پس از آن‌که پیش‌نویس «توافق‌نامه‌ی صلح» و نامه‌ی آنتونی بلینکن، وزیر خارجه‌ی امریکا، به محمد اشرف‌غنی، رییس‌جمهوری افغانستان و داکتر عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه‌ی ملی رسید، موقف کشورهای منطقه و دخیل در صلح افغانستان در رابطه به نظام سیاسی آینده‌ی این کشور، دوباره سر زبان‌ها افتاد. وزارت خارجه‌ی روسیه، در تازه‌ترین برخورد، حمایتش را از تشکیل حکومت موقت و فراگیر در افغانستان اعلام کرده است.
به نقل از خبرگزاری فرانسه، ماریا زاخاروا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه روز جمعه (۲۲ حوت/ ۱۲ مارچ)، در نشستی گفته است که کشورش از تشکیل حکومت فراگیر با مشارکت همه‌ی گروه‌ها به‌شمول طالبان در افغانستان حمایت می‌کند. او تأکید کرده که مسکو طرفدار تشکیل حکومت مشارکتی با طالبان است. «تشکیل یک دولت موقت و فراگیر راه‌حل منطقی برای ادغام طالبان در حیات سیاسی افغانستان به شمار می‌رود.»
پیش‌ازاین نیز، ضمیر کابلوف، نماینده‌ی ویژه روسیه در امور افغانستان (۲۹ دلو) به رسانه‌ها در پاکستان گفته بود که برای ختم جنگ در افغانستان، حکومت انتقالی ائتلافی نیاز است؛ زیرا حکومت رییس‌جمهور غنی مانعی در برابر صلح این کشور است. چند هفته پس‌ازاین گفته‌ها، زلمی خلیل‌زاد، نماینده‌ی ویژه‌ی وزارت خارجه‌ی امریکا با طرحی به کابل آمد؛ طرحی که در آن از «حکومت انتقالی برای صلح» یاد شده است.
هم‌زمان با این طرح، وزیر خارجه‌ی امریکا نامه‌ای را نیز به رییس‌جمهور غنی و داکتر عبدلله فرستاد؛ در این نامه که امرالله صالح، معاون نخست رییس‌جمهوری آن را «آمرانه» و «سند بردگی» خوانده، آمده است که پس از موافقت دولت افغانستان و گروه طالبان به پیشنهاد ایالات‌متحده‌ی امریکا، نشست یک همگانی با اشتراک چهره‌های سیاسی و جهادی افغانستان و نمایندگان کشورهای منطقه با محوریت سازمان ملل متحد در شهر استانبول ترکیه برگزار خواهد شد تا درباره‌ی نظام آینده‌ی افغانستان تصمیم بگیرند.
به‌تازگی وزارت خارجه‌ی ترکیه تأیید کرده است که نشستی برای صلح افغانستان در ماه اپریل سال روان میلادی، در شهر استانبول برگزار خواهد شد. شماری از رسانه‌های ترکی (۲۲ حوت) از زبان چاووش اوغلو، وزیر خارجه‌ی ترکیه، گزارش داده که کشورش برای دولت افغانستان و طالبان مورد اعتماد است؛ ازاین‌رو، دو طرف –دولت افغانستان و گروه طالبان- خواستار برگزاری چنین نشستی در ترکیه شده‌اند.
با آن‌که وزارت خارجه‌ی ترکیه گفته است که دولت افغانستان و گروه طالبان خواستار نشست استانبول شده‌اند؛ اما وزارت خارجه‌ی افغانستان در این مورد چیزی نمی‌گوید. تنها شورای امنیت ملی افغانستان تأیید می‌کند که نمایندگان دولت افغانستان در نشست ترکیه شرکت می‌کنند.
حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، در نشست امنیتی روز پیش –شنبه، ۲۳ حوت- گفت که وزارت خارجه و شورای عالی مصالحه روی اشتراک در نشست‌های مسکو و روسیه کار می‌کنند. «این‌که چه‌‌کسی/کسانی می‌روند و چند نفر اشتراک می‌کند، وزارت خارجه و شورای عالی مصالحه پس از بررسی شمار نمایندگان طالبان تصمیم خواهد گرفت.»
پیش‌ازاین، رییس‌جمهور غنی در گشایش دور سوم سال هفدهم تقنینی پارلمان (۱۸ حوت) طرح خلیل‌زاد را «خیال و خواب» روی کاغذ خواند و گفت که وثیقه –سند ملی- افغانستان قانون اساسی افغانستان است و این کشور به وثیقه‌ی دیگری نیاز ندارد.
نشست مسکو، آمادگی برای توافق‌نامه‌ی استانبول است
مسکو در کنار این‌که از حکومت موقت در افغانستان حمایت کرده، قرار است که میزبان نشست «تروییکای» که در آن، نمایندگان کشورهای چین، امریکا، پاکستان و دولت افغانستان، گروه طالبان و شماری از چهره‌های سیاسی افغانستان در رابطه به صلح افغانستان اشتراک می‌کنند، نیز باشد.
در این نشست که ریاست آن را سرگی لاوروف، وزیر خارجه‌ی روسیه، به دوش دارد، ۲ نفر از حکومت، ۲ نفر از شورای عالی مصالحه‌ی ملی، ۲-۳ نفر دیگر از رهبران سیاسی افغانستان که در کل ۶-۷ نفر می‌شود، دعوت شده است. قرار است ۵ نفر از گروه طالبان نیز در این نشست دعوت شود و یک مهمان از قطر نیز جز اشتراک کنندگان باشد.
روسیه و امریکا، دو قدرت رقیب در عرصه‌ی سیاست‌های بین‌المللی شناخته می‌شوند؛ اما این‌بار دیده می‌شود که نقطه‌ی اشتراک هردو کشور رقیب، برقراری حکومت موقت برای صلح در افغانستان است. شماری از کارشناسان سیاسی افغانستان نیز می‌گویند که روسیه و امریکا تلاش دارند تا طرح پیشنهادی وزارت خارجه‌ی امریکا برای صلح افغانستان را به دولت افغانستان تحمیل کنند.
اسدالله ندیم -کارشناس سیاسی افغانستان- در صحبت با روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که نشست مسکو، نشستی مقدماتی برای نشست استانبول است و در این نشست تلاش می‌شود که روی دولت افغانستان فشار وارد شود تا طرح حکومت انتقالی برای صلح را بپذیرد: «در مسکو لباس خام‌دوز برای دولت افغانستان آماده می‌کند و بعد در استانبول این لباس را به تن دولت افغانستان می‌دهد.» به گفته‌ی آقای ندیم، نشست استانبول برعکس نشست بن به درازا نخواهید کشید، زیرا فشارهای کافی روی دولت افغانستان وارد شده است.
تنهایی حکومت در میز دیپلوماسی و میدان جنگ
برقراری حکومت موقت در افغانستان، نقطه‌ی اشتراک خواست امریکا، روسیه و طالبان است؛ اما حمدالله محب، مشاور امنیت ملی افغانستان، در نشست امنیتی روز پیش (۲۳ حوت) در پاسخ به اظهارات روسیه گفت که حکومت موقت دردی را در افغانستان دوا نمی‌کند.
با این حال، آقای ندیم می‌گوید که دولت افغانستان هم در میدان سیاست و هم در میدان جنگ تنها مانده است. «نظام فعلی‌ای که ما داریم، مثل کشتی‌ای است که در توفان برابر شده و ماشینش توان حرکت را ندارد.»
آقای ندیم با اشاره به حمله‌ی موتر بمب جمعه‌شب -۲۲ حوت- در ولایت هرات می‌گوید که دامنه‌ی ناامنی هر روز در کشور فراخ‌تر می‌شود. او سیاست‌های آقای غنی را دلیل این ناامنی‌ها می‌داند. «هیچ‌کس را در اطرافش نگه نداشت، رهبران سیاسی را به‌نام تیکه‌داران قومی و جنگ‌سالاران از خود دور کرد، همین است که سیاست‌مداران از آقای غنی پشتیبانی نمی‌کنند.»
از سویی هم اداره‌ی بازرس ویژه‌ی امریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار)، گزارش داده است که از زمان امضای توافق‌نامه‌ی امریکا با طالبان تا اکنون، حمله‌های طالبان در هر سه ماه، در مقایسه با سه ماه مشابه آن در سال ۲۰۱۹ بیشتر بوده است. «گروه طالبان تا اکنون تاکتیک‌ها و اهداف خود را تغییر نداده و سطح خشونت‌ها هنوز هم در افغانستان بالا است.»
این‌همه در حالی است که گفت‌وگوهای صلح افغانستان در دوحه به نتیجه نرسیده و هر دو طرف درگیر جنگ، به‌سوی دو نشست مهم – نشست مسکو و ترکیه- می‌روند؛ اما این‌که از این نشست‌ها به صلح در افغانستان می‌رسیم یا خیر، زمان روشن خواهد کرد.
