رهایی زندانیان طالب تا زمان نامعلومی به تعویق افتاد

مجیب ارژنگ
رهایی زندانیان طالب تا زمان نامعلومی به تعویق افتاد

به اساس زمان تعیین‌شده در توافق‌نامه‌ی صلح طالبان با امریکا، قرار بود که دولت افغانستان، ۵۰۰۰ زندانی طالب را پیش از ۲۰ حوت، آزاد کند؛ اما با این که از آن تاریخ شش روز می‌گذرد، هنوز هم روشن نیست که زندانیان طالب چه زمانی آزاد خواهند شد.
آزادی زندانیان طالب، مهم‌ترین پیش‌شرط این گروه برای شروع گفت‌وگوهای بین‌الافغانی است.
محمد‌اشرف غنی، رییس‌جمهور افغانستان، پس از اعلام نتیحه‌ی انتخابات، پیش‌شرط طالبان را مبنی بر آزاد‌ی ۵۰۰۰ زندانی آنان از زندان‌های افغانستان، نپذیرفته و گفت که این از صلاحیت مردم و حکومت افغانستان است نه امریکا؛ اما پس از اجرای مراسم سوگند‌، تغییر جایگاه داد و آزادی زندانیان طالب را پذیرفت.
آقای غنی، روز سه شنبه (۲۰ حوت)، فرمانی را مبنی بر رهایی زندانیان طالب صادر کرد.
به اساس ماده‌ی نخست فرمان رییس‌جمهور غنی، زندانیانی که با استفاده از این فرمان آزاد می‌شوند، مکلف به ارائه‌ی تعهد کتبی مبنی بر برنگشتن آن‌ها به میدان جنگ استند و رهایی زندانیان، بعد از تکمیل روند بایومتریک صورت می‌گیرد.
در ماده‌ی دوم این فرمان، تأکید شده که عفو مجازات و رهایی ۱۵۰۰ زندانی مربوط به گروه طالبان، به نشانه‌ی حسن ‌نیت، از بازداشت‌گاه‌های افغانستان صورت می‌گیرد که روند رهایی آن‌ها، از تاریخ (۲۴ حوت) سال روان آغاز می‌شود. «در هر روز ۱۰۰ تن از محبوسین مربوط به گروه طالبان با درنظرداشت سن، وضعیت صحی و مدت حبس باقی‌مانده رها شوند.»
ماده‌ی سوم فرمان ریاست‌جمهوری، به کاهش خشونت‌ها از سوی گروه طالبان اشاره می‌کند که پس از آغاز و در جریان گفت‌وگوهای مستقیم میان هیأت تعیین‌شده از جانب دولت افغانستان و گروه طالبان، در هر دو هفته ۵۰۰ زندانی طالبان که مجموع‌ شان به ۳۵۰۰ نفر می‌رسد، مشروط به کاهش چشم‌گیر خشونت‌ها، از زندان رها خواهند شد.
رییس‌جمهور غنی، مسؤولیت تطبیق این حکم را به دفتر شورای امنیت داده است.
آن‌گونه که در فرمان آمده است، از روز شنبه (۲۴ حوت)، پروسه‌ی رهایی زندانیان طالب، باید شروع می‌شد؛ اما این که تا هنوز چرا این پروسه وارد مرحله‌ی اجرایی آن نشده است، جاوید فیصل، سخن‌گوی، شورای امنیت ملی، روز یک‌شنبه (۲۵ حوت)، به روزنامه‌ی صبح کابل، گفت: «دولت افغانستان، در تلاش است از فرصتی که برای صلح مهیا شده، استفاده‌ی اعظمی شود؛ روی همین هدف، مکانیزمی برای صلح ارائه کرده است که به اساس آن، فهرست زندانیان زیر بررسی قرار دارد که با تکمیل آن، وارد مرحله‌ی بعدی خواهیم شد»
آقای فیصل می‌گوید، بسیار مهم است که ما مطمئن شویم، آن‌هایی که زیر نام صلح آزاد می‌شوند، دوباره به جنگ برنمی‌گردند.
از سوی دیگر، سهیل شاهین، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، در واکنش به فرمان ریاست‌جمهوری گفته است که، این گروه فهرست ۵۰۰۰‌نفری زندانیان طالب را به امریکا سپرده و خواهان رهایی یک‌باره‌ی این شمار از زندانیان است و این اقدام دولت افغانستان، در مخالفت با توافق‌نامه‌ی صلح طالبان با امریکا است.
آقای فیصل، در رابطه به گفته‌های سهیل شاهین می‌گوید، همه چیز، آن‌گونه که طالبان می‌خواهند، به پیش نمی‌رود؛ برای مسائلی که به حکومت افغانستان مربوط می‌شود، مهم است که طالبان با دولت افغانستان کار کنند؛ طالبان نباید بیش‌تر از این بهانه‌جویی کرده و در پروسه‌ی صلح نقش مشکل‌زا داشته باشند تا نقش حل‌کننده‌ی مشکل.
آن‌گونه که روشن است، خواست‌های طالبان و دولت افغانستان در برابر هم قرار گرفته است؛ چیزی که باعث نگرانی مردم و آگاهان سیاسی برای رسیدن به صلح با این گروه شده است.
جعفر مهدوی، عضو پیشین مجلس نمایندگان و آگاه امور سیاسی، می‌گوید که امریکا و به ویژه زلمی خلیل‌زاد که هماهنگ‌کننده‌ی ارتباط میان طرف افغانستان و طالبان است، متأسفانه صادقانه عمل نکرده است؛ با آن هم می‌بینیم که هر دو طرف، به امریکا اعتماد کرده و در راستای رسیدن به گفت‌وگوهای بین‌الافغانی قدم به قدم پیش رفته اند.
مهدوی اضافه می‌کند که نیاز بود امریکا پیش از امضای توافق‌نامه با طالبان، همه مواردی را که به تعهد دولت افغانستان نیاز است، با دولت افغانستان، در میان گذاشته و نظر مثبت آن را می‌گرفت؛ همین‌گونه جدول زمان‌بندی‌ای را که پیشنهاد کرده، بدون هماهنگی با حکومت افغانستان بوده است.
به باور آقای مهدوی، در میان نگذاشتن متن توافق‌نامه با حکومت افغانستان و زمان‌بندی برای آزادی زندانیان طالب و گفت‌وگوهای بین‌الافغانی، به دور از واقعیت‌های سیاسی موجود در افغانستان است. مهدوی می‌گوید: «با توجه به شکاف خواسته‌های طالبان و موقف حکومت افغانستان و کنار کشیدن امریکا از میدان، بعید می‌بینم که به این زودی با طالبان به صلح برسیم.»
عصر روز گذشته (۲۵ حوت)، زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا برای صلح افغانستان، فهرست اعضای هیأت مذاکره‌کننده‌ی صلح را با شماری از چهره‌های سیاسی، در میان گذاشته است. هم‌زمان با انتشار این فهرست، وحید عمر، مشاور ارشد ریاست‌جمهوری در امور روابط عامه و استراتژیک، می‌گوید که هیأت مذاکره‌کننده‌ی دولت افغانستان برای مذاکرات بین‌الافغانی، نهایی شده است.