نزدیکی‌های ظهر است و منطقه‌ی چوک شهر کابل که از نظر ازدحام در این شهر شهره است، مالامال است از انبوه جمعیت. این محل در شهر کابل، مکان اصلی خرید و فروش است و بسیاری از ساکنان کابل به خاطر خرید به این محل مراجعه می‌کنند. در کنار مغازه‌های بزرگ، بساط شماری از دست‌فروشان نیز در این محل پهن است. دست‌فروشان عابرانی را که از این محل می‌گذرتد به خرید کالای شان دعوت می‌کنند. به همین دلیل آلودگی صوتی بسیاری این‌جا پیداست. در میان این صداها، شماری از عابران به سمت صدایی هدایت می‌شوند که محصول بسیار ارزان؛ اما مورد نیاز همه را به نمایش گذاشته است.
گوشت!
تکه‌های بلندی از گوشت‌های گوساله و گوسفند بر سر چندین کراچی دست‌فروشی آویزان شده و به دلیل ارزان بودن آن، بسیاری از عابران را به خرید آن وسوسه می‌کند. گوشت‌هایی که ظاهرا لایه‌ای از سیاهی و چرک بر آن نقش بسته؛ اما به دلیل ارزان بودن، مورد توجه قرار گرفته است.
«…گوشت بیگرید، گوشت، گوشت تازه و پخته به قیمت ارزان. گوشت بگیرید گوشت فراوان. قیمت هر کلیو گوشت سرخی گوساله ۲۰۰ افغانی گوشت بگیرید گوشت…» این صدا هر دم بلند و بلندتر می‌شود و عابران زیادی را به سمت خود می‌کشاند.
علت اصلی اما؛ این است که بهای گوشت در این محل به مراتب ارزان‌تر نسبت به قصابی‌های داخل شهر است. در دکان‌ها، قیمت هر کیلو گوشت گوساله همراه با استخوان به ۳۸۰ افغانی به فروش می‌رسد و همین طور گوشت گوسفند به حدود ۴۵۰ افغانی؛ اما این‌جا، تقریبا قیمت‌ها به نصف کاهش یافته است. همین عامل است که بساط فروشندگان گوشت را در این محل گرم‌تر کرده است.
هرچند به دلیل ارزانی این محصول، شک و تردید در لحن خرید شماری از مشتریان پیداست. پیر زنی که از فاصله‌ی کمی دورتر متوجه این صدا شده، خودش را به یکی از این کراچی‌ها می‌رساند.
«او بیادر مرا خو بازی نمی دهی؟ واقعا سرخی را کیلوی ۲۰۰ افغانی می‌فروشی؟» این صدا مرد فروشنده را مورد خطاب قرار می‌دهد. قصاب که لباس چرکینی به تن دارد و دست‌هایش به خون آلوده شده، از کمربندش کاردهای بزرگ و کوچگ را بیرون می‌کشد و یک پارچه گوشت را جدا می‌کند و می‌گوید: « ببین خاله چه گوشتی است! برده به خانه مرا دعا کنی!»
زن مسن با این حرف ظاهرا قناعت‌اش فراهم می‌شود و یک کیلو گوشت را می‌خرد. مشتریان دیگر نیز به ترتیب و به مقدار مختلف به خرید گوشت ادامه می‌دهند.
به یکی دیگر از فروشندگان این گوشت‌ها نزدیک می‌شوم. «او بیادر اگر گوشت فاسد و یا گندیده باشه باز چه؟» صدای یکی از مشتری‌هاست. مرد فروشنده برای خلق اطمینان خاطر به مشتری‌اش، بالای یکی دیگر از مشتری‌های خود که در حال خرید گوشت گوسفند است، صدا زده و می‌گوید: «اوکاکا خداوراستی بگو که همین گوشت خراب است؟ آیا پس از مصرف این گوشت که از من بردی، خودت و یا اولادهایت را مریض کرده است!»
مشتری همین فروشنده می‌گوید: «نه نه مریض چه! کار چه ؟ مردم غریب همین خوارک ماست.»
این مرد مسن که از کراچی فروش گوشت کمی فاصله گرفته؛ حرفش را پس می‌گیرد و حاضر می‌شود که به برخی از پرسش‌های من پاسخ دهد. مرد بزرگ‌سالی که لباس کهنه و چهره‌ی پریشان دارد. با اسم مستعار (گل محمد) خود را معرفی کرده و می‌گوید :« در خانه، مادر اولادا مریض است. چون داکتر توصیه کرده که او باید گوشت مصرف کند، به همین خاطر مجبورم که از این جا گوشت خریداری کنم که ارزان است. می‌دانم که این گوشت غیرصحی است چون یک بار دختر بزرگم که تقریبآ ۷ سال عمر دارد، در اثر خوردن این گوشت دل بدی پیدا کرد و دیگر حتا حاضر نشد که پس از آن گوشت بخورد.»
دلیل ارزانی
اما راز اصلی فروش ارزانی گوشت در این محل چیست؟ عابران و خریداران به دنبال آن نیستند و اگر هم می‌دانند همانند گل محمد به روی شان نمی‌آورند. فروشندگان گوشت هرگز حاضر به مصاحبه و دادن جزییات بیشتر در مورد کار شان نمی‌شوند.
فروشندگان دیگر و دکاندارانی که در این محل مصروف کار اند؛ اما می‌گویند؛ گوشت‌هایی که توسط قصابان دست فروش به لیلام گذاشته می‌شود، بیشتر گوشت‌های حیوانات مریض و یا مرده‌اند که به دور از چشم قانون تکه تکه شده و به خورد مردم داده می‌شود.
این‌که منبع اصلی تهیه‌ی این گوشت‌ها کجاست و چطوری سر از شلوغ‌ترین بازارهای کابل در می‌آورد، باز هم قصابان دست‌فروش پاسخی نمی‌دهند. یکی از آن‌ها اما؛ به صورت غیررسمی می‌گوید که این گوشت‌ها را از ولسوالی‌های کابل و از نزد کوچی‌ها تهیه می‌کنند. او تایید می‌کند که این گوشت‌ها با مشکلاتی همراه است و به همین دلیل به قیمت ارزان به فروش می‌رسد.
ظاهرا فروش گوشت توسط قصابان دست‌فروش در هوای آزاد و در کنار دریای کابل که از آلوده‌ترین محلات در این شهر است، بیانگر این موضوع است که نظارت چندانی در کار نیست؛ زیرا در صورت بررسی دوامدار از سوی شهرداری کابل – که مسوول اصلی تنظیم مارکیت است- چنین بساطی پهن نمی‌شد.
نرگس مومندزی، سخنگوی شهرداری کابل، کوتاهی این اداره را در کنترول این فروشنده‌گان می‌پذیرد و می‌گوید :«کارمندان نواحی مختلف کابل به خصوص مناطق سر چوک و فروشگاه، بارها کراچی گوشت‌های فاسد و غیر صحی را جمع‌آوری کرده‌اند؛ اما به مجردی که کارمندان ما از ساحه دور می‌شوند، این فروشنده‌ها دوباره به کار خود ادامه می‌دهند.»
سخنگوی شهرداری آمار مشخصی از گوشت‌فروشان دوره‌گرد به دست نمی‌دهد؛ اما می‌گوید که این اداره تلاش می‌کند، هرچه زودتر جلو فروشنده‌های گوشت فاسد در شهر کابل را بگرد.
بر اساس قانون شهرداری کابل، آن عده از افرادی می‌توانند در شهر کابل، گوشت را به فروش برسانند که در قدم نخست در ساحه‌ی مصؤون دکان داشته باشند و همچنان گوشت‌های تازه را در یخچال نگه‌داری کنند.
دست کوتاه ناداران در خرید گوشت
گوشت یکی از مواد اصلی غذایی در افغانستان است. ظاهرا آن‌طوری که پیداست افغان‌ها رغبتی زیادی به خوردن گوشت دارند و تقریبا تمامی غذاهای مصرفی در کشور، با گوشت همراه است. همین باعث شده که مصرف گوشت رقم بسیار بلندبالایی داشته باشد. بخشی از گوشت مصرفی افغانستان در داخل تهیه می‌شود؛ اما مقادیر بزرگی نیز از خارج کشور وارد می‌شود.
آمار اداره‌ی احصائیه‌ی مرکزی نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۶، ۵۲۴۰ تن گوشت گاو و در سال گذشته، ۳۶۱۸ تن گوشت گاو وارد کشور شده است. همین طور، در سال ۱۳۹۶، ۳۴۳۰۸ تن و در سال گذشته ۲۳۹۱۳ تن گوشت مرغ وارد کشور شده است. افغانستان دو سال قبل ۲۶۶۰ تن و یک سال قبل ۴۳۷۲ تن گوشت ماهی وارد کرده است. واردات کشور در بخش گوشت گوسفند ۱۰۹ تن دو سال قبل و ۱۶۱ تن در سال گذشته خورشیدی بوده است.
این صرفا آمار گوشت‌های وارداتی به کشور است و میزان قابل توجهی از فارم‌های مرغداری و مالداری نیز همه ساله گوشت تولید می‌کنند؛ اما نکته‌ی قابل توجه این است که به دلیل اقتصاد پایین خانواده‌ها، بسیاری‌ها در جریان یک ماه حتا توان خریداری یک کیلو گوشت را ندارند و این گوشت‌های وارداتی و تولیدی بیشتر سفره‌های قشر مرفه و متوسط جامعه را رنگین می‌کند.
پیامد مصرف گوشت‌های فاسد
داکتر بشیراحمد حمید، رییس عمومی وقایه و کنترول وزارت صحت عامه، درباره‌ی عوارض و خطرهای استفاده از گوشت‌های فاسد و آلوده می‌گویدکه گوشت از جمله خوراکی‌ها و موادغذایی‌ای است که خیلی زود فاسد و آلوده می‌شود. آلودگی شیمیایی و میکروبی گوشت به گفته‌ی وی در صورتی که تشخیص داده نشود، می‌تواند مصرف‌کننده را با خطر جانی روبه‌رو کند.
وی با اشاره به خطرات مصرف گوشت‌های آلوده به مواد شیمیایی و میکروبی به روزنامه‌ی صبح کابل گفت: «در صورتی که گوشت میکروبی باشد با بروز عفونت‌های گوارشی همراه است. دل‌پیچه، دل درد، استفراغ، تهوع و اسهال از جمله علایمی است که فرد پس از مصرف این نوع گوشت‌ها با آن مواجه می‌شود. گاهی اسهال شدید و از دست‌رفتن آب بدن و دیر رسیدن به حال جسمانی بیمار، ممکن است جان او را نیز به خطر بیندازد.»
