عدم آمادگی طالبان و اختلاف‌های داخلی؛ آیا نشست استانبول در ۱۶ اپریل برگزار می‌شود؟!

یک روز پس از آن که کمیته‌ی توحید شورای عالی مصالحه‌ی ملی، پیش‌نویس طرح صلح جمهوری افغانستان را برای شرکت در نشست استانبول، توحید و آماده کرد، گروه طالبان اعلام کرده که برای اشتراک در نشست استانبول در ۱۶ اپریل آماده نیست.
محمدنعیم وردک، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، می‌گوید که این گروه هنوز موضوعات پیرامون نشست استانبول را بررسی می‌کند. «مشوره‌ها جریان دارد. هرگاه در نتیجه‌ی مشوره‌ها و بررسی‌ها فیصله‌‌ی دیگری صورت گرفت، آن را با مردم شریک خواهیم ساخت.»
پیش از این نیز برخی رسانه‌های خارجی به نقل از منابع طالبان، گزارش داده بودند که این گروه گفته‌ است که نشست استانبول، باید پس از ماه رمضان برگزار شود. این در حالی است که مقام‌های امریکایی تأکید می‌کنند که نشست استانبول باید پیش از ماه می برگزار شود.
بر اساس توافق‌نامه‌ای که در ۱۰ ماه حوت سال ۹۸ میان امریکا و طالبان صورت گرفت، نیروهای امریکایی باید تا اول ماه می افغانستان را ترک کنند.
هرچند تا هنوز امریکا به شمول سازمان ناتو، هیچ تصمیمی در مورد خروج و یا عدم خروج نیروهای شان از افغانستان نگرفته‌ است؛ اما به تازگی جنرال جمیز مک کانویل، رییس ستاد ارتش امریکا، گفته است که خروج نیروهای امریکایی از افغانستان تا اول ماه می امکان‌پذیر است.
آقای کانویل که روز دوشنبه (۲۳ حمل)، در یک برنامه‌ی زنده‌ی خبری صحبت می‌کرد، گفت که جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات متحده، در باره‌ی خروج نیروها تا هنوز تصمیم نگرفته است؛ اما فرماندهان در افغانستان، باید برای شرایط پس از خروج برنامه داشته باشند.
بر اساس گزارش‌ها، در حال حاضر ۳۵۰۰ نیروی امریکایی در افغانستان حضور دارد که در کنار نیروهای نظامی ناتو، در قسمت آموزش‌وپروش و مشوره‌دهی به نیروهای افغانستانی کمک می‌کند. به اساس گفته‌های رییس ستاد ارتش امریکا مبنی بر آمادگی برای بیرون کردن نیروهای امریکا از افغانستان، اگر خروج اتفاق بیفتد، طبق زمان‌بندی توافق‌نامه‌ی صلح دوحه، نیروهای امریکایی تنها سه هفته زمان دارند.
با این حال اما شماری از چهره‌های پیشین طالبان، می‌گویند؛ در صورتی که طالبان در این نشست حضور نداشته باشند، نشست استانبول یک نشست یک‌جانبه خواهد بود. سیداکبر آغا، عضو پیشین طالبان، می‌گوید که احتمال می‌رود که نشست استانبول به تعویق بیفتد و در صورتی که به تعویق نیفتد، نشستی نیمه‌تمام خواهد بود. او هم‌چنان در این نشست گفت که هر دو جانب باید در مورد خروج نیروهای امریکایی تلاش کنند؛ زیرا ماندن نیروهای امریکایی ادامه‌ی جنگ است.

اختلافات داخلی پیش از برگزاری نشست استانبول
اگر گروه طالبان تصمیم بگیرد تا در نشست استانبول شرکت ‌کند، این نشست تا کمتر از چهار روز دیگر برگزار خواهد شد؛ اما تا هنوز هیچ‌یک از طرف‌ها، به طرح جامع و مشخصی برای شرکت در این نشست ‌دست نیافته است.
ساعتی پس از آن که شورای عالی مصالحه‌ی ملی از تهیه و توحید طرح جمهوری افغانستان خبر داد، نسخه‌ای از این طرح به رسانه‌ها درز کرد که بر اساس آن، ساختار دولت انتقالی با حضور رییس‌جمهور و چهار معاون و نخست‌وزیر با چهار معاون که در هر دو پست، یک زن به‌عنوان معاون باید در نظر گرفته شود، پیش‌بینی شده است. ظاهرا همین بخشی از طرح توحید‌شده در شورای عالی مصالحه، با واکنش‌هایی نیز هم‌راه بوده است.
سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری، طرح صلح کمیته‌ی توحید شورای عالی مصالحه را نقد کرده و گفته که در این طرح، به طرحی که از سوی رییس‌جمهور غنی به این شورا ارایه شده بود، توهین شده است.
آقای دانش، دوشنبه‌شب (۲۳ حمل)، یادداشتی را زیر نام «نقدی کوتاه و ابتدایی بر طرح صلح گروه توحید شورای عالی مصالحه» در برگه‌ی فیسبوکش نشر کرده و گفته است که آن چه که زیر عنوان طرح توافق‌نامه‌ی صلح از سوی کمیته‌ی توحید این شورا ارایه شده، مشکلات و ضعف‌های زیادی دارد.
به گفته‌ای او، طرح ارایه‌شده تنها دیدگاه یک حزب را برجسته کرده است؛ زیرا نظام پارلمانی و یا صدارتی چه برای دوره‌ی انتقال و چه برای آینده‌ی افغانستان، تنها نظر یک حزب است و نباید به عنوان نظر همه‌ی جبهه‌ی جمهوری و نظر همه‌ی اقوام و احزاب قلم‌داد شود.
سرور دانش افزوده است: «در این طرح، اصولا هیچ‌گونه توحید و انسجامی میان نظرات و طرح‌های مختلف جانب جمهوریت صورت نگرفته است.»
این در حالی است که بر اساس پیش‌نویس توحیدشده در شورای مصالحه، طرح رییس‌جمهور غنی، تنها به‌ عنوان یک گزینه‌ی احتمالی زیر عنوان حکومت صلح گنجانیده شده است که مستلزم حفظ نهادها از جمله رهبری دولت است.
با این حال، یونس قانونی، رییس کمیته‌ی توحید در شورای عالی مصالحه، می‌گوید که به رییس‌جمهور غنی هیچ توهینی نشده است؛ زیرا طرح اول صلح، طرح رییس‌جمهور غنی است و گزینه‌ی دوم، طرح دولت انتقالی است که در این طرح نیز، در ساختار سیاسی نظام آینده، رییس‌جمهور با چهار معاون و نخست‌وزیر هم با چهار معاون در نظر گرفته شده است.
آقای قانونی تأکید کرد؛ طرحی که از سوی حکومت به این شورا داده شده بود، غیر از یک صفحه، صفحه‌ی دیگر نداشته است؛ اما با آن‌هم، آن‌ها این طرح یک‌صفحه‌ای را در میان ۳۰ طرح درج کرده اند.
او افزود که اگر سرور دانش طرح صلح شورای عالی مصالحه را با دقت می‌خواند، می‌فهمید که این طرح، طرح خود شان است.
این در حالی است که پیش از این نیز انتظار می‌رفت که دولت، شورای عالی مصالحه‌ی ملی و احزاب سیاسی در زمان باقی‌مانده به طرح واحدی دست بیابند.
آگاهان سیاسی می‌گویند در صورتی که به طرح واحدی دست نیابند، ممکن است کمیته‌ای در نشست استانبول ایجاد شده و طرح‌هایی که از سوی طرف‌های مختلف ارایه شده به بررسی گرفته شود و یک طرح واحد را به ‌عنوان نقشه‌ی راه برای نظام پساصلح ایجاد کنند.
با این همه، هرچند تا هنوز مشخص نیست که چه کسانی از نشانی دولت افغانستان در نشست استانبول شرکت می‌کنند؛ اما یونس قانونی، معاون پیشین ریاست‌جمهوری، در نشست امروز گفت: «اطلاعاتی که به‌ دست ما رسیده، نشان می‌دهد که هیئتی برای نشست تعیین می‌شود که مورد نگرانی ماست.» او، تأکید کرد که صلح قربانی می‌خواهد و باید هیئتی در نشست استانبول اشتراک کند که صلاحیت کافی داشته باشد.
حال باید منتظر ماند که در جریان دو- سه روز آینده، آیا طالبان به شرکت در نشست استانبول موافقت می‌کنند؛ یا این که نشست برای زمانی نامعلومی به تاخیر خواهد افتاد.