عدم اعتماد شهروندان افغانستان به نهادهای صحی و هم‌چنان شرم پنداشته‌شدن ابتلا به ویروس کرونا، سبب شده است که بیش‌تر مبتلایان ویروس کرونا در این کشور، خود را در شفاخانه‌ها و تجریدگاه‌ها قرنتین نکنند.
شفاخانه‌ی افغان – جاپان در کابل که بزرگ‌ترین مرکز بیماران کوید-۱۹ در افغانستان است، تنها هشت بیمار قرنتین دارد.
مسؤولان شفاخانه‌ی افغان-جاپان به روزنامه صبح کابل می‌گویند، با آن که آن‌ها مبتلایان را از خطراتی که برای اعضای فامیل شان دارند، آگاهی می‌دهند؛ اما این بیماران خانه را نسبت به شفاخانه ترجیح می‌دهند. امری که به گفته‌ی این داکتران به بالا رفتن میزان مبتلایان کوید-۱۹ در افغانستان به‌گونه‌ی چشم‌گیری افزوده است.
جواد نورزی، مدیر صحی شفاخانه‌ی افغان –جاپان تاکید دارد، تنها کاری که در این بخش آن‌ها می‌توانند برای این مریضان انجام دهند، توصیه‌های صحی است: «ما برای آن‌ها راهنمایی‌ها و توصیه‌هایی را انجام می‌دهیم که چه محدودیت‌هایی را در خانه مراعات کنند تا اعضای فامیل خود را از این مرض به دور نگه دارند.»
به گفته‌ی آقای نورزی، دلیل دیگری که این مبتلایان نمی‌خواهند در شفاخانه قرنتین شوند، یک نوع احساس خجالت و شرم است که به آن‌ها دست می‌دهد. به گفته‌ی او، بیش‌تر مبتلایان نمی‌خواهند که دوستان و اقارب شان از ابتلای آن‌ها به ویروس کرونا، اگاه شوند.
در حال حاضر در شفاخانه‌ی افغان – جاپان تنها ۱۳ تن به شمول ۸ فرد مبتلا به ویروس کرونا و ۵ فرد مشکوک به این ویروس، قرنتین استند.
چرا متبلایان در شفاخانه قرنتین نمی‌شوند؟
عبدالمنان که باشنده‌ی منطقه‌ی ارزان-قیمت کابل است، پس از شش روز قرنتین خانگی، به شفاخانه‌ی افغان – جاپان برای معاینه بازگشته است.
او دلیل ترجیح قرنتین شدن در خانه را نسبت به شفاخانه، نبود امکانات و عدم رسیدگی کافی در این مراکز عنوان می‌کند. عبدالمنان می‌گوید با آن که او با رفتن به خانه، از خطر مبتلاشدن فامیلش می‌دانست؛ اما بنا بر دلیل‌هایی که پیش خودش داشت، خانه را نسبت به شفاخانه ترجیح داد.
این بیمار کوید-۱۹ به روزنامه صبح کابل می‌گوید: «من یک هفته پیش این‌جا آمدم و خیلی برای معاینه‌ی خود سرگردان شدم. پس از سه روز به من گفتند که از تو مثبت است. خواستم در شفاخانه بمانم، وضعیت بد شفاخانه از یک طرف و از طرف دیگر فامیلم نمی‌خواست که کسی از کرونا داشتن من خبر شوند؛ به این خاطر مرا به خانه بردند و آنجا قرنتین کردند.»
جعفر راستین، از مبتلایان دیگر کوید-۱۹ است که خودش را در خانه قرنتین کرده است. او در مورد قرنتین شدن خانگی‌اش با اشاره به امکانات محدود شفاخانه‌ها می‌گوید که کسی اگر کاری از دست خودش بر می‌آید، بکند در غیر آن {با امکاناتی که شفاخانه دارد} غافل‌گیر خواهد شد.
آقای راستین در صفحه‌ی فیس‌بوکش نوشته است: «حرف من به همه‌ی دوستان این است که زیاد وابسته به نهادهای صحی نباشند، و به آزمایش اتکا نکنند. خود شان اگر کاری از دست‌شان بر می‌آید، بکنند، ورنه غافل‌گیر خواهند شد.»
با این حال مسؤولان شفاخانه‌ی افغان-جاپان می‌گویند که آن‌ها هرنوع امکانات را برای قرنتین‌کردن بیماران کوید-۱۹ در این شفاخانه مهیا کرده اند. به گفته‌ی آن‌ها، داکتران اما نمی‌توانند که با فشار این مریضان را در شفاخانه نگه دارند.
خجالت و شرم از عمومی شدن
به گفته‌ی دکتران، درصدی زیاد از بیماران کوید-۱۹ در افغانستان به دلیل شرم و خجالتی که از این بیماری دارند، نمی‌خواهند در شفاخانه بستر و قرنتین شوند.
با این حال شماری از بیماران ویروس کرونا در افغانستان، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گویند که مردم به آن‌ها به عنوان ابتلای ویروس کرونا، به چشم بد می‌بینند.
عبدالمنان، یکی از متبلایان این بیماری در کابل می‌گوید: «سر من خوش نمی‌خورد که نزدیکان و اقوامم ببینند که من در این مریضی مصاب شده ام. این که چرا خودم هم نمی‌دانم.»
روان‌شناسان تأکید دارند که احساس شرم یک شخص، ناشی از درک و قضاوت‌های اجتماعی است که نسبت به او صورت می‌گیرد. به‌گفته‌ی آن‌ها، انسان‌ها زمانی احساس شرم می‌کنند که ترسی از تردشدن و نپذیرفته شدن توسط دیگران، به آن‌ها پیدا شود.
روح‌الله رضوانی، روان‌درمان و روان‌شناس، به روزنامه صبح کابل می‌گوید: «مصاب شدن به ویروس کرونا به اشتباه توسط مردم ما نشانه‌ای از ضعف یا داشتن یک مشکل و ویژگی‌ای که دیگر انسان معمولی دانسته نشویم، تعبیر شده است. ترسی از تنها شدن، ترسی از پذیرفته نشدن و ترسی از انسان خوب نبودن، همه‌ی اینها سبب می‌شود که فرد مبتلا، با اظهار و علایم بیماری خود دچار احساس ترس و شرم شود.»
به گفته‌ی این روان‌شناس، احساس ترس و شرم، ریشه در سابقه‌ی ذهنی جامعه دارد. او می‌گوید که سابقه‌ی ذهنی از جامعه‌ی ما در بخش درمانی و سیستم ایمنی همراه شده با بی‌اعتمادی، سوء استفاده و برداشت‌های ترس‌ناک دیگر.
آقای رضوانی تأکید دارد: «اگر امروز کسی از شفاخانه فرار می‌کند و خود را قرنتین نمی‌کند و چنندین فرد دیگر را هم مبتلا به این ویروس می‌کند، این تاوان گذشته‌ی این جامعه است. تاوان تمام بی‌اعتمادی‌ها، فاصله‌گذاری‌ها، بدبینی‌ها، عدم هم‌دلی‌ها و همپذیریهایی است که در گذشته در سطوح مختلف این جامعه وجود داشته است.»
دلیل دیگر احساس شرم و خجالت مبتلایان این بیماری در افغانستان به گفته‌ی روان‌شناسان، این است که آن‌ها نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند که بدون هیچ کم و کاستی از سوی آن‌ها پذیرفته شوند و در مورد آن‌ها قضاوت‌های منفی صورت نگیرد.
رضوانی می‌گوید: «اگر ترسی از قضاوت‌های بی‌جای مردم وجود نمی‌داشت، احساس شرمندگی و پنهان‌کاری ناشی از آن در جامعه نیز شکل نمی‌گرفت.»
