بن‌بست انتخابات؛ شکل‌گیری «حکومت موقت» را قوت می‌بخشد

در یک هفته‌ی اخیر، نمایندگان امریکا و گروه طالبان در پشت درهای بسته مذاکره دارند. هرچند محتوای دقیق این مذاکره به بیرون داده نشده؛ اما اطلاعات مختلفی دست به دست می‌شود که گویا دو طرف در برخی موارد از جمله «قطع عملیات شبانه‌ی نیروهای امریکایی بر طالبان» و «خودداری طالبان از حملات انتحاری به نیروهای امریکایی» توافق کردند. در عین حال، اطلاع دیگری که بر سر زبان‌ها است، این است که دو طرف مذاکرات را ختم کرده و اکنون پیرامون زمان، مکان و چگونگی کیفیت امضای توافق‌نامه در پشت‌ درهای بسته، بحث دارند.
هرچند، به دلیل کشته شدن یک سرباز امریکایی از سوی طالبان در کابل، روند مذاکرات مدت سه ماه متوقف شده بود که حتا، رییس‌جمهوری امریکا، مذاکرات را«مرده» خواند؛ اما این‌بار دیده می‌شود که دو طرف با روحیه‌ی قوی‌تر در جهت امضای توافق‌نامه، وارد مذاکره شدند.
در جریان مذاکره‌ی صلح در قطر، اظهارات مقام‌های امریکایی مبنی بر محدودسازی نیروهای امریکایی در افغانستان، نشان می‌دهد که آن‌ها (طالبان-امریکا) به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافته ‌اند. مارک اسپر، وزیر دفاع امریکا، به تازگی گفته است که نیروهای امریکایی را در افغانستان کاهش می‌دهد و بخش بزرگی از نیروها را در نزدیکی‌های چین، جابه‌جا می‌کند. او گفت: «آن‌چه که من می‌خواهم انجام دهم، تغییر دادن مکان این نیروها است. این اولویت کاری من است. برای این کار نه تنها به افغانستان نگاه می‌کنم، بلکه در هر جای دیگری که بتوانم، سربازان را کاهش خواهم داد. این سربازان را به خانه برخواهیم گرداند یا درجاهای دیگری برای رقابت با چین، جابه‌جا خواهیم کرد.»
پیش از این، برخی از مقام‌های پیشین طالبان به روزنامه‌ی صبح کابل گفته بودند که امریکایی‌ها و طالبان آماده‌ی امضای توافق‌نامه استند و این ‌بار دو طرف با توافق «آتش‌بس» به تفاهم خواهند رسید.
از یک طرف، فرمان صلح به دست امریکایی‌ها است که به سرعت پیش‌ می‌رود؛ زیرا امریکایی‌ها و طالبان از همان آغاز مخالف برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بودند و از سوی دیگر، چالش‌های انتخاباتی در افغانستان با گذشت هر روز، گسترده‌تر و فربه‌تر شده است. این چالش‌ها نشان می‌دهد که وحدت نظر میان سیاسیون کشور پیرامون صلح و انتخابات وجود ندارد.
فرض کنیم که به همین زودی‌ها، امریکا و گروه طالبان، توافق‌نامه را امضا کردند، پس از امضای این توافق‌نامه، سرنوشت انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان، نظام سیاسی آینده و ادغام طالبان در قدرت سیاسی کشور، چگونه رقم خواهد خورد؟
شماری از اعضای پیشین مجلس نمایندگان، پاسخ می‌دهند که امضای توافق‌نامه‌ی امریکا و طالبان، مسأله‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان را نفی کرده و به احتمال زیاد، منجر به ایجاد حکومت مؤقت خواهد شد.
جعفرمهدوی، استاد دانشگاه و عضو پیشین مجلس نمایندگان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید: «فکر می‌کنم که بیش از هر زمانی، امروز ما به امضای توافق‌نامه نزدیک شده ‌ایم. قرار معلومات نسبتا مؤثق، بحث‌ها سر زمان، مکان و کیفیت امضای موافقت‌نامه است. به هیچ عنوان، مذاکراتی ‌که جریان داشته، سر مواد و جزئیات توافق‌نامه نبوده بلکه سر زمان، مکان و کیفیت توافق‌نامه بوده.»
به گفته‌ی جعفر مهدوی، اظهارات وزیر دفاع امریکا مبنی بر محدودسازی نیروهای امریکایی در افغانستان و این پیشرفت‌ها در جریان مذاکرات دو طرف، نشان می‌دهد که دو طرف به امضای توافق‌نامه نزدیک شده اند و امضای این توافق‌نامه، منجر به تحولاتی در نظام سیاسی موجود خواهد شد.
او می‌گوید، برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری از همان ابتدا به مصلحت منافع ملی نبود؛ چون حکومت افغانستان و کمیسیون انتخابات، توانایی، انگیزه و ظرفیت برگزاری انتخابات شفاف و سالم را نداشتند. جعفر مهدوی همچنان تأکید کرد که هر چند، در جریان برگزاری انتخابات، بحث صلح هم جدی بود که در ابهام پیش می‌رفت و این باعث شد که دولت افغانستان بدون ممانعت جامعه‌ی جهانی، انتخابات ریاست‌جمهوری را برگزار کند.
انتخابات ریاست‌جمهوری، درست در شرایطی برگزار شد که کشورهای خارجی در تضمین و تعهدات مالی انتخابات بی‌میل و بی‌علاقه بودند که تقریبا اکثر کشورها، کمک مالی نکردند و بخش بزرگی از بودجه‌ی انتخابات را دولت افغانستان پرداخت کرد. اکنون که انتخابات برگزار شده، این روند در حال حاضر به یک تنش سیاسی میان دسته‌های انتخاباتی مبدل شده است.
جعفر مهدوی می‌گوید: «وضعیتی که فعلا جریان دارد، تنشی ‌که میان تیم‌های انتخاباتی و کمیسیون انتخابات به وجود آمده، از طرفی، جدی شدن امضای توافق‌نامه‌ی صلح مطرح است که یقینا از سوی طالبان، نه انتخابات رسمیت دارد و نه هم حکومت؛ فکر می‌کنم که بیش از هر زمانی، طرحی را که من سه سال پیش مطرح کرده بودم، فضا و شرایط برای ایجاد حکومت مؤقت میسر شده است. در این فضا، انتخابات، تنش سیاسی و تقابلی‌ که میان تیم‌ها وجود دارد، حکومت به سمتی خواهد رفت که در نهایت قدرت به یک حکومت مؤقت مرکب از مجموعه‌های سیاسی به شمول طالبان فراهم شده است.»
شرایط و فضایی ‌که ممکن است در آینده فراهم شود، هم‌زمان با ایجاد حکومت مؤقت؛ زمینه‌ی بازنگری قانون اساسی، بحث نظام سیاسی آینده و در نهایت برگزاری انتخابات سالم و شفاف مورد بحث قرار خواهد گرفت؛ اما دولت افغانستان، همواره ایجاد حکومت مؤقت را منتفی دانسته است. محمداشرف غنی، رییس‌جمهوری افغانستان، هفته‌ی گذشته در نشستی گفت که هر چند شماری از سیاسیون برای ایجاد حکومت مؤقت نزد او مراجعه کرده اند؛ اما او، با استناد به ماده‌ی چهارم قانون اساسی، پاسخ داده که سر حقوق مردم افغانستان، هرگز معامله نمی‌کند.