی دانشگاه امریکایی» نشان می‌دهد که به اثر جنگ امریکا پس از ۲۰۰۱ در افغانستان، عراق، سوریه، پاکستان، فلیپین، سومالی و یمن ۸ میلیون آواره شده اند؛ آمار بی‌جاشدگان داخلی در این کشورها به ۲۹ میلیون می‌رسد.
به استثنای جنگ جهانی دوم که حدود ۳۰ – ۶۴ میلیون تن آواره داشت. سایر جنگ‌ها و فاجعه‌‌ای که پس از سال ۱۹۰۰ اتفاق افتاد، ۳۷ میلیون پناهده نداشته است. بی‌جاشدگان جنگ جهانی اول از مرز ۳۷ میلیون تجاوز می‌کرد. حدود ۱۴ میلیون هنگام تقسیم هند – پاکستان و ۱۳ میلیون هم به اثر جنگ امریکا در ویتنام بی‌جا شدند.
آوارگی ۳۷ میلیون، مساوی به انتقال نزدیک به تمام باشندگان ایالت کلفورنیا یا تمام اهالی ایالت تگزاس و یا ویرجینیا است؛ یا به این می‌ماند که گویا اکثریت مطلق شهروندان کانادا از این کشور بیرون شوند.
آغاز جنگ امریکا در ۱۱ سپتامبر، آمار بی‌جاشدگان را در جهان به دو برابر افزایش داد. از سال ۲۰۱۰ – ۲۰۱۹ آمار بی‌جاشدگان جهان از ۴۱ میلیون به ۷۹.۵ میلیون تن افزایش یافته است.
میلیون‌ها تن به اثر حملات هوایی، انفجار بم، حملات توپخانه‌ای، لغزش خانه، حملات هواپیمای بدون سرنشین، بی‌جا شدند و شماری نیز به دلیل از دست دادن خانه و مخروبه‌شدن بیمارستان، مکتب و نبود غذا و آب آشامیدنی و از دست دادن شغل آواره شدند؛ تهدید بی‌مانند پاک‌سازی قبیلهای پس از آغاز جنگ در عراق و افغانستان این موضوع را تشدید کرد.
تنها حکومت امریکا مقصر این آوارگی نیست، گروه طالبان در افغانستان، گروه تندرو شیعه و سنی عراق – القاعده، داعش و شماری زیادی از گروه‌های تروریستی در این روند نقش برجسته داشتند. در کنار آن، شرایط فقر، تهدید جهانی تغییر اقلیم و برخی خشونت‌های دیگر عامل افزایش پناهندگی شمرده می‌شود.
در بررسی این دانشگاه امریکایی، ۸ گزینه‌ی درشت عامل اصلی بی‌جاشدن دانسته شده است که مسوولیت آن به امریکایی‌ها بر می‌گردد؛ «حملات هواپیماهای بدون سرنشین، گسترش ساحه‌های جنگی، حمایت تجهیزاتی و فروش اسلحه به گروه‌های حکومتی» و سایر حمایت‌ها شامل این موضوع است.
«کلینیک عامه‌ی مردم‌شناسی» آمار بی‌جاشدگان را به‌گونه‌ی زیر دسته‌بندی کرده است:
۵.۳ میلیون تن (۲۶ درصد جمعیت) پس از آغاز جنگ امریکا در ۲۰۰۱ از افغانستان آواره شدند. ورود امریکا در ۲۰۰۱ به افغانستان؛ تاثیر جدی روی همسایه‌ی جنوبی (پاکستان) داشته است و ۳.۷ میلیون (۳ درصد جمعیت) پاکستانی‌ها آواره شدند.
حمایت نظامی امریکا در ۲۰۰۲ از حکومت فلپین در برابر ابوسیاف و سایر گروه‌های تروریستی، منجر به بی‌جاشدن ۱.۷ میلیون تن (۲درصد جمعیت) فلپینی شده است.
حمایت امریکا از حکومت به رسمیت شناخته‌شده‌ی سومالی توسط سازمان ملل در برابر «اتحادیه‌ی اسلامی» {(Islamic Courts Union (ICU } در ۲۰۰۲ منجر به بی‌جاشدن ۴.۲میلیون (۴۶ درصد جمعیت) این کشور شد. این اتحادیه در سال ۲۰۰۶، گروه اسلام‌گرای «الشباب – نایجری» را تشکیل داد.
حمایت تجهیزاتی از عربستان سعودی در برابر حوثی‌های یمن در ۲۰۰۲ – ۲۰۱۵، سبب بی‌جاشدن ۴.۴ میلیون (۲۴ درصد) یمنی شده است.
لشکرکشی ایالات متحده‌‌ی امریکا در سال ۲۰۰۳ به عراق و جنگ در برابر داعش منجر به بی‌جاشدن ۹.۲ میلیون (۳۷ درصد) عراقی شده است.
در نتیجه‌ی حمله‌ی امریکا و اتحادیه‌ی اروپا برای نابودی حکومت معمرالقزافی و ادامه‌ی جنگ داخلی در این کشور، ۱.۲ میلیون (۱۹ درصد) لیبیایی آواره شدند.
آغاز جنگ امریکا علیه داعش در ۲۰۱۴ در سوریه منجر به بی‌جاشدن ۷.۱ میلیون (۳۷ درصد) سوری شده است.
مطالعه‌ها نشان می‌دهد که بیش‌تر مهاجران به کشورهای همسایه در خاور میانه پناه برده اند. ترکیه، اردن و لبنان بیش‌تر مهاجران را در خود جا داده اند و حدود ۱ میلیون تن به آلمان رسیده اند؛ صدهاهزار تن دیگر به سایر کشورهای اروپایی و امریکا پناه برده اند.
شمار زیاد از فلیپینی‌ها، لیبیایی‌ها و یمنی‌ها در کشور خود از یک مکان به مکان دیگر بی‌جا شده اند.
کلینیک عامه‌ی مردم‌شناسی بیش‌تر این اطلاعات را از نهادهای معتبر بین‌المللی؛ « دفتر سازمان ملل در امور مهاجران» (UNHCR)، «مرکز بین‌المللی حمایت از بی‌جاشدگان» (Internal Displacement Monitoring Centre)، «نهاد بین‌المللی در امور پناهندگان» و «دفتر سازمان ملل در امور بررسی حقوق بشر» به دست آورده است.
احتمال دارد میزان بی‌جاشدگان ۲ تا ۳ رقم، بیش‌تر از آماری ارایه‌شده باشد و به مرز ۴۰ – ۴۵ میلیون برسد؛ زیرا ۱.۷ میلیون سوری تنها از ۵ ولایت این کشور پس از ورود امریکا در ۲۰۱۴ در جنگ با داعش بی‌جا شده اند.
با این حال، بی‌جاشدگان تمام سوریه پس از حمایت امریکا از گروه‌های خاص در جنگ این کشور در برابر داعش؛ امکان دارد آمار آوار‌گان جهان را به مرز ۴۸ – ۵۹ میلیون برساند که نزدیک به آوار‌گان جنگ جهانی دوم است.
تخمین بیش از ۳۷ میلیون بی‌جاشده در جهان از طرف کلینیک عامه‌ی مردم‌شناسی دانشگاه برون امریکا، ممکن محافظه‌کارانه باشد و احتمالا میلیون‌ها تن دیگر که به دلیل حمله‌ی ۱۱ سبتامبر بی‌جا شده اند، شامل این آمار نباشند.
جنگ و حمایت هوایی امریکا، حملات هواپیمای بدون سرنشین، حمایت و فروش تجهیزات نظامی، نقش کلیدی در چالش کشورهای کمرون، جمهوری افریقای مرکزی، چاد، جمهوری کانگو، کنیا، مالی و ماردونا داشته است.
به طور مثال در بروکینا، تا پایان سال ۲۰۱۹، ۵۶۰ هزار تن از اثر این جنگ‌ها آواره شده اند.
به دلیل مداخله‌ی امریکا و شرایط نامطلوب در ۲۴ کشور آسیب‌های بیش‌تر به خانه‌ها و اجتماع‌ها وارد شده که شامل آسیب اقتصادی، فزیکی، اجتماعی- فرهنگی و سیاسی است.
آوارگی پیامد دوگانه داشته است؛ در برخی ساحه‌ها منجر به افزایش تنش‌های قبیلهای شده؛ اما در ساحه‌هایی به دلیل افزایش حمایت‌های بین‌المللی و فعالیت‌های اقتصادی برخوردها مثبت بوده است.
پس از حمله‌ی ۱۱ سپتامبر، تنها در افغانستان، عراق، سوریه، پاکستان و یمن حدود ۷۵۵ هزار – ۷۸۶ هزار تن، غیر نظامی قربانی شدند و حدود ۱۵هزار نظامی و پیمان‌کار امریکایی جان باخته اند.
در افغانستان، عراق، سوریه، پاکستان و یمن حدود ۳- ۴ میلیون تن به دلیل بیماری، گرسنگی و سایر پیامدهای جنگی جان باخته اند. آمار زخمی‌ها به بیش از ۱۰ میلیون تن می‌رسد؛ اما هنوز روشن نیست که ۳۷ – ۵۹ میلیون آواره در جهان تا چه زمانی زجر خواهند کشید.
یادداشت: این نوشته زیر عنوان « جنگ امریکا پس از ۱۱ سپتامبر میلیون‌ها آواره به‌جا گذاشته است» منتشر شده است.
