هم‌زمان با مبهم‌ماندن سرنوشت گفت‌وگوهای صلح در قطر و افزایش خشونت‌ها از سوی گروه طالبان، دولت افغانستان می‌گوید که این گروه، به تعهدات خود در راستای کاهش خشونت‌ها عمل نکرده و عملا روند صلح را به بن‌بست کشانده است.
بر بنیاد آماری که روز گذشته (شنبه، ۱۰ عقرب)، از سوی وزارت داخله ارایه شد، در جریان ۵۰ روز گذشته، ۲۶۱ غیرنظامی در نتیجه‌ی حملات گروه طالبان جان باخته اند و بیش از ۶۰۰ نفر دیگر زخمی شده اند. طارق آرین، سخن‌گوی این وزارت، می‌گوید که طالبان، از آغاز گفت‌وگوهای صلح در قطر تا اکنون، نزدیک به دو هزار حمله شامل؛ حمله‌‌های تهاجمی، ماین‌های کنارجاده‌ای و حمله‌‌های انتحاری را انجام داده اند.
در همین حال، سرور دانش، معاون دوم ریاست‌جمهوری در دیدار با استفانو پونته‌کورو، سفیر غیرنظامی ناتو در افغانستان، گفته است که افزایش خشونت‌ها و کشتار مردم توسط طالبان، سبب شده که گفت‌وگوهای صلح به بن‌بست کشانده شود و مردم به صداقت این گروه در راستای برقراری صلح، بی‌باور شوند.
در این دیدار که روز شنبه (۱۰ عقرب)، انجام شده، آقای دانش تاکید کرده است؛ با آن که دولت افغانستان گام‌های اساسی را برای نشان‌دادن حسن نیت در راستای گفت‌وگوهای صلح برداشت؛ اما گروه طالبان به هیچ کدام از تعهدات خود در راستای کاهش خشونت‌ها و پیشرفت در گفت‌وگوهای صلح، عمل نکرده و رابطه اش را با سایر گروه‌های تروریستی به شمول؛ القاعده و حقانی نیز حفظ کرده است.
از سویی هم، به اساس گفته‌های مسوولان وزارت دفاع، گروه طالبان در جریان یکی دو روز اخیر در ۲۸ ولایت افغانستان حمله کرده اند. ولایت‌های کندهار، کندز، بلخ، پکتیا، تخار، جوزجان، خوست، زابل، سرپل، غزنی، غور، فاریاب، فراه، کابل، کاپیسا، کنر، لغمان، لوگر، نورستان، ننگرهار، نیمروز، هلمند، بغلان، و هرات در این مدت زیر حملات طالبان بوده است.
گفتنی است که همین اکنون نیز، جنگ میان نیروهای ارتش و طالبان در ولایت‌های هلمند، کندهار و ارزگان جریان دارد.
این در حالی است که چند روز پیش، دفتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما)، در گزارشی گفته بود که هرچند تلفات غیرنظامیان در ۹ ماه نخست سال ۲۰۲۰ میلادی، در مقایسه با زمان مشابه آن در سال گذشته، ۳۰ درصد کاهش یافته؛ اما گفت‌وگوهای صلح نتوانسته است که در کل تلفات غیرنظامیان را متوقف کند.
افزایش خشونت‌ها با واکنش شدید شماری از نهادهای حقوق‌بشری مواجه شده است. کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، می‌گوید که افزایش خشونت، بدون شک اثر مخرب و جبران‌ناپذیری بر فضای صلح می‌گذارد.
ذبیح‌الله فرهنگ، سخن‌گوی این کمیسیون، به روزنامه‌ی صبح کابل می‌گوید که در فضای جنگ، اساسی‌ترین حقوق انسان‌ها که شامل؛ حق حیات، تعلیم‌و‌تربیه، دست‌رسی به خدمات صحی و غیره… است، سلب شده و مردم نیز با ادامه‌ی جنگ و خون‌ریزی امید به این روند را از دست می‌دهند.
آقای فرهنگ می‌گوید: «ما انتظار داریم که هر دو طرف در مورد آتش‌بس و کاهش خشونت‌ها به توافق برسند؛ زیرا به هر میزان که خشونت‌ها ادامه پیدا کند، به افراد ملکی بیش‌تر آسیب می‌رسد. اگر بازهم دو طرف به خواست و مردم و ما برای کاهش خشونت‌ها گوش ندهند، آسیب‌رساندن به غیرنظامیان، قتل عمد محسوب خواهد شد.»
به گفته‌ی سخن‌گوی کمیسیون مستقل حقوق‌بشر، در هیچ جای دنیا مدل صلح و جنگ به گونه‌ی هم‌زمان وجود ندارد.« چنین چیزی در هیچ جای دنیا نه دیده شده و نه جریان داشته/ است.»
چانه‌زنی‌ها برای یافتن میانجی در گفت‌وگوهای صلح
دست کم ۵۰ روز از رویارویی هیئت‌های گفتوگوکنندهی دولت و طالبان در قطر می‌گذرد؛ اما هنوز هم، دو مورد اختلافی میان هیئت‌ها حل نشده و همین مساله، ادامه‌ی روند را به بن‌بست کشانده و سبب شده که هیئت دو طرف برای کم‌تر از دو هفته، هیچ دیداری با هم نداشته باشند.
ادامه‌ی بن‌بست گفت‌وگوهای صلح، هفته‌ی پیش بار دیگر پای زلمی خلیلزاد، را به قطر کشاند. هرچند وزارت خارجه‌ی امریکا، هدف سفر آقای خلیلزاد را واردکردن فشار بر هیئت‌های طالبان و دولت افغانستان خوانده، تا خشونت‌ها در افغانستان کاهش یابد؛ اما ظاهرا دیده می‌شود که آقای خلیلزاد برای یافتن میانجی به این کشور سفر کرده است، تا این گونه گفت‌وگوهای اصلی آغاز شود.
منابعی روز جمعه (۹ عقرب)، به رسانه‌ها گفتند که هیئت‌های گفتوگوکنندهی دولت و طالبان پس از یک سلسله گفت‌وگوها، قطر را به عنوان «تسهیل‌کننده» انتخاب کردند. هرچند تا اکنون این خبر به گونه‌ی رسمی همگانی نشده است؛ اما گفته می‌شود، امریکا، آلمان، ناروی، ازبیکستان، سازمان ملل متحد و اندونیزیا سایر گزینه‌ها بوده است. این گونه، کشور قطر وظیفه دارد تا زمینه‌ی ادامه‌ی گفت‌وگوها را فراهم کند و بن‌بست گفت‌وگوها شکسته شود.
با این حال اما گروه طالبان می‌گوید که در گفت‌وگوهای صلح، میانجی‌ای میان هیئت‌های دولت افغانستان و این گروه وجود ندارد.
محمدنعیم وردک، سخن‌گوی دفتر سیاسی طالبان در قطر، روز شنبه (۱۰ عقرب)، گفته است که در گفت‌وگوهای صلح، ميانجی‌ای وجود ندارد؛ اما کشور میزبان می‌تواند در صورت نیاز، در کنار آماده‌کردن سایر سهولت‌ها، بدون شرکت در نشست‌های مستقیم، به گونه‌ی انفرادی با هر طرف نظر و مشوره‌های خود را شریک کند.
به گفته‌ی او، تصمیم‌گیری در این مورد، از صلاحیت هیئت‌های گفتوگوکنندهی دو طرف است.
با این همه، به باور آگاهان سیاسی، گفت‌وگوهای صلح افغانستان تا برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری امریکا، عمدا از سوی این کشور به تاخیر انداخته می‌شود. آگاهان تاکید می‌کنند که تعیین‌شدن قطر به عنوان تسهیل‌کننده نیز، به دستور امریکا انجام شده تا بتواند به هرگونه‌ی ممکن در این روند تسلط لازم را داشته باشد.
این در حالی است که چندی پیش دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا اعلام کرد که نیروهای امریکایی را تا آغاز سال جدید میلادی به کشور شان برمی‌گرداند؛ اما به تازگی آدام اسمیت، رییس کمیته‌ی نظامی سنای امریکا گفته است که هیچ برنامه‌ی مشخص برای خروج نیروهای امریکایی تا کریسمس وجود ندارد.
آقای اسمیت به نقل از مسوولان نظامی امریکا، گفته است که برنامه‌ی خروج نیروهای این کشور، به گونه‌ی تدریجی ادامه خواهد داشت.
به گفته‌ی رییس کمیته‌ی سنای امریکا، اگر منتظر باشید تا در افغانستان صلح برقرار شود، این اتفاق نمی‌افتد. «نیروهای امریکای قرار نیست، این مشکل را حل کنند.»
