برگشت دوباره‌ی القاعده؛ امریکا می‌رود یا می‌ماند؟!

یکی از نگرانی‌ها پس از خروج نیروهای خارجی، احتمال برگشت القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی در میدان نبرد است. هر چند، گزارش‌هایی از آغاز سربازگیری و فعالیت گروه القاعده پیش از این رسانه‌ای شده بود؛ اما امریکا که دشمن اصلی این گروه پنداشته می‌شود، در زمان تصمیم خروج از افغانستان، از محو القاعده گفت و این که طالبان، به این گروه اجازه‌ی فعالیت در افغانستان را نخواهند داد.
به تازگی، احمدضیا سراج، رییس عمومی امنیت ملی، در نشست خبری‌ای از به‌صحنه‌آمدن گروه تروریستی القاعده در افغانستان و روابط ایدیولوژیک و خانوادگی این گروه با طالبان گفت. آقای سراج که شنبه -۸ جوزا- در این کنفرانس خبری حضور پیدا کرد، گفت که القاعده به دنبال به‌دست‌آوردن زمان و توانایی‌اش بود که با رسیدن به این دو فرصت، دوباره تبدیل به تهدیدی برای جهان خواهد شد.
با این که جمعه -۷ ثور-، جو بایدن، رییس‌جمهور امریکا که در ایالت ویرجنیای این کشور صحبت می‌کرد، داستان القاعده و داعش در افغانستان را تمام‌شده خواند؛ اما حرف‌های رییس عمومی امنیت ملی افغانستان، خبر از سربازگیری و هم‌کاری جدید این گروه در هم‌راهی با طالبان می‌دهد. به اساس گفته‌های آقای سراج، سربازان القاعده، به کمک طالبان در نقاط مختلف افغانستان جابه‌جا شده و منتظر این استند که بتوانند فعالیت‌های‌شان را به صورت سیستماتیک و مؤثر آغاز کنند.
برگشت دوباره‌ی القاعده در میدان نبرد، فصل تازه‌ای از تروریزم را در افغانستان باز خواهد کرد؛ فصلی که در آن گروه‌های تروریستی موجود در این کشور، نه تنها افغانستان، بلکه جهان را تهدید خواهند کرد. اگر چنین فرصتی برای القاعده به وجود بیاید، بدون شک جغرافیای جنگی و پیچیدگی آن در افغانستان، افزایش خواهد یافت. افزایش جغرافیای جنگی و فعالیت گروه‌هایی که اهداف منطقه‌ای و جهانی دارند، زمینه‌ساز رفتن افغانستان به وضعیت بدتر نظامی است و احتمال دارد گروه‌های مختلف تروریستی و کشورهای دخیل در مناسبات سیاسی-نظامی افغانستان، دامنه‌ی جنگ را فراخ‌تر بسازند.
امریکا که پس از بیست سال حضور نظامی فعال و مصرف میلیاردها دالر در جنگ افغانستان، سرانجام تصمیم گرفته سربازانش را از این کشور خارج کند و احتمال برگشت القاعده در میدان نبرد را دست‌کم بگیرد. هم‌زمان با اعلام خروج سربازان امریکایی توسط جو بایدن، اعضای القاعده در افغانستان، امریکا را هشدار داده و گفتند که اگر نیروهایش را از تمام کشورهای اسلامی خارج نکند، این گروه علیه امریکا هم‌چنان خواهد جنگید.
از آغاز خروج نیروهای خارجی از افغانستان، طالبان حملات‌شان را در ولایت‌های مختلف افزایش داده اند. این گروه، در آخرین هفته‌ی ماه رمضان، تمام تلاشش را به خرج داد تا شاید بتواند برخی از ولایت‌ها را سقوط بدهد؛ اما پس از ناکامی در این تصمیم، تلاشش را بر ولسوالی‌ها متمرکز کرد که در نهایت به سقوط چهار ولسوالی انجامید. در حمله‌ی طالبان بر ولایت هلمند و ضدحمله‌ی دولت که به تلفات زیادی برای این گروه انجامید، گزارش‌ها از کشته‌شدن نزدیک به چهارصد شهروند پاکستانی خبر داد. شهروندانی که ممکن برخی از آن‌ها، رابطه‌ و هم‌کاری نزدیکی با القاعده داشته باشند.
پنتاگون، تابستان سال گذشته، در گزارشی به کنگره‌ی ایالات متحده در مورد اوضاع افغانستان، طالبان را به هم‌کاری با القاعده در شبه‌قاره‌ی هند متهم کرده بود. یک سال پس از این گزارش اما؛ مقامات سیاسی و نظامی امریکا، از نابودی القاعده می‌گویند و تأکید دارند که این شبکه، نمی‌تواند دوباره علیه منافع امریکا بجنگد. این که مقامات این کشور، با چه اطمینانی از شکست کامل القاعده می‌گویند، هنوز روشن نیست. احتمال می‌رود، توافقی بین طالبان و امریکا صورت گرفته باشد که بر مبنای آن، این گروه وعده سپرده باشد تا اجازه‌ی فعالیت برای القاعده را ندهد؛ حتا در صوتی که چنین توافقی صورت گرفته باشد، احتمال این که طالبان رابطه‌ی‌شان را با القاعده قطع کنند، بعید به نظر می‌رسد. با توجه به واکنش طالبان نسبت به ایجاد پایگاه نظامی توسط امریکا در کشورهای همسایه‌ی افغانستان، مشخص است که طالبان و القاعده، هدف مشترکی برای مبارزه دارند و این هدف، تنها گرفتن افغانستان نه که فعالیت از افغانستان در منطقه و جهان است. از واکنش طالبان، چنین بر می‌آید که این گروه در صورت تسلط بر افغانستان، به دنبال تبدیل‌شدن به نقطه‌ی مرکزی فعالیت‌های بنیادگرای اسلامی در افغانستان استند؛ تا دیگر گروه‌های تندرو در جهان، با استفاده از افغانستان اهداف‌شان را طراحی و اجرا کنند.