جادههای افغانستان هر روز ناامنتر میشود و طالبان با ایجاد چک پاینتها-ایست بازرسیها- در شاهراهها، شهروندان را بهخاطر فشارهای هر چه بیشتر روی حکومت، گروگان میگیرند و این عمل طالبان روز به روز بیشتر میشود.
طالبان در اوایل سال ۱۳۹۴ اولینبار در شاهراه کابل کندهار، ۳۱ مسافر را ربودند که با واکنشهای جدی مردم روبهرو شد و در اکثر ولایات؛ کابل، غزنی، بلخ و هرات خیمههای تحصن و تظاهرات علیه گروگانگیری مسافران، به راه افتاد.
اکثر مقامهای دولتی در واکنش به این عمل طالبان، اعلامیه صادر کردند و نیروهای امنیتی در جستوجوی مسافران شب و روز را نمیشناختند؛ اما این عمل، رفتهرفته به یک امر عادی در شاهراههای افغانستان بدل شد و دولت نیز برای سرپوش گذاشتن بر ناامنی در شاهراهها، همواره گروگانگیری و قتلها را انکار کرده تا بتواند روی این قضایا خاک بیاندازد و شهروندان نیز با ازدیاد گروگانگیری در شاهراه دیگر از دادخواهی خسته شدهاند.
در یک ماه گذشته چندین گروگانگیری از سوی طالبان انجام شده است که آخرین مورد آن دیروز -ربوده شدن بیست مسافر در شاهراه بغلان- بود؛ اما دولت افغانستان این رویداد را رد کرده و گفته است که نیروهای امنیتی در این شاهراه حضور فعال دارند.
طارق آرین، سخنگوی وزارت داخله در واکنش به این رویداد، در برگهی توییترش نوشت: «طالبان هرازگاهی در مسیر راههای عمومی کوشش برای اخاذی میکنند که تعدادی از این گروه چندی پیش سرکوب شدند. هیچ مسافری در مسیر بغلان ربوده نشده؛ نیروهای امنیتی در این مسیر حضور فعال دارند»
استفادهی ادبیات اینچنینی از سوی سخنگوی وزارت داخله آشکار میسازد که دولت افغانستان میخواهد بگوید که طالبان در این مسیر برای اخاذی بیرون میشوند؛ ولی کاری نمیتوانند و جان مسافران نیز با خطر مواجه نیست. از سوی دیگر اما گزارشها نشان میدهد که طالبان پیوسته در این شاهراهها گروگانگیری کردهاند و بیشترین درآمد را نیز از همین اخاذی داشتهاند.
ناامنی در شاهراههای افغانستان، حقیقت تازهای نیست؛ هر روز مسافران در شاهراههای کابل-کندهار، کابل-بامیان، کابل-بلخ و کابل-بدخشان با طالبان روبهرو میشوند و حتا به نقل از مسافران، طالبان با خود سیستم بایومتریک-انگشتنگاری- دولتی را دارند و با انگشتنگاری، شهروندانی را که در دولت وظیفه اجرا میکنند، به گروگان میگیرند. با این حال اما چرا دولت افغانستان هیچ واکنش نظامی در برابر این ایست بازرسیها انجام نمیدهد؟ آیا دولت افغانستان با طالبان همسو است و یا بهخاطر گفتوگوهای صلح افغانستان، مناطق امن طالبان را مورد حملات نظامی قرار نمیدهد؟ اگر دولت افغانستان در زمان گفتوگوهای صلح، طالبان را بگذارد که ناامنی در شاهراهها را بیشتر کنند، طالبان در میز مذاکرات صلح از دولت افغانستان امتیازات بیشتری میخواهند و از درخواستهای نامشروعشان کوتاه نمیآیند.
در ماه گذشته حدود هشتاد نفر از مسافران در شاهراهها، از سوی طالبان گروگان گرفته شدهاند که پنج تن از این مسافران در ولسوالی «مقر» غزنی موفق به فرار شدند و ۴۵ نفر از این گروگانان، با میانجیگری محاسنسفیدان ولایت غزنی از بند طالبان رها شدند. با اینهمه، دولت افغانستان موفق به آزادسازی هیچیک از این ربوده شدگان نشده است. این مسئله، بیبرنامگی دولت را در ایمنسازی شاهراهها به وضوح نشان میدهد.
گروگانگیریها در ولایت غزنی بیشتر به اساس قومیت مسافران انجام مییابد که با میانجیگری محاسن سفیدان حلوفصل میشود؛ اما زمانی که کارمندان نیروهای امنیتی- دفاعی و کارمندان ملکی دولت ربوده میشود، سرنوشت نامعلومی دارند و بسیارشان با محکمهی صحرایی طالبان به مرگ محکوم میشوند؛ ولی بازهم دولت در برابر ربوده شدن کارمندان خویش انگشت به دهان تماشا میکند.
مناطق گروگانگیری از سوی گروه طالبان در شاهراههای افغانستان مشخص است و بیشتر گروگانگیری در قسمت؛ جلریز غزنی، خانآباد کندز، دند غوری بغلان صورت میگیرد؛ اگر دولت افغانستان با مدیریت درست، برنامه ایمنسازی شاهراهها را پیاده کند، بهراحتی میتواند، این مناطق را از وجود گروههای هراس افکن پاکسازی کند؛ اما دولت افغانستان با بیخیالی تمام این گروگانگیریها را بیبنیاد میخواند و هر روزه جان هزاران مسافر را که با خطر مرگ روبهرو است نادیده میگیرد.
بااینوجود، نیاز است تا مردم با بسیج شدن، از دولت افغانستان و طالبان بخواهند که شاهراهها امن شود؛ در غیر این صورت، تنها قربانی شاهراههای ناامن، شهروندان افغانستان خواهند بود.