نویسندگان: توماس گیبونز، جولیان بارنز و آدام گولدمن
منبع: نیویورک تایمز
برگردان: ابوبکر صدیق
نرگس محمدحسن، افسر ۲۴ ساله‌‌ی پولیس، در دسامبر ۲۰۱۲ یک مشاور امریکایی را در کابل به گلوله بست، این اولین حمله‌ی یک افسر پولیس زن به همکار ائتلاف بین‌المللی‌اش که پس از ۲۰۰۱ وارد افغانستان شده‌اند، به‌حساب می‌آید.
خانم حسن که از ایران به افغانستان برگشته بود؛ در مورد حمله‌‌اش به مشاور امریکایی، دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. نهادهای استخباراتی افغانستان و امریکایی، بانو حسن را دست نشان‌دهنده‌ی ایران می‌دانند؛ اما برخی بر این باورند که او عضو گروه طالبان است.
در سوی دیگر اما طالبان عضویت نرگس را در گروه‌شان نمی‌پذیرند؛ اما با این وجود، این گروه، سال گذشته درخواست آزادی نرگس را به دولت افغانستان فرستاده است.
مسئولان در دولت افغانستان و امریکا گفته‌اند که دادگاه افغانستان حکم اعدام خانم حسن را صادر کرده بود؛ اما این حکم او، اکنون به حبس «طویل مدت» کاهش یافته است.
گفته می‌شود، بانو حسن، تابستان سال گذشته به اساس توافق‌نامه‌ی امریکا-طالبان در دوحه آزاد شده است. این درحالی است که پولیس فدرال امریکا مخالف این آزادی بوده اما؛ به نظر می‌رسد که لابی‌گری وزارت خارجه امریکا در این مورد بی‌تأثیر نبوده است.
اکنون که روند گفت‌وگوهای صلح، میان دولت افغانستان و طالبان در قطر جریان دارد؛ اما آزادی بانو حسن و -سایر زندانیان –که شرطی برای آغاز این مذاکرات بود، هنوز در واشنگتن یک بحث داغ است.
تلاش‌های وزارت خارجه و پولیس فدرال امریکا–FBI-برای دربند بودن بانو حسن نتیجه نداده است؛ زیرا آزادی زندانیان طالبان به اساس فشارهای بیش‌ازحدی که بالای دولت افغانستان واردشده بود صورت گرفت.
برخی از امریکایی‌ها که حمله نرگس حسن را بر یک امریکایی نکوهش می‌کنند؛ اما با این حال، او را یک تروریست خطرناک که خطری را متوجه آینده امریکا بسازد نمی‌دانند. از این‌رو، گفته می‌شود که رهایی او، بخشی از ارزشی بود که دولت امریکا برای برقراری صلح پرداخته است.
تصمیم به آزادی کسانی که شهروندان امریکایی را در جنگ افغانستان کشته‌اند، هزینه‌ا‌ی برای خروج زودهنگام نظامیان این کشور از جنگ نافرجام است. حمله نکردن به مراکز امریکایی از طرف طالبان بخشی از توافق‌نامه‌ی ماه فبروری دوحه است که گروه تررویستی طالبان، در این توافق‌نامه تعهد کرده‌اند که به نیروهای ائتلاف جهانی – امریکایی حمله نمی‌کنند.
با این‌همه، به اساس گفته‌ها، در ماه‌های گذشته، گروه طالبان با یک موتر بمب بر مرکز نیروهای CIA در کمپ چوپان ولایت هلمند، یورش برده اما؛ به گفته نشریه فارین پالیسی؛ در این حمله هیچ امریکایی کشته نشده است، اما شماری از شهروندان افغانستان کشته و زخمی شده‌اند.
هیئت امریکا به رهبری زلمی خلیل‌زاد با آن‌که زیر فشار شدید کارشناسان نظامی و قانون‌گذاران امریکایی قرار داشت؛ اما اقدام دموکراتیکی را برای پایان دادن به جنگ طولانی امریکا و برگرداندن نیروهای امریکایی به خانه انجام داده است.
امریکا فشارهای جدی‌ای را برای رهایی زندانیان طالبان بالای دولت افغانستان وارد کرد. این در حالی است که قانون‌گذاران امریکایی، مخالف روند خروج نیروهای امریکایی بوده‌اند اما؛ این روند ادامه یافت و تا ماه اپریل سال روان میلادی، رقم نظامیان امریکایی در افغانستان به ۲۵۰۰ تن کاهش خواهد یافت.
با این وجود اما پرسش اسای این است که با آمدن جوبایدن به کاخ ریاست جمهوری امریکا، زلمی خلیل‌زاد در جایگاه فعلی‌اش حفظ خواهد شد یا دیپلومات دیگری را جایگزین او خواهد کرد؛ زیرا بایدن از گذشته طرفدار حفظ شمار اندک نیروهای مبارزه با تروریزم در افغانستان بوده است.
به اساس گفته‌های افراد ملکی و پولیس فدرال امریکا، نام نرگس حسن در فهرست ۵ هزار زندانی طالبی که آزاد می‌شدند نبوده است. از جانب دیگر، کشورهای استرالیا و فرانسه نیز به فهرست ۵ هزار زندانی آزادشده‌ی طالبان که شماری از آنان مرتکب قتل شهروندان این کشورها در افغانستان‌اند، معترض شده بودند.
یک عضو هیئت امریکا در دوحه، می‌گوید: مایک پمپئو وزیر خارجه‌ی امریکا به کشورهای متحد در رابطه به آزادی زندانیان طالبان گفته است که بدون آزادی زندانیان طالبان راه حل دیگری وجود نداشت.
سخنگوی وزارت خارجه امریکا به نیویورک‌تایمز گفته است که آزادی زندانیان طالبان برای ما و دولت افغانستان قابل‌تحمل نبود. ماه گذشته زلمی خلیل‌زاد با برخی از مسئولان دولت افغانستان دیدار کرد؛ اما رییس‌جمهور غنی از دیدار او دوری جست.
مقامات افغانستان گفته‌اند که زلمی خلیل‌زاد، برای ایجاد آتش‌بس، روی پیشنهاد حکومت موقت و آزادسازی ۷ هزار زندانی طالبان حرف‌هایی داشت. این در حالی است که سرپرست سفارت امریکا در کابل، در توییتی گفته است: امریکا از حکومت موقت در افغانستان حمایت نمی‌کند.
با این حال اما هنوز انگیزه‌ی شلیک بانو حسن بالای جوزف گریفین ۴۹ ساله روشن نیست.
ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان خبر رهایی بانو حسن را پیش از توافق امریکا و طالبان تکذیب و تأکید کرده است: «او یک عضو گروه طالبان است و به اساس توافق امریکا و طالبان رها شده.» آقای مجاهد اما برای این ادعای خود هیچ مدرکی ارایه نکرده است.
دور‌بین‌های مداربسته، خانمی را هنگام شلیک بالای یک شهروندی امریکایی نشان می‌دهد که لباس نظامی به تن ندارد. در گذرنامه نرگس محمدحسن، ویزای ایران صادرشده و بررسی‌ها نشان می‌دهد که در گذشته پس از مشاجره با شوهرش عزم خودکشی نیز کرده بود.
یک دیدگاه این است که او خواسته با شلیک به گریفین امریکایی توسط محافظان او از بین برود، ولی دیدگاه دیگر این است که او با این کار تلاش کرده است تا ویزای ایران را برای خانواده‌اش به دست بیاورد و برای این کار از مسئولان سفارت ایران در کابل دستور می‌گرفته تا یک فرد بلند رتبه خارجی را بکشد؛ اما این‌که بانو حسن با سازمان اطلاعاتی ایران رابطه‌ای داشته باشد، روشن نیست.
برخی از مقام‌های بلندپایه‌ی نظامی، عمیقاً به این باوراند که او از تهران دستور گرفته بود تا بر یک مقام بلند رتبه نظامی امریکایی شلیک کند.
به اساس گفته‌های مقامات دولت افغانستان؛ رویکرد ایران پس از ۲۰۰۱ در قبال جنگ افغانستان تغییر کرده است؛ ایران در یک‌طرف طالبان را تهدیدی برای تهران می‌داند و از سوی دیگر، به این گروه کمک‌های اوپراتیفی و اسلحه می‌دهد.
یادداشت: فهیم عابد و فاطمه فیضی از کابل در این گزارش همکاری کرده‌اند.
این گزارش در نیویورک‌تایمز تحت عنوان «زنی که یک امریکایی را کشت، چرا در توافق طالبان رها شد؟» منتشر شده است.
