به دنبال گسترش جنگ در نوار مرزی ولایت‌های مرکزی، ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان، جنرال مرادعلی مراد را به عنوان والی دایکندی و طاهر زهیر را والی بامیان تعیین کرد.
مراد و زهیر در حالی به این دو ولایت می‌روند که از یک ماه گذشته، جنگ‌جویان طالبان در بخش‌هایی از نوار مرزی این دو ولایت حمله کرده اند.
براساس گزارش‌های منابع امنیتی از ولایت بامیان، به تازگی ولسوالی سیغان و کهمرد این ولایت به دست طالبان افتاده و همین گونه، درگیری میان نیروهای امنیتی و جنگ‌جویان طالبان در ولسوالی شیبر این ولایت نیز، جریان دارد. در روزهای گذشته، نزدیک به ۳۰ سرباز امنیتی در پوسته‌ی «باغک» ولسوالی شیبر، تسلیم طالبان شده و پس از گذشت چند روزی، دوباره رها شدند. این سربازان، پس از رهاشدن از چنگ طالبان، در ولایت بامیان اعتراض کرده و سیدانور رحمتی- والی پیشین این ولایت- را متهم به معامله کردند.
هم‌چنان جنگ‌جویان طالبان، ولسوالی پاتوی دایکندی را سقوط دادند که به همت نیروهای امنیتی و خیزش مردمی از جنگ‌جویان این گروه پس گرفته شد. اکنون در نوار مرزی جنوب، جنوب‌غرب و شمال‌غرب این ولایت به دلیل هم‌مرز بودن با ولایت‌های ارزگان، هلمند و غور که در آن‌ها طالبان فعالیت‌های گسترده‌ای دارند، جنگ جریان دارد.
مرادعلی مراد، جنرال پیشین ارتش که سابقه‌ی کار در نهادهای امنیتی را دارد و طاهر زهیر که از نفوذ خوب مردمی در بامیان برخوردار است، تنها افرادی نیستند که در جریان یک ماه گذشته، به ولایت‌های درگیر جنگ با گروه طالبان، فرستاده می‌شوند. در یک ماه گذشته، مسعود بختور، والی فراه؛ عبدالولی واحدزی، والی لغمان؛ عبدالصبور قانع، والی هرات؛ عنایت‌الله کمال، والی فاریاب؛ حمیدالله توخی، والی زابل؛ احمد بشیر صمیم، والی بدخشان و عبدالحق شفق، به عنوان والی سرپل، تعیین شده اند.
با توجه به پیشینه‌ی کاری والی‌های جدید، آن‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ نخست کسانی اند که پیشنه‌ی نظامی دارند و دسته‌ی دوم، آن‌هایی اند که عضو شورای ولایتی بوده و یا به حیث والی در ولایت‌های دیگر کار کرده و از نفوذ خوب مردمی در ولایت‌های مربوط برخوردارند.
باور کارشناسان نظامی و سیاسی بر این است که از این افراد برای مدیریت جنگ در ولایت‌ها و بسیج مردمی در برابر گروه طالبان استفاده می‌شود. این کارشناسان، می‌گویند که این تصمیم‌ها دیروقت گرفته شده است.
جنرال همایون فوزی، نظامی پیشین، در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که افراد تازه‌‌گماشته‌شده، از تجربه‌های خوب جنگی و بسیج مردمی برخوردارند. به باور او، باید از مدت‌ها پیش، هم‌چون افراد کارکشته در ولایت‌ها مقرر می‌شد.
هرچند دلیل اصلی تغییر و تبدیل در بست‌های حکومت محلی، بیش‌تر به توانایی مدیریتی و دفاع از حاکمیت بر می‌گردد؛ اما آن چه در عمل دیده می‌شود، با رفتن والی‌های جدید در ولایت بدخشان، هرات و سرپل، ولسوالی‌های بیش‌تری در این ولایت‌ها به دست طالبان سقوط کرده است. در ولایت بدخشان، نزدیک به همه‌ی ولسوالی‌ها به دست طالبان سقوط کرده و جنگ‌جویان این گروه تا نزدیکی شهر فیض‌آباد نیز پیش‌روی کردند. در ولایت هرات نیز، گروه طالبان ولسوالی‌های بیش‌تری را به دست آورده و شهر هرات را محاصره کرده اند. در ولایت‌هایی مثل لغمان، فاریاب، فراه و زابل، تغییر چندانی در میدان جنگ به نفع دولت افغانستان پیش نیامده است.
از سویی هم، در هفته‌های پسین، شماری از فرماندهان امنیتی ولایت‌ها نیز تبدیل شده است. بر اساس فهرستی که وزارت داخله با صبح کابل شریک کرده، به تازگی سالم احساس، قمندان امنیه‌ی کندهار؛ عبدالقیوم باقی‌زوی، قمندان امنیه‌ی پکتیا؛ فضل‌احمد شیرزاد، قمندان امنیه‌ی غزنی؛ اسدالله محمدی، قمندان امنیه‌ی بامیان؛ زبردست صافی، قمندان امنیه‌ی کندز و وحیدالله نظامی، قمندان امنیه‌ی نیمروز تعیین شده اند.
آگاهان نظامی بر این باور است که بنا بر پیچیده‌شدن جنگ و پیش‌روی گروه طالبان، سخت است که به این زودی تغییری در میدان جنگ به نفع حکومت افغانستان رونما شود؛ اما افرادی که به تازگی به ولایت‌ها فرستاده شده، تاثیرات خود شان را دارند.
جاوید کوهستانی، کارشناس نظامی، می‌گوید که گماشتن این افراد برای دفاع از شهرها بی‌تاثیر نیست؛ زیرا آن‌ها با تجربه‌های جنگی و بسیج مردمی‌ای که دارند، می‌توانند با بسیج مردم، جلوی سقوط مرکز شهرها را بگیرند. به گفته‌ی او، تعیین این افراد بسیار دیر صورت گرفته و نباید انظار داشته باشیم که به سرعت در میدان جنگ تغییر بیاید.
آقای کوهستانی، به روزنامه‌ی صبح کابل، می‌گوید که در بسیاری از ولایت‌ها مانند بدخشان و تخار و کم‌وبیش بامیان، به دلیل ضعف مدیریتی، نیروهای امنیتی پاس‌گاه‌های‌شان را رها کردند. او، تصریح می‌کند که باید برای تغییر میدان جنگ به نفع حکومت، بر پایه‌ی داده‌ها و اطلاعات طبقه‌بندی‌شده، نخست چگونگی انتخاب جنگ در ولایت‌هایی که با تهدید روبه‌رو است، دریافت شود؛ پس از آن، باید بررسی شود که چرا این ولایت‌ها انتخاب شده و دلیل عقب‌نشینی و شکست چه بوده است. از این رو، بهتر است که از افراد باتجربه و بانفوذ در مدیریت جنگ استفاده شود.
با این حال، در شماری از ولایت‌ها جنگ به شدت ادامه دارد و جنگ‌جویان طالب، هر روز پیش‌روی می‌کنند. بر بنیاد معلومات منابع امنیتی و مردمی از ولایت غزنی، طالبان در این ولایت، تا چندصدمتری مقام ولایت پیش آمده اند؛ طوری که شهرک‌هایی چون نوآباد، مهاجران، قلعه‌ی شهاده و توحیدآباد در حومه‌ی شهر غزنی، به دست گروه طالبان افتاده است. هم‌چنان، فاطمه رحیمی، عضو شورای ولایتی غزنی، تأیید می‌کند که ولسوالی مالستان، پس از حاکمیت گروه طالبان در دهه‌ی ۹۰ میلادی، برای بار نخست به دست گروه طالبان سقوط کرده است. به گفته‌ی او، تنها دو ولسوالی ولایت غزنی به دست حکومت باقی مانده است؛ این ولسوالی‌ها به دلیل مقاومت مردم تا اکنون حفظ شده است.
آگاهان نظامی، می‌گویند که باید برای جلوگیری از پیش‌روی طالبان در ولایت‌های درگیر جنگ، والی‌ها و فرماندهان کارکشته و باتجربه را تعیین کنند. آقای فوزی، می‌گوید که یکی از گزینه‌های خوب، استفاده از جنرالهای بازنشته در میدان نبرد است. «وزارت دفاع، یک سلسله تصمیمات اشتباه را گرفت. افراد باتجربه را پس کرد، آدم‌هایی که با میدان جنگ ناآشنا بود را در ساختارهای نظامی آورد.»
گفتنی است که دیروز، رییس‌جمهور غنی، هم‌راه با امرالله صالح، معاون نخست و محمد محقق، مشاور سیاسی و امنیتی‌اش، برای بررسی وضعیت امنیتی ولایت‌های شمال به شهر مزارشریف رفت. این سفر در حالی صورت گرفت که در حدود صد ولسوالی در شمال و شمال‌شرق کشور به دست گروه طالبان افتاده و روحیه‌ی سربازان امنیتی، ضعیف توصیف می‌شود.
با این همه، برای سرکوب گروه طالبان به اراده‌ی جدی‌ای برای مبارزه با این گروه نیاز است. کوهستانی، می‌گوید که هنوز سیاست‌های دولت افغانستان، مبهم است. «هنوز به این بارو نیستم که اراده‌ی محکم برای مبارزه با گروه طالبان وجود داشته باشد؛ اما در درون دولت، صداهای ضد طالب، وجود دارد.»
