میان حال و گذشته؛ «نمی‌دانم به‌خاطر فنلاند خوشحال باشم یا برای افغانستان غمگین»!

«روزی که شنیدم، فنلاند برای چهارمین سال متواتر به‌عنوان شادترین کشور در جهان معرفی شد، خیلی خوشحالم ساخت؛ چون در کشوری زندگی می‌کنم که همه‌ی امکانات برای یک زندگی خوب مهیا است؛ ولی از جانب دیگر خیلی غمگین شدم؛ چون جایی که متولد و بزرگ شدم، تحصیلات‌ عالی‌ام را در آن‌جا تکمیل کردم، به‌عنوان غمگین‌ترین کشور در دنیا شناخته می‌شود.»
حبیب شفق‌ ۲۸ ساله در سال ۲۰۱۵ میلادی، زمانی که افغانستان شاهد ظهور گروه داعش در ولایت‌های مرزی‌اش بود و از سوی دیگر، گروه طالبان همه‌روزه مردم را در جا‌های مختلف و به بهانه‌های مختلف به گلوله می‌بست، تصمیم می‌گیرد کشورش را به آرزوی ایجاد یک زندگی آرام و به ‌دور از جنگ ترک کند.
همانند هزاران شهروند افغانستانی که در سال‌های گذشته، کشورشان را ترک کردند، حبیب‌ نیز بار سفر می‌بندد و با خانواده‌اش که در دایکندی زندگی می‌کرد، برای آخرین‌بار خداحافظی می‌کند و راهی ترکیه می‌شود. ترکیه اما مقصد نهایی او نیست؛ زیرا حبیب پیش ‌از این‌که کوله‌بار سفر را ببندد، با دوستان و آشنایان خود در بیرون از افغانستان مشورت کرده و آن‌ها کشور فنلاند را برای او پیشنهاد داده بودند.
حبیب شفق، زمانی که به ترکیه می‌رسد، به‌دنبال راهی می‌افتد تا خودش را به فنلاند برساند. «از افغانستان تا ترکیه هوایی آمدم، باز از ترکیه تا فنلاند قاچاقی آمدم. زمانی که ما به‌طرف فنلاند می‌رفتیم، فصل خزان بود و هوا رو به ‌سردی. با مشکلاتی زیادی خود را فنلاند رساندیم.»
سهولت‌ها و آرامش خاطری که امروز برای حبیب در فنلاند مهیا است، با دشواری‌هایی که او تا رسیدن به این کشور دیده و چشیده بود، قابل‌مقایسه نیست؛ زیرا این جوان افغانستانی، اکنون در یکی از بهترین دانشگاه‌های فنلاند درس می‌خواند و تا جای ممکن از زندگی‌اش در آن‌جا خرسند است.
نه‌تنها حبیب، بلکه همه‌ی شهروندان فنلاند از وضعیت زندگی‌شان راضی‌اند. به‌تازگی گزارشی که از سوی نهاد «گالوپ» امریکا، دانشگاه‌های آکسفورد، سیمون فریزر و یو.بی‌. سی، مرکز مطالعات توسعه پاسدار دانشگاه کلمبیای امریکا و سازمان ملل از میزان خوشحالی و غمگینی کشورهای جهان به نشر رسیده، نشان می‌دهد که فنلاند، خوشحال‌ترین انسان‌ها را در جهان دارد.
در این گزارش که از شهروندان ۱۴۹ کشور همه‌پرسی شده؛ افغانستان -زادگاه حبیب- در پایین رده‌بندی سقوط کرده و شهروندان آن غمگین‌ترین انسان‌های جهان شناخته شده است.
این گزارش بر اساس معیارهای؛ حمایت‌های اجتماعی، تولید ناخالص ملی، میزان فساد و آزادی‌های فردی در این کشورها تهیه شده است.
پیش‌ازاین در سال ۲۰۱۹ میلادی نیز نهاد گالوپ، در گزارشی گفته بود که شهروندان افغانستان ناامیدترین مردمان جهان هستند. نظرسنجی‌ای که از سوی این نهاد انجام شده بود، نشان می‌داد که ۸۵ درصد از شهروندان افغانستان از وضعیت زندگی‌شان رنج می‌برند و این بلندترین رقم در سراسر جهان است.
در این نظرسنجی، تأکید شده بود که از هر ده نفر در افغانستان، نه نفر آن از وضعیت زندگی‌شان رنج می‌برند.
با این حال، زمانی که از حبیب پرسیدم، با شنیدن این خبر چه حسی برایش دست داده؛ خوشحالی یا غمگینی؟ او اما می‌گوید که در این مورد تا هنوز با خودش کلنجار می‌رود که از شنیدن این خبر خوش باشد یا غمگین. «برایم دو حالت رخ داد؛ هم خوشی و هم غمگینی. خیلی خوشحال شدم، به این دلیل که حال در فنلاند زندگی می‌کنم؛ اما غمگین به این خاطر که چرا در کشور اصلی‌ام مردم غمگین هستند.»

چرا فنلاندی‌ها خوشحال‌ترین مردمان دنیا هستند؟
این چهارمین سال پیهم است که فنلاند در جایگاه خوشحال‌ترین کشور جهان قرار می‌گیرد و تقریباً همه‌ی شهروندانش از زندگی و سهولت‌های‌شان راضی هستند.
حبیب که اکنون بیش از ۵ سال می‌شود فنلاند زندگی می‌کند و با خوب و بد زندگی در آن‌جا عادت کرده، می‌گوید که تأمین حقوق اساسی شهروندان، آزادی بیان، آزادی‌های فردی و اجتماعی، برابری جنسی و جنسیتی، رفاه اجتماعی، کیفیت تحصیلی و امنیت در فنلاند از مهم‌ترین عواملی است که این کشور را از دیگر کشورهای جهان متمایز کرده و در جایگاه خوش‌حال‌ترین کشور جهان قرار داده است.
دولت فنلاند بهترین خدمات اجتماعی را برای شهروندانش فراهم کرده است؛ زیرا هیچ فردی در این کشور از لحاظ مالی تشویشی ندارد و حکومت همه‌ی مصارف شهروندان را به گونه‌های مختلف پرداخت می‌کند. از سوی دیگر، در فنلاند هیچ بیجاشده و یا فرد بی‌خانمانی وجود ندارد؛ چیزی که باعث شده است فاصله میان شهروندان و دولت نیز در این کشور به کم‌ترین میزان آن برسد.
حبیب می‌گوید، در حالی که شهروندان افغانستان از سیاست‌مداران این کشور شاکی‌اند؛ اما در فنلاند این‌گونه نیست و همه‌ی مردم به نمایندگان‌شان احترام و اعتماد کامل دارند. «در فنلاند، یک ضرب‌المثل وجود دارد که می‌گویند: خوشی کلی، خوشی فردی است. این‌که فنلاند خوشحال‌ترین کشور در دنیا است، خوشی‌های فردی نیست؛ بلکه در این‌جا تمام خوشی‌های جمعی در نظر گرفته می‌شود.»
آرامش فردی و خوشی جمعی، سبب شده که حبیب حدود دو سال پیش با دختری از فنلاند ازدواج کند. حبیب و «ریکا» -همسر حبیب- برای نخستین بار چهار سال پیش در سالن ورزشی‌ای باهم روبه‌رو می‌شود و پس از آشنایی رفته‌رفته عاشق هم می‌شوند؛ عشقی که پس از دو سال به ازدواج‌شان منتهی می‌شود. «سرگرمی مشترک من و خانمم ورزش است. کیک بوکس تمرین می‌کنیم، هم‌چنان هردو محصل و مصروف درس‌های ما استیم.»
ریکا شیون -همسر حبیب- که به‌سختی به زبان فارسی حرف می‌زند، می‌گوید که او و شوهرش مشترکات زیادی در زندگی دارند و صداقت و احترام متقابلی که میان هردو وجود داشته، سبب شده که آن‌ها زندگی مشترکی را آغاز کنند.
ریکا می‌گوید که عاشق همسرش است و از زندگی مشترک‌شان خیلی لذت می‌برند. «از همه مهم این‌که افغانستانی‌ها به زندگی مشترک احترام قایل هستند و خانواده برای‌شان مهم است و در کل فرهنگ زندگی خانواده‌های افغانستان بی‌نظیر است.»
او در مورد این‌که شهروندان فنلاند چگونه به این‌همه خوشی دست یافته‌اند، می‌گوید که فنلاند یک کشور به معنای واقعی دموکراتیک است و سیاست‌مداران کشورشان صادق و خدمت‌گزار مردم هستند.
با آن‌که اکنون افغانستان غمگین‌ترین کشور جهان شناخته شده؛ اما ریکا دوست دارد، به افغانستان سفر کند و خانواده‌ی شوهرش را ببیند. «من افغانستان را ندیده‌ام؛ مگر قسمی که همسرم برایم تعریف کرده، افغانستان یک کشور خیلی خوب و دارای مردمان دوست‌داشتنی است. دوست دارم که افغانستان مثل فنلاند یک کشور آزاد و خوش‌بخت باشد.»
ریکا در مصاحبه با صبح کابل، از شهروندان افغانستان می‌خواهد که در بخش آموزش بیشتر کار کنند، به عقاید و باورهای دیگر مردمان جهان احترام بگذارند و در نهایت به دختران‌شان اجازه بدهند، به مکتب بروند و مهارت‌های ساختن زندگی بهتر را به دست بیاورند.