پیش از این روستاهای افغانستان به‌گونه‌ی سنتی با تمرکز روی کشاورزی، محور توسعه پنداشته می‌شد؛ اما محدودیت منابع طبیعی در برخی از روستاها، باعث رکود اقتصادی شده و توسعه‌ی کشاورزی به توسعه‌ی اقتصادی همه‌ی روستاها وابسته شده است. چنین امری، روستاهای افغانستان را به محیط مناسبی برای رشد بخش‌های غیر کشاورزی تبدیل کرده است.
اخیرا کارآفرینان افغان از فرصت‌های خلق‌شده در بخش‌های تولیدی و غیرکشاورزی استفاده کرده و تلاش دارند که در کنار محصولات کشاورزی، چرخه‌ی تولیدات دیگر افغانستان را نیز به گردش بیاورند. این موضوع در واقع نوعی حرکت از کسب وکارهای مبتنی بر منابع طبیعی به سمت کسب وکارهای مبتنی بر دانش است.
وضعیت جامعه‌ی افغانستان نشان می‌دهد که با افزایش سطح سواد، دانش و مهارت‌های علمی و عملی، گرایش به اشتغال در بخش‌های سنتی، کمتر شده و میل برای اشتغال در بخش‌های مدرن و خدماتی بیشتر شده است. کارآفرینان افغان تلاش دارند که فرصت‌های جدید و کشف نشده‌ی افغانستان را کشف کنند و با بهره‌برداری به موقع از این فرصت‌های رقابت‌پذیر، مزایای اقتصادی چشم‌گیری به دست آورند.
روزنامه‌ی صبح کابل کوشیده است که در سلسله‌ای از گزارش‌های اقتصادی‌اش، با بررسی ویژگی‌های جامعه‌ی اقتصادی افغانستان و با توجه به ویژگی‌های جمعیتی این کشور و تحول به میان‌آمده در کیفیت نیروهای انسانی، به گرایش‌های موجود و در حال شکل‌گیری در بازار کار افغانستان بپردازد.
ایده‌ی مدرن
کوچی برند، یکی از شرکت‌های تولیدی محصولات صنعتی افغانستان است که سه سال پیش در کابل آغاز به کار کرد. این شرکت در حال حاضر، بیشتر از سه نمایندگی در شهرهای سیدنی استرالیا، شهر نیویارک، دبی و شهر کابل دارد که بیشتر از ۶ هزار کارمند در آن مصروف کار استند. این شرکت، ۱۳ محصول افغانستان را به کشورهای امریکا، استرالیا و امارات متحده‌ی عرب صادر می‌کند.
حمید رحیمی، یکی از بنیان‌گذاران این شرکت تولیدی می‌گوید که آنها نخست در سال ۲۰۱۶ شرکتی به نام نگسیز (nexus corporation) ایجاد کردند و بیشترین فعالیت‌شان رساندن محصول از شرکت‌های تولیدکننده به منابع مصرف‌کننده بود. رحیمی می‌گوید که نگسیز به معنای اتصال یا وصل است و آنها در این شرکت، پلی بودند میان تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان.
در سال ۲۰۱۸ این شرکت با یک تحقیق روی صنایع دستی افغانستان به این درک رسید که در این بخش، ظرفیت بزرگی نهفته است. آنها روی ۱۳ محصول افغانستان تمرکز کرده و سرمایه‌گذاری کردند. این شرکت در نخستین یافته‌هایش از بازار صنایع افغانستان به این درک رسیدند که برای این صنایع، هویت‌سازی یک اصل است؛ چون به باور آنها بخش اعظم این محصولات – حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد- به نام کشورهای همسایه به بازارهای جهانی صادر می‌شود.
رحیمی می‌گوید: «به این خاطر ما برای تولیدات افغانستان و صنایع دستی کشور خود، برند کوچی را انتخاب کردیم. تحقیقاتی که در بخش محصولات افغانستان انجام دادیم.»
رقابت در بازارهای خارجی
رحیمی و هم‌کارانش در کوچی برند، هدف عرضه‌ی ۱۳ محصول افغانی را بازارهای خارجی تعیین کرده‌اند. می‌گویند که بیشتر این محصولات، اجناس تزئینی و برای دیکور استفاده می‌شود و افغان‌ها کمتر توانایی خرید آن را دارند.
قالین‌های دست‌باف، زیورات، سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی، موبل و فرنیچر حکاکی‌شده‌ی نورستانی و تزیین‌شده با لاجورد، وسایل تزیینی آشپزخانه ساخته شده از لاجورد، کلالی نقاشی‌شده و ساده‌ی استالیفی، وسایل مُد، مانند شال، دستکول‌های چرمی و تکه‌ای و هم‌چنان لباس‌های زنانه از جمله محصولات تولیدی این شرکت است که به مشریان خارجی اش صادر می‌کند.
به گفته‌ی مسؤولان کوچی برند، این شرکت برای بیش از ۵ هزار تن در بخش قالین و برای یک هزار تن در بخش‌های دیگر، زمینه‌ی شغل را فراهم کرده که حدود ۸۰ درصد از کارمندان آنها را زنان تشکیل می‌دهند.
حمید رحیمی می‌گوید: «هر فروشگاه ما به شکل عمده، ۲۴ هزار متر مربع و به‌شکل پرچون، ۷ هزار و ۲۰۰ متر مربع در یک سال فروش دارد. بنابر این هر فروشگاه در یک سال می‌تواند که بیشتر از ۵ هزار شغل ایجاد کند.»
بلند بردن ظرفیت تولیدی
به گفته‌ی مسؤولان کوچی برند، ظرفیت‌سازی و معیاری کردن زنجیره‌ی تولید افغانستان از برنامه‌های آینده‌ی این شرکت تولیدی است. آنها تاکید دارند که اکثر مراحل تولیدی در بیرون از افغانستان صورت می‌گیرد. به گفته‌ی بنیان‌گذاران کوچی برند، این شرکت در تلاش است که با حکومت به تفاهم برسد تا بتوانند در داخل افغانستان بخش بزرگ از موادهای مورد نیاز را تولید کنند. به گفته‌ی آنان «در کنار دیگر منفعت‌های این کار، سود دیگری که به مردم و حکومت افغانستان از این طریق می‌رسد، این است؛ پولی از طریق بانک‌ها در افغانستان می‌آید، ظرفیت ذخیره‌ی پولی افغانستان بالا می‌رود.»
هدف دیگر این شرکت این است که با سودهای بدست‌آورده، روی بهبود درآمد صنعت‌گران و تولید‌کنندگان این صنایع، هزینه کنند. حمید رحیمی در این مورد می‌گوید: «به گونه‌ی مثال، یک خانم سوزن‌دوز در حال حاضر با یک هفته کارش که تنها می‌تواند یک بالش را سوزن‌دوزی کند، حدود ۵۰۰ افغانی معاش دریافت می‌کند، اما با افزایش مفاد شرکت، این خانم می‌تواند از یک بالش سوزن‌دوزی، یک هزار افغانی دریافت کند.»
عدم حمایت حکومت از سکتور خصوصی، شکایت این شرکت از دولت‌مردان افغانستان است. آنها تأکید دارند که اگر حکومت کمک نمی‌کند، حداقل دست‌وپای آنها را با ایجاد بروکراسی‌های مغلق در سیستم سرمایه‌گذاری، بسته نکند.
